Memlekettiń «proaktıvti» prıntsıpi: halyq qujattyń artynan júgirmeıdi
Búginde «elektrondy úkimettiń» proaktıvti prıntsıpin iske asyrýǵa qajetti materıalyq-tehnıkalyq baza bar. Endigi kezekte, memlekettik qyzmetti alýǵa halyq emes, memlekettiń ózi bastamashy bolýy tıis. Atalǵan bastama qalaısha iske asady? Osy oraıda jańa týǵan náresteni tirkeýge qoıý salasyndaǵy oń tájirıbeni mysal retinde keltirýge bolady.
«Buryn náreste týǵanda ata-analar ary-beri shapqylap, birneshe jerge aryz tapsyratyn. Sebebi jańa týǵan náresteni tirkeý kerek. Odan keıin járdemaqy alý qajet. Budan bólek, balabaqsha kezegine turý taǵy bar. Ótken jyly pılottyq joba aıasynda bizdiń qyzmetkerlerimiz júzdegen perzenthanany aralap, ótinishterdi qolma-qol qabyldaǵan bolatyn. Sol kezde olar 260 myń ótinish jınap shyqqan. Bir jaǵynan olaı da jumys isteýge bolmaıdy. Biz atalǵan qyzmetti áli de jetildirý kerek dep sanaımyz. Osyǵan oraı, kelesi jyldan bastap ony jańasha júrgizýdi kózdeımiz. Qazir balanyń týǵany týraly málimet densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń aqparattyq bazasyna túsip otyrady. Mine, bári osy jerden bastalýy qajet. Ol málimet túsken boıda ata-analarǵa quttyqtaý joldap, nárestege qandaı nyspy qoıylatyny týraly suraý joldanady. Sosyn ol aqparat birden AHAT bólimine túsedi. Balanyń aty-jóni men jeke sáıkestendirý nómiri rásimdelgennen keıin eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi onyń jeke esep-shotyna járdemaqyny aýdara alady. Al eń sońynda ákimdiktiń aqparattyq júıesi arqyly balabaqsha kezegine turýǵa bolady. Mine, osynyń bárine balanyń ata-analary emes, memlekettiń ózi bastamashy bolýy tıis. Osylaısha, «elektrondy úkimet» portalynyń «proaktıvti» prıntsıpi júzege asady»,- deıdi «Azamattarǵa arnalǵan úkimet» memlekettik korporatsııasynyń basshysy Abylaıhan Ospanov.
Korporatsııa basshysynyń sózine qaraǵanda, búginde keıbir «proaktıvti» memlekettik qyzmetter oıdaǵydaı jumys istep jatyr. Máselen, adamnyń «elektrondy úkimet» portalynda jeke kabıneti men uıaly baılanys nómiri bir-birine baılanyp tursa, jol qozǵalysyn buzǵany týraly aqparatty birden onlaın rejımde alýǵa múmkindik bar. Áıtpese, qazirgi kezde kólik júrgizýshileriniń kóbisi aıyppuldyń bar-joǵyn bilmeı júredi de, artynan eki ese shyǵyndalyp jatady. Al atalǵan proaktıvti qyzmet arqyly eskertý jasalsa, aıyppuldar ýaqytynda tólenedi. Bıýdjetke de ýaqytynda aqsha túsedi.
«Qazirgi kezde balabaqsha kezegi tolyǵymen avtomatty júıege aýystyrylsa da, oryndardy taratý jumysyna qatysty aryz-shaǵymdar azaıatyn emes. Sol sebepti biz balabaqsha oryndaryn taratý jumysyn da tolyǵymen avtomatty túrde júrgizý kerek dep sanaımyz. Adam faktoryn múldem alyp tastaý qajet. Osylaısha, adamnyń kezegi kelgende aqparattyq júıe oryndy ózi taratyp, uıaly telefonǵa nemese elektrondy poshtaǵa habarlamany jiberýi kerek. Biz osy saladaǵy jumysty qolǵa aldyq. Alaıda ákimdikter jergilikti jerdegi aqparattyq júıelerdi retke keltirýi tıis», - deıdi Abylaıhan Ospanov.
Búginde «elektrondy úkimet» salasyndaǵy jumysty úılestirip otyrǵan aqparat jáne kommýnıkatsııalar mınıstrligi aldaǵy ýaqytta júzdegen proaktıvti qyzmetterdi engizýdi josparlap otyr. Mınıstr Dáýren Abaevtyń aıtýynsha, qazirgi kezde proaktıvti qyzmettiń 100 túri anyqtaldy.
«Máselen, qazirgi kezde jeke káýlik merziminiń ótip ketkeni, ákimshilik jazanyń salynǵany, balabaqsha kezeginiń ózgergeni týraly eskertý alýǵa bolady. Proaktıvti qyzmetterdiń taǵy bir túri - 27 jastaǵy azamatty medıtsınalyq tekseristen ótý jáne áskerı bıletti alý qajettigi jaıynda eskertý. Osy ispetti qyzmetter keńinen engiziletin bolady», - deıdi Dáýren Áskerbekuly.
Sóz joq, osy ýaqytqa deıin biraz sharalar atqaryldy. Aǵymdaǵy jylda daıyn qujattardy úıge jetkizý, qyzmettiń nátıjesi boıynsha SMS-habarlama joldaý, sondaı-aq múmkindigi shekteýli azamattar úshin onlaın sýrdoaýdarma iske qosyldy. Oǵan qosa, 1 shildeden bastap 20 memlekettik qyzmetti elektrondy qoltańbasyz alýǵa bolady. Aldaǵy ýaqytta Astanada Digital HQKO-ny ashý josparda bar. Ol jerde memlekettik qyzmetterdi ózdigimen alýǵa bolady. Oǵan ortalyq operatory da aralaspaıdy. Jalpy, búginde memlekettik qyzmetter tiziminde 723 qyzmet bolsa, sonyń 548-i «Azamatarǵa arnalǵan úkimet» memlekettik korporatsııasyna aýdaryldy. Al aýyl halqy ne isteıdi? Olarǵa proaktıvti qyzmetter jete me?
«Endi, biz árbir eldi mekende halyqqa qyzmet kórsetý ortalyǵyn sala almaımyz. Sebebi ondaı sharalar ekonomıkalyq jaǵynan tıimsiz. Degenmen, aýyldardy ınternetpen barynsha qamtamasyz etsek, jergilikti halyq ta barlyq qyzmetterdi paıdalana alady. Shyny kerek, qala men aýyldyń arasynda úlken alshaqtyq bar. Qalada ınternet jyldam isteıdi. Sonyń arqasynda elektrondy portal arqyly memlekettik qyzmetterdi ońaı alýǵa bolady. Aýylda olaı emes. Sondyqtan biz qala men aýyldyń osy bir alshaqtyǵyn azaıtý maqsatynda arnaıy jobany usynyp otyrmyz. Atalǵan bastama júzege assa, úsh jyldyń ishinde 1 900 eldi mekende jyldam ári sapaly ınternet bolady. Osylaısha, 4 mıllıon adam keń jolaqty ınternetti qoldana bastaıdy. Bul degenimiz, aýylda otyrǵan aǵaıyn úıden shyqpaı-aq kez kelgen qujatqa tapsyrys berip, sony poshtamen aldyrta alady", - deıdi Abaev. Mınıstrdiń sózine qaraǵanda, aýylǵa arnalǵan ınternettiń baǵasy da arzan bolady. Sebebi jergilikti jerde arnaıy tarıfter engizý kózdelip otyr.
Árıne, barlyq memlekettik qyzmetterdi elektrondy formatqa aýystyrý múmkin emes. Sebebi medıtsınalyq tekseris sııaqty keıbir spetsıfıkalyq qyzmetter bar. Degenmen, memlekettik qyzmetter barynsha onlaın rejımge aýystyrylsa, sybaılas jemqorlyq ta, bıýrokratııa da azaıady. Halyqtyń ýaqyty men aqshasy únemdeledi. Al, eń bastysy, qoǵamnyń memlekettik apparatqa degen senimi artady.