Mindetti zeınetaqy jınaǵyn sýbsıdııalaý analarǵa jaqsy kómek boldy - S.Dúısenova

ASTANA. QazAqparat - Aǵymdaǵy jyldyń 1 qańtarynan bastap Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes bala kútimi demalysy kezinde jumys isteýshi áıelderdiń mindetti zeınetkerlik salymyna memleket esebinen qosymsha tólemaqy qamtamasyz etile bastady. Osy rette QazAqparat tilshisine suhbat bergen «Memlekettik zeınetaqy tóleý ortalyǵy» RMKK bas dırektorynyń orynbasary Sáýle Dúısenova bul baǵyttaǵy jumystardyń qalaı atqarylyp jatqandyǵyn jáne bala kútimindegi analar sýbsıdııanyń qandaı kólemin ala alatyndyǵyn tarqata aıtyp berdi.

- Sáýle Saǵyntaıqyzy bala kútimine baılanysty eńbek demalysynda bolatyn áıelderdiń zeınetaqy jarnalaryn sýbsıdııalaý týraly tarqata aıtyp berseńiz.

- Zeınetaqy júıesin jańǵyrtý máselesi talqylanǵan kezde áıelderdiń zeınetaqy jınaqtarynyń ortasha kólemi er-azamattarǵa qaraǵanda 25 paıyzǵa kem bolatyndyǵyna birneshe márte nazar aýdarylǵan bolatyn. Áıelderdiń zeınetaqy jınaqtary kóleminiń azdyǵy olardyń dekrettik demalysta bolýyna jáne erlermen salystyrǵanda zeınetkerlikke erte shyǵýymen baılanysty jınaqtaý júıesine qatysý ótiliniń tómendigi basty sebep.

2013 jyldyń 7 maýsymynda Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev zeınetaqy júıesin reformalaý máselesi boıynsha Qazaqstan halqyna úndeý jarııalap, onda bala kútimi demalysy kezinde jumys isteýshi áıelderdiń mindetti zeınetkerlik salymyna memleket esebinen qosymsha tólemaqyny qamtamasyz etýdi Úkimetke tapsyrǵan edi.

2014 jyldyń 10 qańtarynda «Qazaqstan Respýblıkasynda zeınetaqymen qamsyzdandyrý týraly» QR Zańyna engizilgen tolyqtyrýlar jumys isteıtin áıelderdiń bala bir jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty demalysta bolǵanyna qaramastan, olardyń jeke zeınetaqy shottaryna mindetti zeınetaqy jarnalary tolyq túsýin qamtamasyz etýdi qarastyrady.

- Bul bizdiń azamattarymyzǵa ne beredi?

- Engizilgen bul norma zeınetaqy salymynyń úzdiksiz túsip otyrýyn jáne bala bir jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty demalysta bolǵan jumys isteıtin áıelderdiń zeınetaqy jınaqtary kóleminiń arta túsýin qamtamasyz etedi.

Bıýdjet qarajaty esebinen mindetti zeınetaqy salymdaryn sýbsıdııalaý Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qorynan (budan ary - Qor) bala bir jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty áleýmettik tólemderdi alýshylardyń paıdasyna oraı aı saıyn júzege asyrylatyn bolady.

Mindetti zeınetaqy salymdaryn sýbsıdııalaý 2014 jyldyń 1 qańtarynan bastap Qordan bala kútimine baılanysty áleýmettik tólem alýǵa mindetti áleýmettik saqtandyrý júıesine qatysýshy ótinish bergennen keıin júzege asyrylady.

Bul rette 2014 jyldyń 1 qańtaryna deıin bala kútimine baılanysty áleýmettik tólem alýshylarǵa mindetti zeınetaqy salymdaryn sýbsıdııalaý 2014 jyldyń 1 qańtarynan bastap bala bir jasqa tolǵanǵa deıin júrgiziledi.

- Mindetti zeınetaqy salymdarynyń kólemi qandaı?

- Bıýdjet qarjysy esebinen sýbsıdııalaý eskerilgen mindetti zeınetaqy salymynyń jáne bala kútimine baılanysty áleýmettik tólemderden ustalatyn mindetti zeınetaqy salymynyń jıyndyq kólemi zańnamamen tabystyń 10 paıyzyn quraıdy dep anyqtalǵan. Áleýmettik tólemderdi aýdarý Qazaqstan Respýblıkasynyń mindetti áleýmettik qamsyzdandyrý týraly zańnamasyna sáıkes júrgiziledi.

Osylaısha, áleýmettik tólemder aýdarymynyń nysany retinde eskeriletin tabystyń ortasha kóleminen 10 paıyzdyq mindetti zeınetaqy salymynyń 4 paıyzy Qordan bala kútimine baılanysty áleýmettik tólemder, al 6 paıyzy bıýdjet qarjysy esebinen qamtamasyz etiletin bolady.

- Zeınetaqy salymyn aı saıyn sýbsıdııalaý kólemi qalaı aıqyndalady?

- Aı saıynǵy bıýdjet sýbsıdııasynyń kólemi tabystyń ortasha aılyq kóleminen alynatyn mindetti zeınetaqy salymy somasy men Qordan bala kútimine baılanysty áleýmettik tólemnen ustalatyn mindetti zeınetaqy salymy somasynyń aıyrmasy retinde aıqyndalady.

Máselen, áleýmettik salyq tólengen tabystyń ortasha aılyq kólemi 100 myń teńgeni quraıdy. Bala bir jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty tabysyn joǵaltqandarǵa arnalǵan Qordan beriletin aı saıynǵy tólem kólemi tabystyń ortasha aılyq kóleminiń 40 paıyzy bolyp eseptelinedi, ıaǵnı 100 myń teńgeden ol 40 myń teńgeni quraıdy. Bul jaǵdaıda sýbsıdııa kólemi 6 myń teńgege teń (100 000 * 10%) - (40 000 *10% ).

Osylaısha, analardyń Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qoryndaǵy esepshoty 1 jylda 120 myń teńgege tolyǵady, onyń 72 myń teńgesi respýblıkalyq bıýdjet sýbsıdııasy bolsa, al 48 myń teńgesi memlekettik áleýmettik saqtandyrý qory qarjysynan tólenetin áleýmettik tólemder.

Egizder dúnıege kelgen jaǵdaıǵa qatysty da bir mysal keltire keteıin. Bul jaıtta da áleýmettik salyq tólenetin tabysty 100 myń teńge dep alaıyq. Bala bir jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty tabysyn joǵaltqandarǵa arnalǵan Qordan beriletin aı saıynǵy tólem kólemi tabystyń ortasha aılyq kóleminiń 40 paıyzy bolǵandyqtan eki balaǵa 80 myń teńge tólenedi. Al sýbsıdııa kólemi 2 myń teńge 2 (100 000 * 10% - (40 000 *10% +40 000*10%) )).

Demek, egizderdiń anasy Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qoryndaǵy esepshotyn 1 jylda 120 myń teńgege tolyqtyratyn bolady. Onyń 24 myń teńgesi respýblıkalyq bıýdjet sýbsıdııasy, al 96 myń teńgesi memlekettik áleýmettik saqtandyrý qory qarjysynan tólenetin áleýmettik tólem.

- Zeınetaqy jarnasy sýbsıdııasyn alatyn áıelder sany qansha?

- 2014 jyldyń 1 qańtaryndaǵy jaǵdaı boıynsha mindetti zeınetaqy salymdaryn sýbsıdııalaýǵa quqyǵy bar bala kútimimen baılanysty áleýmettik tólem alatyndardyń sany 92,6 myń adamdy qurady. Al, Biryńǵaı zeınetaqy jınaqtaýshy qoryna sýbsıdııaǵa aýdarylatyn bıýdjet qarajaty 500 mln. teńgeden asyp jyǵylady. Toq eterin aıtqanda, mindetti zeınetaqy jınaǵyn sýbsıdııalaý analarǵa óte jaqsy kómek bolǵandyǵy anyq.