Men qazaq qyzdary konkı tebe almaıdy degenge senbeımin - Kenjesh Sársekenova (FOTO)
Atam qazaq baıyrǵy zamanda jylqy jáne ań terilerinen shańǵy jasap, qatynas quraly retinde paıdalanǵanyn estıtinbiz. Al, aıaǵyna konkı baılap, muz aıdynynda dodaǵa túsken adamdardy qazaqtyń eski tarıhynan oqyǵan joqpyz. Keńes ókimeti tusynda da qazaq konkıshileriniń aty shyǵa qoıǵan joq. Kenjesh Sársekenova 1985 jyldary týǵan jeri Shyǵys Qazaqstan óńirinen Almatyǵa kelip, árkim baǵyndyra almaıtyn konkıge quryq tastap, asaý sporttyń jalyna qol salypty. Az jyldyń ishinde aıdyn tósine baýyryn tóseı qalyqtap, juldyzdaı aqqan arýymyz qazaq qyzdarynyń da konkı teýip, el namysyn baıraqty básekelerde qorǵaı alatyndyǵyn dáleldedi. Ol - konkı tebý sportynan qazaq qyzdarynan shyqqan tuńǵysh sport sheberi. Qazaqstan birinshilikteriniń birneshe dúrkin jeńimpazy, jumyr jerdiń nebir júırikterimen synǵa túsken sańlaq. Konkıden eki birdeı Olımpıadada baq synaǵan tuńǵysh qazaq qyzy. Búginde Kenjesh ózi úlken sportpen qosh aıtysqanymen muzaıdyn mańynan alystap ketpegen eken. Ol qazir Qazaqstan Respýblıkasy Sport jáne dene shynyqtyrý isteri agentigi, Shtattyq ulttyq komandalar jáne sporttyq rezervter dırektsııasynda konkımen mánerlep syrǵanaýdan Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik jattyqtyrýshysy bolyp qyzmet atqaryp júr.
Jaqynda Kenjesh Sársekenovamen áńgimelesýdiń sáti túsken edi.
- Sizdi qazirgi jastardyń biri bilse, biri bile bermeıdi. Áńgimeni ózińizdi tanystyrýdan bastasańyz?
- Men Shyǵys Qazaqstan oblysy, Aıagóz qalasynyń týmasymyn. Kóp balaly otbasynda dúnıege keldim. Áke-sheshem 13 balany ómirge ákelip, tárbıelegen adamdar. Men úıdegi on ekinshi balamyn. Sportqa kelýime eki aǵam sebep boldy. Azen jáne Ábilahat degen eki aǵam sportpen aınalysatyn, ekeýi de grek-rım jáne erkin kúresten sport sheberleri. Sol aǵalarym sportqa jaqyn ekendigimdi baıqap, 1985 jyly sol kezdegi Almatydaǵy Qajymuqan Muńaıtpasov atyndaǵy sport ınternatyna alyp bardy.
-Siz Almatyǵa barǵanda birden konkı sportyn tańdadyńyz ba?
- Joq, men ol kezde jeńil atletıka túrleriniń birine qabyldansam dep oılaǵan bolatynmyn. Ol kez tamyz aıy bolatyn, jeńil atletıkaǵa talap qylýshylar qatary kóp eken, oryn bolmaı, konkı sportyna bir adam qabyldaıdy degen soń qatty qınaldym. Aıaǵyma konkı baılap kórmegen kezim. Tipti konkıdi qolyma ustap kórmeppin. Nede bolsa, kóreıin dep tirkelip, barlyq tekserýlerden ótip, ınternatqa oqýǵa tústim. Sol jyly eldiń barlyq óńirlerinen osy sport túrine jastar aǵylyp keldi. Jıyrmaǵa jýyq jas qyzdar jınalyppyz. Meniń alǵashqy jattyqtyrýshym Bahreva Olga Sergeevna boldy. Ol kisi meni 2-3 jyldaı jattyqtyrdy. Qysqy sportqa degen qyzyǵýshylyǵym arta bastady. Sodan keıin Leonıd Nıkolaevıch Lı , Vıacheslav Nıkolaevıch Sýhorýkov sekildi jattyqtyrýshylardyń qol astynda jattyǵý jasadym. Qysqasy, 13 jyl konkı teptim.
- Tabany kúrekteı 13 jylda qandaı jetistikterge qol jetkizdińiz?
- 1989-1990 jyldary Qazaqstannyń jastar chempıonatynyń birneshe dúrkin jeńimpazy atandym. 1992 jyly konkı sportynan sport sheberi dárejesine jettim. 1992-1994 jyldary Álem kýbogynyń kezeńine jáne álem chempıonattaryna qatysyp, 1994 jyly Qazaqstan qurama komandasynyń úzdik sportshylary qatarynda Lıllehamerde ótken XVII qysqy Olımpıada oıyndaryna jáne 1998 jyly Naganoda bolǵan XVIII qysqy Olımpıada oıyndaryna qatystym. Osy eki Olımpıada oıyndarynda konkı sportynan elimizdiń namysyn qorǵaǵan sport tarıhyndaǵy tuńǵysh ári jalǵyz qazaq qyzy men boldym. Bul maǵan Allanyń bergen syıy. 1994 jyly XVII qysqy Olımpıada oıyndaryna qatysyp, el namysyn qorǵaýdaǵy sińirgen eńbegim úshin Elbasymyzdyń óz qolynan ataýly altyn saǵatpen marapattaldym. Osy jarystan keıin turmysqa shyqtym. Juldyz esimdi qyzym bar. 1998 jylǵy Olımpıada oıyndary qarsańynda otbasylyq jaǵdaıǵa baılanysty sporttan qol úzip qalǵan edim. Olımpıadaǵa qatysqym keledi. Olımpıadaǵa barý úshin tııanaqty ázirlik kerek. Oǵan qosa Olımpıada normatıvin oryndaýǵa tıissiń. Ol kezde Medeý muz aıdyny qazirgideı emes. Baby joq. Sodan Asqar aǵamnyń demeýshiligimen shetelde daıarlyq jasap, Olımpıada joldamasyna qolym jetti. 1999 jyly Ońtústik Koreıanyń Kangvong qalasynda bolǵan qysqy Azııa oıyndaryna qatystym. Sol jarysta 1500 metrde 8-oryn, kópsaıys qorytyndysynda 9-orynnan kórindim. Sol jarystan keıin konkımen qosh aıtystym.
- Siz sporttan ketkennen keıin ornyńyzdy basqan qazaq qyzdary boldy ma?
- Men joǵaryda qurama músheleriniń arasynda jalǵyz qazaq qyzy bolǵanymdy aıttym. Men ketkennen keıin bul sportta jáne álemdik syndarda óner kórsetip júrgen birde-bir qazaq qyzyn estigen de, kórgen de emespin. Sodan beri úsh Olımpıada ótipti.
- Ózińiz kóp balaly otbasynan shyǵypsyz, qazir qansha bala tárbıelep, ósirip jatyrsyz?
- Sol Juldyz esimdi bir qyzym ǵana bar.
- Qyzyńyz ózińizdiń jolyńyzdy qýmady ma?
- Ókinishke qaraı, meniń jolymdy qýǵan joq. Biraq, konkıdi óte jaqsy tebedi. On jasqa tolǵanda konkıge qalaı qaraısyń dep suradym. Ol, ózi úshin jattyǵýdy tastamaıtynyn, biraq, ǵylymǵa, ónerge qyzyǵatynyn aıtty. Bala bolsa da, óz tańdaýy bar ǵoı, ári qaraı májbúrlemedim.
- Astanada jumys istegenińizge kóp boldy ma?
- Astanaǵa kelgenime tórt jyldaı bolyp qaldy. Buǵan deıin Almatyda jeke menshik oqý oryndarynda dene shynyqtyrý páninen muǵalim bolyp jumys istedim. Keıin elimizde VII qysqy Azııa oıyndary ótetin ýaqytqa jaqyndap qalǵanda, osy baıraqty básekege az da bolsa kómegim tıip qalar degen oımen Astanaǵa kelgen bolatynmyn.
- Qysqy Azııa oıyndary demekshi, talaı qysqy sport túrlerinen shet elderde el namysyn qorǵadyńyz. Óz elimizde ótken aıtýly dodada el qorjyny altynǵa tolyp, komandalyq esepte tuńǵysh ret bas júldeni enshiledik. Sodan beri de biraz ýaqyt ótipti. Bizge sol básekeden ne qaldy?
- Mundaı doda qaı elde ótsin, sol eldiń birinshiden sportshylaryna, ekinshiden sol eldiń halqyna úlken jiger syılaıdy. Biz jas memleket bola tura osyndaı úlken dodany elimizde sátti ótkize bildik. Bul degenińiz naǵyz táýekeldiń isi. Buǵan el bolyp qýandy. Biz osy Azııa oıyndarynyń arqasynda basqa elderge ózimizdi tanyta bildik dep oılaımyn. Olar Qazaq elin, onyń mádenıetin, jaǵdaıyn, sportshylarynyń qandaı ekenin bildi. Jas Táýelsiz memleketimizdiń bedelin álemge bir áıgilep tastady. Al, bizge ne qaldy degen suraqqa kelsek, qalǵan dúnıe óte kóp. Sonyń ishinde atap aıtarlyǵy - sol kezdegi VII qysqy Azııa oıyndaryna arnap salynǵan sport keshenderi. Ony jarys aıaqtalǵannan keıin eshkim kóterip alyp ketken joq. Búginde elimizdegi jastar sol stadıondarda sportpen shuǵyldanýǵa mol múmkindik alyp otyr. Mine, ózińiz kórip otyrǵandaı, álemdik deńgeıdegi jarystar sol kezdegi nysandarda ótip jatyr.
- Sizdiń oıyńyzsha, sol Azııa oıyndarynan keıin elimizdiń qysqy sporty jaqsy damyp kele jatyr deısiz ǵoı?
- Árıne, damyp kele jatyr. Bizde budan buryn qysqy sport túrleriniń oıdaǵydaı damı almaýynyń bir sebebi, qysqy sport keshenderiniń joqtyǵynan dep aıtýǵa bolady. VII qysqy Azııa oıyndarynyń arqasynda Astana men Almaty qalalaryndaǵy sport keshenderi ozyq tehnıkalarmen, zaman talabyna saı qaıtadan jasaqtalyp, jańadan sport nysandary boı kóterdi. Búgin osy sport keshenderiniń arqasynda Qazaq eliniń qysqy sporty ári qaraı damıtynyna kúmán joq. Bolashaqtan úlken úmit kútemiz. Birneshe jyldardan keıin elimizdiń qysqy sportynan kóptegen rekordtar bolatynyna óz basym senimdimin.
- Búginde osyndaı muz aıdyn keshenderin kórgende baıaǵy sportshy kezińiz esińizge túsip, muzaıdynǵa júgirip shyǵyp ketkińiz kelip turatyn shyǵar?
- Osyndaı keremet muzaıdyndardy kórgende sportta júrgen kezim esime túsip ketedi. Shirkin, sol kúnderim qaıta aınalyp kelse ǵoı, deımin ishimnen. Bul saraıda tek elimizdiń ǵana emes, shetelderdiń talaı júırikteri kelip, baqtaryn synap jatyr. Qazirgi balalar baqytty ǵoı. Aman bolsaq, Qazaqstanda talaı arýlarymyz osy aıdynda qalyqtaıtyn bolady. Men qazaq qyzdary konkı tebe almaıdy degenge senbeımin.
- Áńgimeńizge rahmet! Suhbattasqan Kúnsultan Otarbaı