MEŃDІQULOV MALBAǴAR MEŃDІQULULY

Meńdiqulov Malbaǵar Meńdiqululy (1909-1986) - sáýletshi, kórnekti ǵalym, sáýlet óneri ǵylymynyń professory, KSRO qurylys jáne arhıtektýra akademııasynyń korrespondent múshesi, Qazaq KSR-niń eńbek sińirgen sáýletshisi, Qazaqstan sáýlet mektebiniń negizin qalaýshylardyń biri.

Reseıdiń Orynbor oblysy Adamov aýdanynda týǵan. Uly Otan soǵysyna qatysqan. Tashkentegi Orta Azııa ındýstrııa ınstıtýtyn bitirgen.

1937-1941 jyldary Tashkent qalasynyń sáýletshisi, bas sáýletshisi, Ózbekstan Sáýletshiler odaǵy basqarmasynyń tóraǵasy. 1945-1947 jyldar aralyǵynda «Ýzplanproekt» respýblıkalyq jobalaý bólimderin basqarǵan. 1947-1955 jyldary - Qazaq KSR Ǵylym akademııasynyń Almaty qalasyndaǵy Sáýlet, kurylys jáne qurylys materıaldary ınstıtýtynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri, sáýlet sektorynyń meńgerýshisi, dırektory. 1955-1956 jyldary - Qazaq KSR Mınıstrler Keńesiniń janyndaǵy cáýlet isteri jáne qurylys materıaldary basqarmasynyń bastyǵy boldy. 1957 jyly KSRO qurylys jáne arhıtektýra akademııasynyń korrespondent múshesi bolyp saılanǵan. 1957-1962 jyldary - KSRO Qurylys jáne sáýlet akademııasy Qazaq bólimshesiniń birinshi prezıdenti. 1962-1964 jyldary - «Kazgosproekt» qala qurylystary basqarmasynyń sektor meńgerýshisi. 1964-1971 jyldary - Almaty qalasynyń sáýlet-josparlaý basqarmasynyń bastyǵy, Almaty qalasynyń bas sáýletshisi qyzmetterin atqarǵan.

1971-1981 jyldary - V. Lenın atyndaǵy Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtynyń (qazirgi Qazaq Bas sáýlet-qurylys akademııasy) arhıtektýra tarıhy jáne teorııasy kafedrasyn uıymdastyryp, alǵashqy kafedra meńgerýshisi bolǵan.

Malbaǵar Meńdiqulov kóptegen ǵımarattar jobalarynyń, onyń ishinde Tashkenttegi gazet-jýrnal kombınatynyń úıiniń, Úlken Tashkent kanalynyń Angren dıýkeriniń, Almatydaǵy sharap zaýyty úıiniń men Neke saraıynyń, Muhtar Áýezov pen Jambyl Jabaev bıýst-eskertkishteriniń, «Qarlyǵash» ,«Aına-Bulaq» kafeleriniń, Máskeýdegi Búkilodaqtyq aýylsharýashylyq kórmesindegi Qazaq pavılony jobalarynyń avtory. Almaty qalasynyń ortalyq bóliginiń josparyn jasap, qazirgi Dostyq dańǵylyn, Semeı qalasyndaǵy Abaı murajaıyn qalpyna keltirý jumystaryna zor eńbek sińirgen. Sonymen birge, Batys Qazaqstandaǵy sáýlet óneriniń qaıtalanbas týyndylary -memorıaldy meshit-ǵımarattardy bir júıege keltirip, ǵylymı turǵyda zertteýdiń negizin qalaǵan. Malbaǵar Meńdiqululynyń ǵylymı-zertteý jumystarynyń nátıjesinde Shopan Ata, Beket Ata, Asan Qoja, Seısen Ata, taǵy basqa kesene-keshenderi jaıly qundy biregeı basylymdar jaryq kórgen.

Malbaǵar Meńdiqulov Qazaq SSR Joǵary Keńesiniń ІV-V shaqyrtýlarynyń depýtattyǵyna saılanǵan. Oǵan tabysty eńbegi úshin «Qazaq KSR-iniń eńbek sińirgen sáýletshisi» ataǵy berildi.

Jaýyngerlik Qyzyl Tý, 1, 2-dárejeli Otan soǵysy, Qyzyl Juldyz, eki ret «Qurmet Belgisi», «Vertýten Mıllıtarı» ordenderimen, kóptegen medaldarmen marapattalǵan. Ol turǵan úıde memorıaldy taqta ornatylyp, Almaty qalasyndaǵy býlvarǵa esimi berilgen. Qazaq Bas sáýlet-qurylys akademııasynda Malbaǵar Meńdiqulov atyndaǵy stıpendııasy men úzdik dıplom bekitilgen, aýdıtorııa ashylǵan.

Derek kózi:

Qazaqstan ulttyq entsıklopedııasy 6 tom.