Mıtıng bostandyǵy quqyǵyna Konstıtýtsııa kepildik bergen - Zarema Sháýkenova
2019 jyldyń maýsym aıynyń ortasynda Memleket basshysy jıyndardy, mıtıngilerdi, demonstratsııalardy ótkizý rásimin jańa zańnamalyq resimdeý qajet etetindigine nazar aýdardy. Sońǵy jyldary qazaqstandyqtardyń azamattyq belsendiligi zamanaýı Qazaqstan 1995 jylǵy mıtıngiler týraly Zań normasynan aıtarlyqtaı óskenin kórsetti. El ózgerdi, bizdiń azamattarymyzdy tolǵandyratyn máseleler ózgerdi, demokratııa men onyń kópshilik aldynda kórinis berý mádenıeti ózgerdi. Prezıdent tapsyrma bergennen keıin, ýaqyt óte jańa zań jobasy QR Senatynda qarastyrýda.
«Zań jobasyn baǵalaý kezinde ne mańyzdy? Eki sátti bólýge bolady. Birinshiden, talqylaý protsesine qoǵamdyq uıymdar men qaıratkerlerdi keńinen tartýdy kózdeıtin ony ázirleý rásimi. Ekinshiden, Zań qoldanysyna túsetin buqaralyq is-sharalardy daıyndaý jáne ótkizý protsesinde atqarýshy bıliktiń rólin túbegeıli basqasha túsiný. Ótken jyldyń jaz-kúz aılarynda qoǵamdyq pikirlerde memlekettiń qoǵam ustanymyn tyńdap, shynymen de jańa qujatty jasaı alatyny týraly synı pikirler aıtylatyny bárimizge belgili. Biraq búgin biz kópshilik aıtqan usynystardyń eshqaısysy nazardan tys jáne talqylanbaı qalmaǵanyn kórip otyrmyz. Máselen, zań jobasyn jasaý úderisinde úkimettik emes quqyq qorǵaý uıymdary qatysty. Dál solar usynǵan Zań jobasynyń redaktsııasy Senatta talqylanatyn qujattyń negizine kirdi. Sarapshylar men qoǵamdyq keńesterdiń ókilderi óz pikirlerin bildirdi. Jańa zańdy ázirleý protsesinde Ulttyq qoǵamdyq senim keńesi erekshe ról atqardy. Ázirleý jumystarynyń sońynda zań jobasynyń mátinimen azamattardy tanystyrý jáne olardyń usynystaryn jınaý úshin «Ashyq NQA» portalyna júkteldi», -deıdi Prezıdent janyndaǵy Qazaqstan strategııalyq zertteýler ınstıtýtynyń dırektory.
Osyndaı kóp deńgeıli talqylaýdyń nátıjesi zań jobasynyń mátininde rásimderdiń odan ári yryqtandyrylýyna baǵyttalǵan erejelerdiń ózgerýi oryn aldy. Máselen, eskertý qaǵıdatyna sáıkes ótetin mıtıngke qatysýshylardyń sanyna qatysty kvota alynyp tastaldy. Bul suraq eń kóp talqylanǵan máselelerdiń biri boldy.
«Qatysýshylar sanyn qalaı sanaý kerek? Eger bastapqyda josparlanǵan qatysýshylar sany is-shara barysynda kóbeıse, ne isteý kerek? Bıliktiń sheshimi boıynsha mıtıngtiń toqtatylýy úshin qatysýshylar sany qanshalyqty asyp ketýi kerek? Kvotanyń kólemi - 250 qatysýshyǵa baılanysty jeke suraqtar týyndady. Búgin biz mıtıngterge qatysýshylardyń sanyn shekteý týraly másele zań jobasynyń mátininen alynyp tastalǵanyn kórip otyrmyz. Mıtıng ótkizýge ótinish berý rásimderi edáýir jeńildetildi jáne ásirese mańyzdy bolyp tabylatyn josparlanǵan is-sharalar týraly eskertý jáne atqarýshy bılik organdarynyń ótinimdi qaraý merzimderi aıtarlyqtaı qysqardy. Osylaısha eskertý merzimderi 15 kúnnen 5 kúnge deıin, onyń ishinde atqarýshy bılik jaýap qaıtarý habarlama 10 kúnnen 3 kúnge qysqartyldy», - deıdi Zarema Sháýkenova.
Mıtıng ótkizý oryndaryn anyqtaý tásilderi ózgerdi. Pıketter zań normalarymen tyıym salynbaǵan kez kelgen jerde ótkizilýi múmkin. Mıtıngter qalanyń nemese aýyldyń ortalyq aýdandarynda ótkiziledi. Bul rette azamattardyń jappaı jınalystaryn ótkizýge arnalǵan oryndardy ókildi bılik organdary – máslıhat belgileıdi.
«Zań jobasy mıtıngiler men beıbit jıyndar quqyǵy – bul eki jaqty qozǵalysy bar kóshe ekenin moıyndaıdy. Mıtıngke qatysýshylar men uıymdastyrýshylar qazaqstandyq zańnamanyń saqtalýyna jaýapty jáne mıtıngige qatyspaıtyn azamattardyń quqyqtaryn qurmetteýge tıis. Jańa zańnyń taǵy bir mańyzdy jetistigi - jýrnalısterdiń jumysyn uıymdastyrý tásilderiniń ózgerýi boldy. Qoǵam ókilderi men sarapshylar birqatar zańdardaǵy jýrnalısterdiń jumysyn uıymdastyrý normalarynyń qaıtalanýyna, sondaı-aq mıtıng týraly zańda jýrnalısterdiń mindetteri quqyqtardan tórt ese kóp ekendigine birneshe ret nazar aýdardy», - dep túıindedi sózin saıasattanýshy.
Aıta keteıik, zań jobasyn talqylaý barysynda Májiliste jýrnalısterdiń qyzmetin shekteıtin tyıymdar men mindetterdi mátinnen tolyq alyp tastaý týraly sheshim qabyldandy.