Muǵalimder sabaq bergende jasandy ıntellekti qalaı qoldana alady
— Áńgimemizdi týyp-ósken jerińizden bastasaq.
— Abaı oblysy Úrjar aýdany Naýaly aýylynda dúnıege keldim. Sondaǵy mektepti bitirgen soń Semeıdegi Muhtar Áýezov atyndaǵy ýnıversıtke oqýǵa tústim. Ustaz bolý men úshin uly maqsat, uly mindet. Ózimniń júrek qalaýymmen ustazdyq joldy tańdadym. Elge qyzmet etetin shákirtterdi tárbıeleý abyroıly, jaýapty qyzmet. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń bastamasymen pedagogterdiń qoǵamdaǵy mártebesi kóterilip, biliktiligin arttyrýǵa den qoıyldy. Jumysyma tyńǵylyqty daıyndalyp, ár sabaqty joǵary deńgeıde ótkizýge tyrysamyn. № 17 jalpy orta bilim beretin mektepte 2016 jyldan beri jumys istep kelemin.
— Jasandy ıntellekti oqýshylarǵa bilim berýde qalaı qoldanasyz?
— Tsıfrlyq álem esh ýaqytta bir orynda turmaıdy. Tehnologııalar qarqyndy damyp keledi. Sondyqtan pedagogter óz bilimin úzdiksiz jańartyp, jetildirip otyrýy kerek dep esepteımin. Jasandy ıntellekt baǵdarlamasyn sabaq barysynda qoldaný — oqý protsesiniń tıimdiligin arttyrady. Ol maǵan jeke oqýshyǵa baǵyttalǵan tapsyrmalardy jasaýǵa, bilim alýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, bilim sapasyn jaqsartýǵa múmkindik beredi. Osy maqsatta óz sabaqtarymda D-ID, LearningApps.org, Magic School, Gamma App, sýret jáne aýdıo generatsııasy syndy bilim berý platformalaryn qoldanamyn.
Jeke-jeke túsindire keteıin. Magic School — muǵalimderge de, oqýshylapǵa da yńǵaıly etip jasalǵan platforma. Kreatıvti cupaqtap qurastyrýǵa, áp oqýshymen saraptama júrgizýge, sabaq josparlaýǵa úlken kómegin tıgizedi. Platforma oqýshynyń jas ereksheligine, deńgeıine qaraı tapsyrma jasaýǵa óte yńǵaıly. Al LearningApps.org platformasynda oqý modýldepin aldyn ala jasap saqtap qoıýǵa bolady. Sol arqyly balalarǵa qyzyqty ári qabyldaýlaryna jeńil bolatyn keste, sýretterdi irikteý, vıktorınalyq cupaqtap, boc oryndardy tolyqtyrý, aýdıo, vıdeo kontent, pazl, cózjumbaq syndy tapsyrmalardy qurastyryp qoıamyn. Mundaı tapsyrmalardy buryndary da jasadyq, biraq oǵan kóp ýaqyt ketetin. Endi tapsyrmany tez daıyndaı alamyz. Tıisinshe balalarmen jumys isteýge kúsh-jigerimiz saqtalyp, jaqsy nátıjelerge qol jetkizemiz dep oılaımyn.
D-ID qosymshasyn paıdalanyp, aqyn-jazýshylardyń beınelerine jan bitirý arqyly shyǵarmashylyǵyn oqýshylarǵa jańa qyrynan túsindiremin. Bul tásil tyńdaý daǵdylaryn damytýǵa jáne tarıhı tulǵalar týraly málimetterdi este saqtaýǵa kómektesedi.
Gamma App-neırondyq jeliler negizinde jasalǵan prezentatsııa platformasy. Kiristirilgen chat-botpen búkil prezentatsııalardy nemese jeke elementterdi tez arada jasap, óńdeýge bolady.
— Aldaǵy ýaqytta oqýshylardy sabaqqa qyzyqtyrý úshin taǵy qandaı jobalardy qolǵa alǵyńyz keledi?
— Qazirgi tańda qazaq ádebıeti sabaǵynda shynaıylyqqa janasatyn elementteri bar komıksterdi qoldaný arqyly sabaq ótkizýdi qolǵa alyp jatyrmyn. Árkez bilimimdi arttyrýǵa tyrysyp kelemin. «Órleý» biliktilikti arttyrý ulttyq ortalyǵy Shyǵys Qazaqstan oblysy boıynsha kásibı damý ınstıtýtynan arnaıy pándik kýrstardy jıi ótemin. Sonymen qosa ózim de osy ortalyqta lektor retinde ustazdarǵa dáris beremin.
— Jasandy ıntellekti qoldanǵan soń oqýshylardyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵy artty ma?
— Árıne. Oqýshylarymnyń sabaqqa degen yntasy oıanyp, qyzyǵýshylyǵy artty. Sabaqty tosyp, únemi daıyndalyp keledi. Ózderi de zertteý sabaqtarynda, tanymdyq sabaqtarda jasandy ıntellektti tıimdi qoldanyp júr.
— Jalpy osy jasandy ıntellektiń adam úshin paıdasy men zııany qandaı dep oılaısyz?
— Jasandy ıntellekt kóz ilespes jyldamdyqpen damyp keledi. Keıbir sátterde kóńilde alań týady. «Adamzat úshin onyń qaýpi qandaı?», «Eńbek naryǵynda ózgerister bolýy múmkin be?» degen saýaldar da oıǵa keledi. Biraq zaman aǵymyna qaraı biz ózimizge keregin, ult bolyp qalyptasýymyzǵa kedergi keltirmeıtin tustaryn naqty bilýimiz qajet. Aqparattyq tehnologııalar dáýirinde barynsha saýatty bolýǵa tyrysqanymyz jón.
— Qazirgi zaman muǵalimi qandaı bolýy kerek, qalaı oılaısyz?
— XXI ǵasyr muǵalimderi pedagogıkalyq qyzmettiń barlyq túrin meńgergen, kez-kelgen jaǵdaıǵa beıimdi, aqyldy da parasatty bolýy kerek. Ózgeristerge daıyn, jańashyl ári shyǵarmashyl tulǵa bolýy qajet dep sanaımyn. Qazirgi jas ustazdar óte bilimdi, izdenimpaz ári shyǵarmashyl. Biraq qatelik jibermeıtin, kemshiliksiz adam bolmaıdy. Tek sol qatelikti túsinip, túzetip, ary qaraı damı túsý kerek.