Memlekettik hatshy jas ǵalymdarǵa qandaı qoldaý jasalyp jatqanyn aıtty
Spıkerdiń aıtýynsha, bilim men ǵylymdy damytýdyń 2020-2025 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasyna sáıkes, ǵylymdy qarjylandyrýdy 2025 jylǵa qaraı jalpy ishki ónimniń 1 paıyzyna deıin arttyrý josparlanyp otyr.
«Sońǵy eki jylda ol eki ese ósti jáne 2021 jyly 83,1 mlrd teńgege jetti. Bul úlken jumystyń basy ǵana, sebebi, damyǵan elderde bul mólsher jalpy ishki ónimniń 3-4% - na deıin jetedi. Búginde respýblıkalyq bıýdjetten ǵylymdy damytý úshin 10 salalyq ortalyq memlekettik organǵa qarajat bólindi», - dedi ol.
Qyrymbek Kósherbaev ótken kezeńde ǵalymdardyń, ásirese jastardyń memlekettik qarjylandyrý alý rásimin jetildirý boıynsha mańyzdy qadam jasalǵanyn atap ótti. Máselen, qazaqstandyq ǵylymnyń turaqty jumys isteýin qamtamasyz etý úshin grant qarjylandyrý baǵdarlamalaryna konkýrs jyl saıyn ótkiziledi.
«Jas ǵalymdardy memlekettik qoldaýdyń eń qajetti quraldarynyń biri QR Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń bastamasymen 2019 jyldan beri ótkizilip kele jatqan granttyq qarjylandyrýdyń jeke konkýrstary boldy», - dedi Qyrymbek Kósherbaev.
Onyń aıtýynsha, búginde 315 ǵylymı jobany 2 myńǵa jýyq jas ǵalym men zertteýshi júzege asyrýda. Bul jobalarǵa jumsalatyn bıýdjet shyǵyndarynyń jalpy kólemi 17,5 mlrd teńgeden asty.
«Osy granttardyń, sondaı - aq, «Bolashaq» halyqaralyq stıpendııasynyń arqasynda jańalyq ashý qundylyqtaryn dáripteıtin qazaqstandyq jas ǵalymdar toby paıda boldy», - dedi Memlekettik hatshy.
Ol bıologııalyq qaýipsizdik problemalary ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń otandyq QazVac vaktsınasyn jasap shyǵarǵan qazaqstandyq ǵalymdarynyń jumysyn joǵary baǵalady.
«Bedeldi brıtandyq medıtsınalyq jýrnal qazaqstandyq vaktsınany synaqtan ótkizý nátıjelerin jarııalady. Ol adamdarǵa óziniń qaýipsizdigin jáne joǵary ımmýnıtetti qalyptastyrý qabiletin kórsetti. Qazirgi ýaqytta QazVac-ty Dúnıejúzilik densaýlyq uıymynda tirkeý jáne ony sheteldik naryqtarǵa jetkizý boıynsha jumys júrgizilýde. Osylaısha, Qazaqstannyń Ortalyq Azııa men Taıaý Shyǵys óńirlerinde sapaly bıopreparattardyń qajettiligin qamtamasyz etý jáne bıologııalyq qaterlerge qarsy turý máselesinde mańyzdy artyqshylyǵy bar», - dedi ol.
Spıker sondaı-aq, Prezıdenttiń tapsyrmasy boıynsha ǵalymdardyń ǵylymı áleýetin damytý maqsatynda álemniń jetekshi ǵylymı ortalyqtarynda taǵylymdamadan ótý úshin 500 grant jáne postdoktoranttar úshin «Jas ǵylym» jobasy boıynsha 1 000 grant bólý boıynsha jumys júrgizilip jatqanyn atap ótti. Bul sharalar, eń aldymen, jas ǵalymdardy qoldaýǵa baǵyttalǵan.
«Ǵalymdardy yntalandyrý jáne kótermeleý maqsatynda ǵalymdarǵa ǵylymǵa qosqan úlesi úshin ál-Farabı atyndaǵy ǵylym men tehnıka salasyndaǵy memlekettik syılyq, alty ataýly syılyq, 75 stıpendııa berý jumysy jalǵasady. Sonymen qatar, daryndy balalardyń zııatkerlik áleýetin nyǵaıtý máseleleri pysyqtalatyn bolady», - dedi ol.