«Murtty tárbıeshige senim kúsheıip keledi» - respýblıkalyq basylymdarǵa sholý
***
Keshe Qazaqstan Respýblıkasynyń Bas Prokýrory 2011 jylǵy 16 jeltoqsanda Jańaózen qalasynda oryn alǵan oqıǵaǵa qatysty málimdeme jasady. «Egemen Qazaqstan» gazetiniń búgingi sanynda jaryq kórgen málimdemede: «Qazirgi kezge jappaı tártipsizdikterdiń 6 uıymdastyrýshysy - Saqtaǵanov, Jarylǵasınov, Irmýhanov, Dosmaǵambetov, Ýtkılov jáne Tóletaeva anyqtalyp, olarǵa Qylmystyq kodekstiń 241-babynyń 1-bóligi boıynsha aıyp taǵylyp, qamaýǵa alyndy. Sonymen qatar, jappaı tártipsizdikterdiń 23 belsendi qatysýshysy jáne búlinshilik pen tonaýshylyq jasaǵan 11 adam anyqtalyp, qamaýǵa alynǵan. Olardyń basym bóligi jappaı tártipsizdikterdi uıymdastyrǵanyn jáne qatysqandaryn rastady», delingen. Sonymen qatar onda birqatar polıtsııa qyzmetkerlerine qatysty qylmystyq is qozǵalǵany baıandalǵan.
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, keshe «Samuryq-Qazyna» UÁQ-ta jastar arasynda ótkizilgen «Innovatsııalyq Qazaqstan» respýblıkalyq baıqaýynyń jeńimpazdary marapattaldy. «Innovatsııalyq Qazaqstan» konkýrsy 2011 jyldyń qyrkúıeginde jarııalanyp, ol elimizdiń 150 joǵary oqý oryndaryn qamtyǵan bolatyn. Konkýrs komıssııasyna baıqaýǵa qatysýǵa 2 313 ótinish kelip túsipti. Konkýrs fınalyna júzden júırik shyqqan 21 jas ǵalym ótti. Olarǵa «Samuryq-Qazyna» UÁQ-tan baǵaly syılyqtar tapsyryldy. «Tehnologııalyq serpin» atalymynda bas júlde astanalyq Aısha Ysqaqovaǵa buıyrsa, «Áleýmettik ıdeıa» atalymynda 23 jasar qaraǵandylyq Marııa Býrova jeńimpaz atandy. Eki atalym boıynsha bas júldege ıe bolǵan jas jańashyldardy qor basshysy Ómirzaq Shókeev 5 mln. teńge kólemindegi bilim granttarymen marapattady.
Ó.Shókeevtiń aıtýynsha, «Innovatsııalyq Qazaqstan» konkýrsynyń fınalyna ótken 21 jas óren «Samuryq-Qazyna» UÁQ-tyń kadrlyq rezervine tirkeledi jáne olar qor tobyndaǵy kompanııalarda qyzmetke tura alady.
***
«Qyzyq, zaman óte qazir qyzdar «ózi úshin» bala týyp, ákesiz balasyn er kindikti kútýshige baqtyratyn bolyp júr. Batystyq qoǵam jaıly aıtyp tur dep oılamańyz, bul bizdiń qazekeme de kelgen», - dep jazady «Alash aınasy» gazeti «Murtty tárbıeshige senim kúsheıip keledi» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylym keltirgen beıresmı statıstıkaǵa sáıkes «murtty kútýshilerdiń» 50 paıyzdan astamynyń óz jumys berýshisimen «qyzmettik hıkaıada» ekendigin kórsetedi. Erkek kútýshi aıyna joq degende 1000-1500 dollardy oılanbaı tabady eken. Al saǵattyq jaldamada tipti olardyń ár saǵaty 15-20 dollar tursa, dál sondaı bala baǵatyn qyz-kelinshekterge 7-10 dollar tólenedi. Buryn orta mektepte tarıh pániniń muǵalimi bolǵan, balaǵa áke tárbıesi jetispeıtinin aıtatyn jigit aǵasy búginde tabysty bala kútýshige aınalǵan. «Murtty tárbıeshiler» nege bel alyp barady, áıel kútýshilerden artyqshylyǵy nede? Bul jaıynda tereńirek bilgińiz kelse, «Alash aınasynyń» búgingi sanyn jiberip almańyz.
Avtotrassalarda oryn alǵan jol apattarynan kóz jumǵandar sany jyl sanap artyp barady. Shuqyr-tesigi kóp, qaýiptiligi jaǵynan birinen-biri basyp ozatyn trassalar kóp. Mamandar jýyrda ǵana elimiz boıynsha eń qaýipti joldardyń reıtıngisin jasap shyǵarǵan bolatyn. Jaǵdaı jaǵa ustatarlyqtaı. 2011 jyldyń kórsetkishi boıynsha Almaty, Qaraǵandy, Ońtústik Qazaqstan oblystarynyń respýblıkalyq jáne halyqaralyq mańyzy bar joldary eń qaýipti joldar dep tanyldy. Bir ǵana Almaty oblysynyń joldarynda bir jylda 634 jol-kólik oqıǵasy tirkelip, 310 adam mert bolǵan jáne 717 kisi túrli dene jaraqatyn alyp, zardap shekken. Keıbir zırattardyń ústin basyp ótetin joldarda qaıǵyly oqıǵalar jıi bolady. Bul týraly egjeı-tegjeıli «Alash aınasy» gazetiniń beısenbilik sanyndaǵy «Qara joldyń boıy qabirstanǵa aınalyp barady» degen maqaladan tolyq oqısyzdar.
***
2012 jyldyń 1 qańtarynan bastap, elimizde kólikterdi tehnıkalyq baqylaýdan ótkizý jekemenshik kompanııalardyń qolyna kóshkeni belgili. Sóıtip, qazirgi ýaqytta elimiz boıynsha - 50, al Almaty qalasynda bes arnaıy mamandandyrylǵan tehnıkalyq baqylaý ortalyqtary iske kirisip ketti. Kólikterdi tehnıkalyq baqylaýdan ótkizýdiń jańa júıesiniń artyqshylyǵy bar ma, bolsa qandaı? Mine osy jaıtty aıqyndaý úshin «Aıqyn» gazeti ońtústik astanada ashylǵan kólikti tehnıkalyq baqylaýdan ótkizý stansasynda bolyp, jańa júıeniń qalaı jumys jasap jatqandyǵynyń kýási bolyp qaıtypty. Bul jaıynda basylymnyń búgingi sanyndaǵy «Qaýipsizdik tekserýden bastalady» degen maqaladan egjeı-tegjeıli bile alasyzdar.
***
«Keshe Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev Qazaqstan Respýblıkasynyń Indýstrııa jáne jańa tehnologııalar mınıstri Áset Isekeshevti qabyldady», - dep jazady «Kazahstanskaıa pravda» gazeti. Á.Isekeshev Prezıdentti 2010-2011 jyldarǵa arnalǵan Údemeli ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damýdyń memlekettik baǵdarlamasyn iske asyrýdyń qorytyndylary týraly, sondaı-aq 2012 jylǵa arnalǵan mindetter týraly habardar etti. «Men Memleket basshysyna osy kezeńderge arnalǵan negizgi baǵyttar boıynsha - ónimdilikti arttyrý, energııa tıimdiligi, ınvestıtsııa tartý, salalyq baǵdarlama men metallýrgııa, hımııa, mashına jasaý, geologııa, mıneraldyq-shıkizattyq keshendi damytý, taý-ken baıytý ónerkásibi, týrızm salalaryndaǵy jobalardy iske asyrý jáne memlekettik qoldaý sharasy ÚINDB boıynsha is-sharalar jospary iske asyryla bastaǵany týraly baıandadym», - dedi Á.Isekeshev.