Munaı qymbattap jatyr, teńge nege nyǵaımaıdy - Ulttyq bank túsinikteme berdi

NUR-SULTAN. QazAqparat – Maýsym aıynyń basynan beri munaı baǵasynyń aıtarlyqtaı óskenine qaramastan, teńge baǵamy bir dollarǵa 425,6-428,7 teńge aralyǵynda kelip otyr. Ulttyq Bank tóraǵasynyń orynbasary Álııa Moldabekov álemdik naryqtardaǵy oqıǵalar baǵamnyń serpinine qalaı áser etetinin túsindirdi, dep habarlaıdy QazAqparat.

Shynymen de, munaı naryǵynda qazir eksporttaýshlar úshin oń ózgerister bolyp jatyr. «Qara altyn» baǵasy barreline 75 dollardan asyp, sońǵy 2 jylda alǵash ret 75,90 deńgeıine jetti. Munaı baǵasynyń ósýi qoımalardaǵy qordyń azaıýymen jáne qozǵalystaǵy shekteýlerdi birtindep alyp tastaýǵa baılanysty jazǵa salym suranystyń artatyny boljanýymen baılanysty.

Munaı baǵasy kóterilse, teńgeniń dollarǵa shaqqandaǵy baǵamy de nyǵaıatyny qazaqstandyqtar úshin qalypty jaǵdaıǵa aınalǵan. Biraq bul joly ondaı ózgeris baıqalmaı otyr. Ulttyq bank ókili muny ishki tejeýshi faktorlar áserimen baılanystyrady.

«Birinshiden, valıýtaǵa degen suranys iskerlik belsendiliktiń qalpyna kelýi jáne lokdaýn kezeńinde taýarlar ımportynyń keıinge shegerilgen suranysyn satý esebinen turaqty saqtalady. Atap aıtqanda, óndiris quraldary men aralyq taýarlarǵa keıinge qaldyrylǵan suranys endi ıgerilip jatyr. Qazaqstan qor bırjasynda saýda-sattyq kóleminiń ulǵaıýy ekonomıkalyq belsendiliktiń qalpyna kelýiniń jáne shetel valıýtasyna suranystyń artýynyń aıqyn aıǵaǵy bolyp tabylady. Eger 2021 jylǵy qańtar-mamyrda saýda-sattyqtyń ortasha kólemi kúnine 125 mln dollar bolsa, maýsymda onyń kólemi 146 mln dollarǵa jetti. Qańtar-sáýir aralyǵynda ımporttyń ósýi ótken jyldyń uqsas kezeńimen salystyrǵanda 11,5%-ǵa jetip, azyq-túlik emes tutyný taýarlary men óndiris quraldarynyń ımporty esebinen 11,4 mlrd dollarǵa jetti», - deıdi Álııa Moldabekova.

Ulttyq bank mamany jyl basynan beri avtokólik ımportynyń qatty óskenin mysal retinde keltiredi. jyl burynǵy kórsetkishten 200 mln dollarǵa kóp. Odan keıingi orynda ımporttalǵan turmystyq tehnıka men kompıýter bólshekteriniń ımporty tur.

Importtalǵan taýralardyń Barlyq ımporttyq taýarlardyń 40%-ǵa jýyǵy Reseıden ákelingen.

«Bul úrdis kúsheıe túsýde. 2021 jyldyń qańtar-sáýir aılarynda Reseıden ákelingen taýarlar 2020jyldyń qańtar-sáýirine qaraǵanda 16%-ǵa kóp. Ekinshiden, maýsymdylyqty atap ótý kerek. Árıne, koronavırýstyń taralýyn jáne shekteý sharalaryn saqtaýdy eskere otyryp, demalys maýsymyna baılanysty valıýtaǵa suranystyń ósýi onsha mańyzdy emes, biraq áli de bar. Sondaı-aq, maýsymnyń birinshi jartysynda dıvıdendterdi tóleý kezeńi aıaqtaldy, negizinen bul sheteldik kapıtal úlesi bar kompanııalarǵa qatysty», - deıdi sarapshy.

Álııa Moldabekova atalǵan kompanııalar aktsıonerlik dıvıdendterdi sheteldegi bas uıymdarǵa joldaý úshin dollarǵa aıyrbastaıtynyn aıtady. Bul baǵamǵa tikeleı áser etip otyrsa kerek.

«Úshinshiden, valıýtaǵa degen suranysty fıskaldyq yntalandyrýdyń yqpalymen jáne zeınetaqy jınaqtarynyń bir bóligin paıdalaný sharalary ulǵaıtqan. Usynys turǵysynan biz úlken ózgeristerdi kórmeımiz. Valıýtany satýdyń negizgi kózi eksporttaýshy kompanııalar jáne transfertterdi bıýdjetke oryndaý úshin Ulttyq qor aktıvterin aıyrbastaý bolyp qala beredi. Osy faktorlardyń barlyǵy valıýta naryǵyndaǵy suranys pen usynystyń tepe-teńdigine áser etedi. Shetel valıýtasyna degen suranystyń aǵymdaǵy ósýi munaıdyń salystyrmaly túrde joǵary baǵasyna qaramastan teńgeniń nyǵaıýyna múmkindik bermeıdi», -deıdi Ulttyq bank tóraǵasynyń orynbasary.

Eske salsaq, munaı baǵasy 2019 jyldan beri alǵash ret barreline $75 joǵary kóterildi.