Memlekettik satyp alý júıesine qandaı jańalyq engizilýde
2021 jylǵy 15 qarashada «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine memlekettik satyp alý, jer qoınaýyn paıdalanýshylar men tabıǵı monopolııalar sýbektileriniń satyp alýy, baılanys, avtomobıl kóligi, qorǵanys jáne ǵylymdy qarjylandyrý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zańy qabyldandy. Ol 2022 jylǵy 1 qańtardan bastap qoldanysqa engizildi.
«Memlekettik satyp alý týraly» Zańǵa qabyldanǵan túzetýler bir kózden satyp alýdy qysqartýǵa, sybaılas jemqorlyq táýekelderin barynsha azaıtýǵa, sondaı-aq memlekettik satyp alý júıesin odan ári jetildirýge baǵyttalǵan.
Bir kózden satyp alýdy qysqartý sheńberinde memlekettik satyp alý týraly shartty tikeleı jasasýdyń 4 negizderi alynyp tastaldy. Bir kózden satyp alý aıryqsha jaǵdaılarda, mundaı satyp alýdy ózge de básekelestik tásildermen júzege asyrý múmkin bolmaǵan kezde ǵana júzege asyrylatyny týraly norma kózdelgen. Sondaı-aq, bir kózden satyp alýdy júzege asyrý týraly sheshim qabyldaǵany úshin tapsyrys berýshilerdiń birinshi basshylarynyń jaýapkershiligi kózdelgen.
Sybaılas jemqorlyq táýekelderin barynsha azaıtý sheńberinde reıtıngtik-balldyq júıeni paıdalana otyryp, konkýrs túrinde satyp alýdyń jańa tásili engizildi (2022 jylǵy 1 shildeden bastap qoldanysqa engiziledi). Birinshi kezeńde bul tásil qurylys-montajdaý jumystaryn jáne jobalaý-smetalyq qujattamany ázirleý boıynsha jumystardy satyp alý boıynsha qoldanylatyn bolady.
Satyp alýdyń bul tásili konkýrstyq komıssııanyń ónim berýshini tańdaý protsesine qatysýyn tolyǵymen alyp tastaýdy, osylaısha kez kelgen sybaılas jemqorlyq táýekelderin boldyrmaýdy kózdeıdi. Óz kezeginde, keń aýqymdy ıntegratsııa arqyly konkýrs jeńimpazyn veb-portal tıisti aqparattyq júıelerdegi ol týraly derekterdiń negizinde avtomatty túrde aıqyndaıtyn bolady (memlekettik kirister organdarynyń júıesi, elektrondyq depozıtarıı, zańdy jáne jeke tulǵalardyń derekter bazasy, boryshkerler tizilimi jáne t.b.).
Sondaı-aq, sybaılas jemqorlyq táýekelderin barynsha azaıtý, sonymen qatar ónim berýshini tańdaýdyń obektıvti jáne ashyq ólshemsharttaryn paıdalaný maqsatynda onlaın rejımde taýar satyp alýǵa múmkindik beretin Elektrondyq dúken túrindegi satyp alýdyń jańa tásili kózdelgen.
Satyp alýdy jetildirý sheńberinde negizdemelik kelisimderdi (2022 jylǵy 1 shildeden bastap qoldanysqa engiziledi), sondaı-aq ómirlik tsıkli qunyn (2023 jylǵy 1 qańtardan bastap qoldanysqa engiziledi) paıdalana otyryp, konkýrs túrinde satyp alýdyń jańa tásilderi kózdelgen.
Negizdemelik kelisimderdi paıdalananatyn konkýrs áleýmettik sala uıymdaryn satyp alýdy ótkizýden bosata otyryp, biryńǵaı uıymdastyrýshylardyń ortalyqtandyrylǵan satyp alýdy keńinen qoldanýy sheńberinde kózdelgen. Satyp alýdyń bul túri úlgilik tehnıkalyq erekshelikterdi paıdalana otyryp, belgili bir, standarttalǵan, jıi satyp alynatyn taýarlar boıynsha ǵana qoldanylatyn bolady.
Ómirlik tsıkliniń qunyn paıdalanatyn konkýrs sapaly jáne ınnovatsııalyq taýarlardy satyp alýǵa baǵyttalǵan. Satyp alýdyń osy tásilin júzege asyrý kezinde ónim berýshini tańdaý satyp alý (bastapqy) baǵasynyń negizinde emes, taýardyń búkil qyzmet etý merziminiń (ómirlik tsıkliniń) quny negizinde júzege asyrylatyn bolady.
Kórsetilgen jańashyldyqtar Memlekettik satyp alýdy júzege asyrý qaǵıdalarynda egjeı-tegjeıli reglamenttelgen (Qarjy mınıstriniń 2015 jylǵy 11 jeltoqsandaǵy № 648 buıryǵy).
Qazirgi ýaqytta memlekettik satyp alý júıesin odan ári jetildirý maqsatynda, Qarjy mınıstrligi múddeli memlekettik organdarmen, «Atameken» UKP-men jáne bıznes-qoǵamdastyqpen birlesip satyp alýdyń bıznes-protsesterin qaıta qaraý, bir kózden satyp alýdy qysqartý, naryqty monopolııalandyrýdy jáne shaǵyn jáne orta bıznes sýbektilerin qoldaýdy alyp tastaý, sondaı-aq tapsyrys berýshiler tarapynan joǵary talaptardy belgileý faktilerin boldyrmaý boıynsha máselelerdi pysyqtaýda.
Qabyldanyp jatqan sharalar ashyqtyqty, memlekettik satyp alýlardyń qoljetimdiligin, bıýdjet qarajatynyń tıimdi jumsalýyn jáne sybaılas jemqorlyq táýekelderin barynsha azaıtýdy qamtamasyz etý, sondaı-aq básekelestikti damytý boıynsha qol jetkizilgen nátıjelerdi damytýǵa múmkindik beredi.