Munaı óńdeý tizbegin birneshe kásiporynǵa bólshekteý arqyly baǵa qoldan qymbattatylǵan - Serik Jumanǵarın
«Munaı jáne munaı ónimderi naryǵynda tikeleı ıntegratsııalanǵan kompanııalar negizgi oıynshy bolyp otyr. Bul jerde CNPC kompanııalar toby men «Qazmunaıgazdyń» úlesi 80 paıyz.
Munaı jáne munaı ónimderi naryǵyn «uńǵymadan benzın kolonkasyna deıin» qaǵıdaty boıynsha jumys isteıtin tikeleı ıntegratsııalanǵan kompanııalar túzip otyr. Bul jerde CNPC kompanııalarynyń toby men «Qazmunaıgaz» munaı 80%-yn óndiredi. Ony ózderiniń munaı óńdeý zaýyttarynda qaıta óńdep, Petrosun, QMG, Petroleum Operating sııaqty taratý kompanııalary arqyly Sinooil, Petro Retail, Avtogaz Treıd (GazEnergy) sııaqty úlestes jáne iri kompanııalarǵa janarmaı túrinde satady.
Jalpy, ishki munaı naryǵyndaǵy baǵa naryqtyq emes jolmen qalyptasady», - dedi agenttik tóraǵasy.
Onyń málimeti boıynsha, ishki naryqqa beriletin munaı baǵasyn retteýdiń jasyryn tásili qoldanylyp otyr.
«Baǵany aıqyndaý munaı ónimderi sebetiniń qunyn keri esepteý negizinde júzege asyrylady. Basqasha aıtqanda, munaıdy satyp alý baǵasy munaı ónimderine ońtaıly baǵa belgileý arqyly qalyptasady.
Ortalyqtandyrylǵan saýda men naryqtyń bırjalyq ındıkatorlaryn qoldanbaı tikeleı sharttar qoldanylady.
Bul rette, qaıta óńdeýdiń negizgi úlesi «CNPC» jáne «Qazmunaıgaz» kompanııalaryna tıesili. Bul munaı ónimderiniń kóterme jáne bólshek saýda naryqtarynda básekelestikti damytý múmkindikterin shekteıdi.
Oǵan qosa otandyq munaı óńdeý zaýyttarynda munaı óńdeýdiń birtutas tehnologııalyq tsıklyn bólshektep jibergen. Osylaısha, buryn Atyraý munaı óńdeý zaýytyna tıesili zaýyt saqtaý parki men quıý estakadalaryn úshinshi tulǵalarǵa ótkizip jibergen. Bul zaýyttan shyqqan suıytylǵan gazdyń bári «Suıytylǵan munaı gazyn saqtaý parki» JShS-niń qoımalaryna tikeleı baryp túsedi», - dedi Serik Jumanǵarın.
Osylaısha munaı óńdeý tehnologııasyn bólshekteý arqyly paıda bolǵan ústem pozıtsııaǵa ıe kompanııanyń kesirinen ónimniń túpkilikti quny artyp otyrǵan kórinedi.
Agenttik basshysynyń aıtýyna qaraǵanda, kóterme naryqta da munaı men munaı ónimderi túrli kedergiler arqyly qoldan kóterilip kelgen.
«Kóterme saýda naryǵynda negizgi munaı jetkizýshiler – «Petrosun» JShS, «Petroleum Operating» JShS bolǵanymen, «Qazmunaıgaz» AQ ishki naryqqa jetkiziletin munaıdyń 80%-yn alyp satyp alyp otyr. 11 mln tonna munaı ónimderiniń úshten ekisi tikeleı bólshek saýda jelilerine, úshten biri negizinen qandaı da bir ınfraqurylymy joq qaıtalama kóterme saýda jetkizýshilerine satylady.
Tikeleı sharttar qoldaný arqyly bırjalyq saýda ishki naryqtyń jalpy kóleminiń 10%-na ǵana taralady.
Mundaı jaǵdaılarda iri munaı jetkizýshilerdiń marjınaldylyǵy 30%-ǵa, al úlestes deldaldardiki 10-15%-ǵa jetedi», - dedi Serik Jumanǵarın.