Munaı-gaz jáne energetıka salasynda qandaı ózgerister boldy
Vedomstvonyń habarlaýynsha, 2020 jyldyń 1 qańtarynan bastap bazalyq jobalyq qujattardyń memlekettik saraptamasy birqatar mańyzdy ózgeristerge ushyrady, atap aıtqanda, Energetıka mınıstrligi janyndaǵy Barlaý jáne ázirleý jónindegi ortalyq komıssııa qyzmetiniń tásilderi men bıznes-protsesteri jáne táýelsiz saraptama rásimi qaıta qaraldy. Bir sarapshynyń sýbektıvti baǵalaýyn alyp tastaý maqsatynda bir jobalaý qujatyna táýelsiz saraptama júrgizý úshin keminde úsh táýelsiz sarapshy taǵaıyndaý kózdelgen.
Ortalyq komıssııa quramy 22-den 33 múshege deıin keńeıtildi jáne jańartylǵan tizimge qosymsha «Atameken» UKP, zańdy tulǵalar birlestiginiń ókilderi jáne kómirsýtekter salasynda arnaıy bilimi men jumys tájirıbesi bar joǵary bilikti mamandar engizildi. Komıssııa jumysynda qaralatyn jobalardyń sapasyna basa nazar aýdaryldy. Qazirgi ýaqytta Ortalyq komıssııanyń 9 otyrysy ótip, 107 jobalaý qujattary qaralǵan, onyń ishinde 88 joba boıynsha (82,2%) memlekettik saraptamanyń oń qorytyndysy, 19 joba boıynsha (17,8%) teris qorytyndy shyǵarylǵan.
2020 jyly jer qoınaýyn paıdalaný quqyǵyna arnalǵan elektrondyq aýktsıondar iske qosyldy. Jańa tetik naryqty ashyq etip, bıýrokratııany qysqartty jáne bıznes pen memleket shyǵyndaryn aıtarlyqtaı azaıtty. 2020 jyly 23 jeltoqsanda jer qoınaýynyń 7 ýchaskesi boıynsha alǵashqy aýktsıon ótti.
Saýda-sattyq elorda ýaqytymen saǵat 10:00-de bastaldy, al qatysýshylar aýktsıon zalyna tańǵy 9-dan bastap kire aldy. Osy aýktsıondarda jeti ýchaskedegi barlaý jáne óndirý quqyǵy satyldy. Olardyń bastapqy baǵasy 263 mln teńgeni qurady jáne nátıjesinde 230 eseden astamǵa ulǵaıyp, 61 mlrd teńgege deıin ósti. Ýchaskelerdiń birindegi bastapqy baǵa 1000 ese ósken. Bıyl jeti ýchaske boıynsha jalpy qol qoıý bonýsy 61 mlrd teńge bolǵan.
Bul rette aýktsıon arqyly jerdi ıelenýge emes, jer qoınaýyn paıdalanýǵa quqyq beriletinin atap ótken jón. Bul quqyq «Jer qoınaýy jáne jer qoınaýyn paıdalaný týraly» QR Kodeksi arqyly retteledi, ýchaskelerdegi kez kelgen tehnologııalyq protsester Energetıka mınıstrligi janyndaǵy Barlaý jáne ázirleý jónindegi ortalyq komıssııada qaralatyn bolady.
Jer qoınaýyn paıdalaný quqyǵyn alǵan soń ınvestor jergilikti atqarýshy organmen jerdi jaldaý týraly shartqa qol qoıady. Jobalyq qujatty ázirleýden buryn jer qoınaýyn paıdalanýshy jergilikti halyqtyń qatysýymen qoǵamdyq tyńdaýlar ótkizýge mindetti. Aýktsıondar onlaın jáne jasyryn túrde ótkendikten, qatysýshylar bir-birin kórmeıdi. Bul aqparat osy aýktsıondardy ótkizýge jetekshilik etetin QR Energetıka mınıstrliginiń mamandary úshin de jasyryn bolǵan.
Saýda – sattyq barysyn barlyq operator baqylaı alady, ıaǵnı «Aqparattyq-esepteý ortalyǵy» AQ Energetıka mınıstrliginiń suraýy boıynsha bólek jarııa aýktsıon zalyn qurdy. Aýktsıon barysynda túsken barlyq qarajat memleket bıýdjetin tolyqtyrady.
Sonymen birge, 2020 jyly Qazaqstanda munaı-gaz mashınasyn jasaýdy damytý halyqaralyq ortalyǵy quryldy. Tıisti kelisimge 30 qarashada Energetıka mınıstrligi, Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrligi, «PSA» JShS, iri munaı-gaz jobalarynyń operatorlary (TShO, KPO, NKOK) men «Qazaqstan mashına jasaýshylar odaǵy» ZTB qol qoıdy. Bul baǵyttaǵy jumys Memleket basshysynyń mashına jasaý salasyn damytý jónindegi tapsyrmasy men munaı-gaz mashınasyn jasaýdy damytýdyń 2019-2024 jyldarǵa arnalǵan bekitilgen jospary aıasynda júrgizildi. Bul ortalyq munaı-gaz salasy úshin taýarlar óndirisin oqshaýlaý boıynsha jumys isteıdi. Sondaı-aq, jańa óndirister ashý men otandyq taýar óndirýshilerdiń qazirgi múmkindikterin keńeıtý kózdeledi. Bul otandyq óndirýshilerdi munaı-gaz jobalary operatorlarynan taýar satyp alýǵa barynsha yqpal etedi.