Moratorıı aıaqtalǵan soń kásipkerlerdi tekserý kóbeıe me
2019 jyly QR Prezıdentiniń Jarlyǵymen Qazaqstanda tekserýler men profılaktıkalyq baqylaý men qadaǵalaýdy júrgizýge moratorıı engizildi. Keıinnen bul moratorıı 2024 jylǵy 1 qańtarǵa deıin uzartyldy.
Astana bıýdjetiniń 50 paıyzyn kásipkerler qamtamasyz etedi
Elordalyq kásipkerler palatasynyń dırektory Beısen Jolboldıevtiń aıtýynsha, ótken jyldyń sońynan bastap kóptegen kásipker alańdaýshylyq bildirgen.
«Qazir jyl basynda jappaı tekserister joq, alaıda mobıldi aýdarymdar sekildi kóptegen alańdaýshylyq bolyp jatyr. Onyń ústine qosymsha tekserister qaptasa, árıne ınvestıtsııalyq ahýalǵa jaǵymsyz saldary tıedi. Jalpy Astana ekonomıkasynda kásipkerler úlesi 76%-ǵa jetti, muny maqtan etemiz. Qala bıýdjetiniń shamamen 50%-yn osy kásipkerler toltyrady. Búgingi talqylaý barysynda qadaǵalaýshy organdarǵa sóz beremiz, olardyń qandaı jumys atqaryp jatqanyn, qandaı tekserýler júrgizetinin tyńdaımyz. Astana qalasynyń statıstıkasyna qarasaq, ótken jyly biz tikeleı qorǵaǵan kásipkerlerdiń sany – 420, olardyń jalpy somasy – 92 mlrd teńge. Bul óte qomaqty soma», - dedi B. Jolboldıev Astana qalasynyń kásipkerler palatasyna ótken otyrysta.
Spıkerdiń aıtýynsha, ótken jyly 4 500 tekseris bolsa, onyń 16-sy zańsyz bolǵan.
«Mysaly mekteptiń sapasyn tekserýge barǵan aýmaqtyq departament tamaqtandyrýmen aınalysatyn jeke kásipkerlerdi tekserip ketken. Bul - zańsyz. Dúkenderdiń ózi kishigirim urlyqtardy aıtyp shaǵymdansa, polıtseıler kerisinshe dúkenniń ózin tekserip ketedi. Osynyń bárin teksere berse, shaǵyn bıznestiń ári qaraı damýǵa qulshynysy bolmaıdy, kóleńkege ketip qalýy múmkin, jumyssyzdyq kóbeıip, salyq túsimderi bolmaı qalady. Naqty kásipker shyn máninde kemshilik jiberse, árıne olardy tekserý kerek. Biz zańsyz, jónsiz tekserýlerge jol berilmegenin qalaımyz», - dep túsindirdi ol.
Kásipkerlerdi tekserý qalaı júrgiziledi
B. Jolboldıev barlyq tekserý Kásipkerlik kodeksiniń 141-babynda kórsetilgen tártippen ótýi keregin eske saldy. ıAǵnı, kásipkerler tizimi aldyn ala bekitiledi, Bas prokýratýra janyndaǵy Statıstıka departamenti onyń zańdylyǵyn tekseredi. Kásipkerdiń ózine 1 aı buryn habarlama jiberilip, tekserý negizdemesin kórsetilýi qajet.
Al QR Bas prokýratýrasy Quqyqtyq statıstıka jáne arnaıy esepke alý komıteti departamenti bastyǵynyń orynbasary Madııar Shekimov 2023 jyly tekserý taǵaıyndaý týraly 5 016 akt tirkelgenin, onyń tıimdiligi 57% kórsetkenin aıtty. Oǵan qosa, 30 aktini tirkeýden bas tartylǵan, onyń 16-sy jeke kásipkerlik sýbektilerine qatysty bolǵan.
«Tekserýdi tirkeý ótinimin alǵanda departament mynadaı is-qımyldardyń birin qabyldaýǵa quqyly: tekserýden bas tartý úshin zańdy negizder bolmasa, ony tirkeý nemese qandaı da bir kemshilikter bolǵan jaǵdaıda (qujattardyń ashylmaýy, rekvızıttiń tolyq toltyrylmaýy, memlekettik organnyń aýmaqtyq qaǵıdatyn buzýy) pysyqtaýǵa qaıtarý. Departament memlekettik organdardyń kásipkerlik qyzmetke zańsyz aralasý faktilerin anyqtaý boıynsha turaqty jumys júrgizýde», - dedi M. Shekimov.
Qadaǵalaý qyzmeti barysynda 54 zańsyz tekserý anyqtalǵan. Barlyq osy buzýshylyqtar boıynsha 12 laýazymdy tulǵa ákimshilik jaýapqa tartylǵan. Bıznes sýbektilerin sanıtarlyq-epıdemıologııalyq baqylaý organdarynyń talaptaryna sáıkestigin tekserý kestesine negizsiz engizý boıynsha 200 fakti anyqtaldy. Bul tekserýler jaramsyz dep tanylyp, joıylǵan.
Sonymen qatar onyń aıtýynsha, QR Kásipkerlik kodeksi kásipkerlerge zańsyz tekserýlerden qorǵaý quraldaryn usynady. Mundaı jaǵdaılarda kásipker joǵary turǵan organǵa nemese sotqa júgine alady.
Shaǵym boıynsha jospardan tys tekserýler qalaı ótedi
Astana boıynsha sanıtarlyq-epıdemıologııalyq baqylaý departamentiniń basshysy Sarhat Beısenova 2023 jyly qazaqstandyqtardan 3 598 shaǵym, onyń ishinde bızneske 182 shaǵym túskenin atap ótti.
«2022 jyly 2026 ótinish tústi. Bul bizde kásipkerler sany artyp kele jatsa da, halyqtyń ásirese shaǵyn bızneske qatysty shaǵymdary da artyp kele jatqanyn kórsetedi. Bul turǵyn úılerdiń birinshi qabattarynda ornalasqan jáne turǵyndardyń tynysh ómir súrýine kedergi keltiretin nysandarǵa qatysty», - dedi Sarhat Beısenova.
Ol 2024 jyly 4 nysannyń biliktilik talaptaryna sáıkestigi tekseriletinin aıtty. Ótken jyly 49 nysan tekserilgen.
Sondaı-aq spıker shaǵymǵa rastaıtyn qujattar qosa berilmese, jospardan tys birde-bir tekserý tirkelmeıtinin jetkizdi. Bul fotosýretter, beınematerıaldar nemese zertteý hattamalary bolýy múmkin.
«Bizdiń mamandarda shaǵymnan tys tekserý quqyǵy joq. Biz shaǵymdy zertteımiz, qaraımyz, barlyq tekserý paraqtaryn kóteremiz jáne shaǵymnyń taqyrybyna qatysty tarmaqtardy ǵana tańdaımyz. Eger shaǵym rastalsa, tekserý aktisi jazylady, kásipker aktimen tanysady jáne ákimshilik sharalar qabyldanady», - dep túsindirdi Sarhat Beısenova.