Mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrýda qandaı ózgerister kútiledi

ASTANA. QazAqparat - Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev elimizdiń densaýlyq saqtaý júıesindegi mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrýdy engizý merzimin 2 jylǵa shegerý týraly zańǵa qol qoıǵan bolatyn. Zańǵa sáıkes, ortaq jaýapkershilikke negizdelgen jańa júıe 2020 jyldan bastap tolyq iske qosylmaq. Jalpy tártip ózgerdi me? Jarna tóleý mindetinen kimder bosatylady? «QazAqparat» agenttigine osy máselelerdi «Áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý qory» Kommertsııalyq emes aktsıonerlik qoǵamnyń Basqarýshy dırektory Zabıra Orazalıeva túsindirip bergen bolatyn.

Aıta keterligi, jurtshylyq tarapynan aıtylǵan synı pikirler men Elbasynyń tapsyrmasynan keıin Densaýlyq saqtaý mınıstrligi áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý júıesin engizýdi eki jylǵa shegerý týraly usynys jasaǵan edi.  Osyǵan baılanysty, arnaıy zań jobasyn Parlament qabyldap, Memleket basshysy qol qoıdy.

«Áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý qory» Basqarýshy dırektory Zabıra Orazalıevanyń aıtýynsha, jańa zańnama boıynsha jarna tóleý tártibinde aıtarlyqtaı ózgerister bar. Burynǵy zańǵa sáıkes, bıylǵy shilde aıynan bastap jumys berýshiler men jeke kásipkerler, sondaı-aq, azamattyq-quqyqtyq kelisimshart negizinde eńbek etetin tulǵalar saqtandyrý jarnasyn aýdara bastaǵan bolatyn. Zańǵa engizilgen sońǵy ózgerister boıynsha, jumys berýshiler óz qaramaǵyndaǵy jumyskerler úshin jarna tóleýdi toqtatpaıdy jáne olar aýdaratyn aýdarym mólsheri de ózgermeıdi.

«Bul sanat boıynsha 2018-2019 jyldary jumysker tabysynyń 1,5%, 2020 jyldan bastap - 2 paıyzy kóleminde jarna aýdarady. Osy jerde jarnanyń jumysker jalaqysynan emes, jumys berýshiniń óz esebinen tólenetinin de aıta ketken jón. Qaramaǵynda jaldamaly jumyskerleri bar jeke kásipkerler men sharýa qojalyqtarynyń ıeleri de jarnany osy tártip boıynsha aýdarady. Al, jeke kásipkerler 2018-2019 jyldary ózi úshin jarna tólemeıdi (jeńildetilgen tártip boıynsha jumys isteıtin kásipkerler bıylǵy jarty jyldyqtyń jarnasyn aldaǵy aqpan aıynyń 25-ine deıin tólep bolýy tıis). Biraq olar jumys berýshi retinde aýdarym tóleýdi toqtatpaıdy», dep atap ótedi Zabıra Orazalıeva.

Basqarýshy dırektordyń sózine súıensek, jańa ózgerister boıynsha jeke tulǵalar da eki jylǵa deıin jarna tóleý mindetinen bosatylyp otyr. Bul sanattaǵylar, ıaǵnı, jaldanyp jumys isteıtin jeke tulǵalar ózi úshin jarnany 2020 jyldan bastap tóleı bastamaq (2020 jyly - 1%, 2021 jyly - 2%). Ony jumys berýshi aı saıyn ustap, qorǵa aýdaryp otyrady.

Eske salsaq, saqtandyrý júıesi engizilgennen keıin daý týdyrǵan úlken máseleniń biri azamattyq-quqyqtyq kelisimshart (AQK) negizinde eńbek etetin tulǵalar bolatyn. Qoldanystaǵy zańda AQK negizinde eńbek etetinder tabysynyń bes paıyzyn qorǵa aýdarýǵa mindettelgen edi. Al bul atalǵan sanattaǵylar tarapynan synǵa ilikti. Sol sebepti zań jobasyn ázirleý barysynda mınıstrlik bul máselege de basa mán berdi. Nátıjesinde, AQK negizinde eńbek etetin tulǵalar tóleıtin jarna mólsheri tómendedi. Bul sanattaǵy azamattar 2020 jyly tabysynyń 1%, al, 2021 jyldan bastap 2% aýdarady. Al, 2018-2019 jyldary bul top jarna tóleýden bosatylady.

«Aıta keterligi, áleýmettik jaǵynan az qamtylǵan 10 mıllıonǵa jýyq azamat bar. Bulardy qoldaý memleket tarapynan júzege asady. ıAǵnı, elimizde turatyn on mıllıonǵa jýyq adam memlekettiń qamqorlyǵyna alynbaq. Bul Qazaqstan halqynyń jartysynan astamy. ıAǵnı, 2020 jyldan bastap memleket áleýmettik álsiz toptarǵa jatatyn zeınetkerler, kóp balaly analar, júkti áıelder men bala kútimimen dekrettik demalysta otyrǵandar, stýdentter men on segiz jasqa deıingi balalar, múgedekter, jumyssyz retinde resmı tirkelgen azamattar t.b. úshin jarna aýdarady. Jeńildigi bar sanatqa jatatyn ár adam úshin aýdarylatyn jarna mólsheri statıstıka organy tarapynan ótken eki jylǵa bekitilgen ortasha aılyq jalaqynyń 4% quramaq», - dep túsindiredi Zabıra Orazalıeva.