Mindetti medıtsınalyq saqtandyrý: Jıi qoıylatyn suraqtardyń jaýaby
- Janargúl Qulpybaıqyzy, MÁMS júıesi engizilgeli jyldan asty. Qazirgi kezde jeke klınıkaǵa tirkelýge bola ma?
- Iá, ár adam bir ákimshilik-aýmaqtyq birlik sheginde bastapqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek uıymyn, ıaǵnı emhanany erkin tańdaýǵa quqyly. Bul ereje jeke klınıkalarǵa da qoldanylady. Tek bir ǵana shart – klınıka Qormen kelisimshartqa otyrǵan qyzmet jetkizýshi bolýy jáne MÁMS boıynsha qyzmetter kórsetýi qajet.
Emhanany jyl saıynǵy tirkeý naýqany kezinde, sondaı-aq eger adam turaqty nemese ýaqytsha turatyn, jumys isteıtin nemese oqıtyn jerin aýystyrǵanda, basqa eldi mekenge kóshkende nemese ózi tirkelgen emhana qaıta uıymdastyrylǵan jaǵdaıda aýystyrýǵa bolady.
- Medıtsınalyq saqtandyrýsyz eńbekke jaramsyzdyq paraǵyn ashýǵa bola ma?
- Eńbekke ýaqytsha jaramsyzdyǵyn taný úshin adamǵa eńbekke jaramsyzdyq paraǵy qajet. Eger ol bir jerde jumys istese, onda jumys berýshi ol úshin aýdarymdar jasaıdy jáne medıtsınalyq saqtandyrý bolýy kerek. Eger adam qandaı da bir sebeptermen MÁMS júıesinen «shyǵyp qalsa», onda tegin medıtsınalyq kómektiń kepildik berilgen kólemi sheńberinde eńbekke jaramsyzdyq paraǵyn ashýǵa bolmaıdy.
- Men jeńildetilgen nysandaǵy jeke kásipkermin, jaldamaly qyzmetkerlerim joq. MÁMS úshin qandaı soma tóleýim kerek?
- Jeke kásipkerler úshin salyq eseptiligi nysanyna qaramastan, aı saıynǵy jarna somasy belgilengen, ol 2021 jyly 1,4 eń tómengi jaqalynyń 5%, ıaǵnı 2 975 teńgeni quraıdy. MÁMS tólemin ózińiz úshin ekinshi deńgeıdegi banktiń kez kelgen bólimshesi, «Qazposhta» AQ, Kaspi.kz, TengriBank mobıldi qosymshalary arqyly, sondaı-aq Kassa 24 jáne Qiwi ámııan ózine-ózi qyzmet kórsetý termınaldary arqyly aýdarýǵa bolady.
- Aı saıyn biryńǵaı jıyntyq tólemi (BJT) aýdarylǵanyna qaramastan, keıde sol sanattaǵy adamdarda «saqtandyrylmaǵan» degen mártebe shyǵady. Nelikten?
- Sirá, ótinish bergen sátte aǵymdaǵy aı úshin BJT tólenbegen nemese aldyńǵy úsh aıdyń birinde tólem jasalmaǵan ne qatelik ketken bolýy múmkin. «Mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý týraly» Zańyna sáıkes, saqtandyrý mártebesin alý úshin BJT-ni úsh aı qatarynan tóleý qajet. Sonymen birge, eger ol tórtinshi aıda medıtsınalyq kómek alýǵa nıet bildirse, onda taǵy BJT tóleýi kerek.
Keıde azamattar tehnıkalyq sebeptermen júıeden «shyǵyp qalýy» múmkin. Ol úshin áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý qoryna júginý qajet. Eger mamandar barlyq jarnalardyń bar ekenine kóz jetkizse, mártebesin qalpyna keltiredi.
- MÁMS tólemegeni úshin qandaı aıyppuldar qarastyrylǵan?
- Óz qyzmetkerleri úshin jarna aýdaratyn jumys berýshilerge MÁMS boıynsha bereshek paıda bolǵan jaǵdaıda tólem kúnin qosa alǵanda, merzimi ótken árbir kún úshin bereshek somasynyń 1,25% mólsherinde ósimpul engizilgen. Eger jumys berýshi qyzmetkerge tólem jasamasa nemese ýaqytyly aýdarym jasamasa, qyzmetker MÁMS paketinde medıtsınalyq kómek ala almaıdy, onyń mártebesi «saqtandyrylmaǵan» bolyp ózgeredi.
MÁMS úshin jasalatyn aýdarymdar zeınetaqy, áleýmettik aýdarymdardy tóleý sekildi, mindetti bolyp tabylatynyn atap ótken jón. Biraq jumyskerlerge, ózin-ózi jumyspen qamtýshylarǵa, BJT tóleýshilerge qandaı da bir aıyppul sanktsııalary joq. Tólemder turaqty bolmaǵan jaǵdaıda azamatqa «saqtandyrylǵan» mártebesi berilmeıdi.
- Jumyssyzdar qalaı tóleıdi?
- Jumyssyzdar, memleket tóleıtin, azamattardyń jeńildigi bar sanatyna jatady. Jumyssyz mártebesin rastaý úshin Jumyspen qamtý ortalyǵyna habarlasyp, esepke turý qajet. Eger adam jumyssyz bola tura, Jumyspen qamtý ortalyǵyna júgingisi kelmese, onda derbes tóleýshi retinde aı saıyn 2125 teńge mólsherinde jarna tóleý usynylady.
- Eger MÁMS úshin tólem jasamasam, shetelge shyǵa alamyn ba?
- Iá. Elden ketý quqyǵyn shekteý birneshe jaǵdaıda ǵana qoldanylady (eger adam sot protsesine qatysatyn bolsa nemese qatyssa, salyq, aıyppul nemese alıment boıynsha bereshegi bolsa). Kórip otyrǵanymyzdaı, «MÁMS-te saqtandyrý mártebesiniń bolmaýy» bul tizimde joq, ıaǵnı shetelge shyǵýǵa kedergi bolmaıdy.
Esterińizge sala keteıik, Medıtsınalyq saqtandyrý qoryna ótinishti kez kelgen keri baılanys arnasy - 1406 baılanys ortalyǵy, Qoldau 24/7 mobıldik qosymshasy, Telegram-bot @SaqtandyryBot jáne fms.kz resmı saıty arqyly qaldyrýǵa bolady.