Memleket­tik satyp alýdy doǵaryp, memlekettik tap­sy­rysqa qaıta kóshý qajet - BAQ-qa sholý

ASTANA. 11 shilde. QazAqparat - «QazAqparat» agenttigi respýblıkalyq basylymdarda 11 shilde, beısenbi kúni shyqqan ózekti materıaldarǵa sholýdy usynady.

***

«Egemen Qazaqstan» gazetiniń búgingi sanynda Parlament Májilisiniń depýtaty Aldan Smaıyldyń «Otarlaý oırany Alash jurtyn álsiretip ketti» degen taqyryppen maqalasy jaryq kórdi. Halyq qalaýlysynyń jazýynsha, tarıhshylar qazaq dalasyna orys sharýalarynyń qoparyla kóshýin Stolypın reaktsııasymen baılanystyrady. Asylynda qazaqtar qara shekpen atap ketken Reseı krestıandarynyń Saryarqaǵa bet burýy odan erte bastalǵan. Petr birinshi memlekettiń basty maqsattarynyń birine aınaldyrǵan ımperııany keńeıtý ıdeıasyna sáıkes eldiń tizginin ustaǵan bıleýshilerdiń bári Qytaımen eki arada kósilip jatqan ulan dalaǵa kóz súzýmen boldy. Ekinshi jaǵynan Reseıdiń qara topyraqsyz aımaǵyndaǵy túrli áleýmettik kemtarlyqtyń saldarynan qalypty ómir súrýge qabiletsiz tobyrdan qutylýdyń joldary udaıy izdestirildi. Rýhanı-adamı qundylyqtar týraly oılamaıtyn, bóri azyǵy jolda dep kez kelgen ýaqytta kez kelgen jaqqa jóńkilip júre beretin mundaı el qaterli de bolatyn. Pýgachev, Stepan Razın búlinshilikteriniń jańǵyryǵy basylmaǵan. Ómir súrý daǵdysy men maqsat-muraty árkelki soslovıelerge bólingen, qaıyrshylyqtan basqa joǵaltary joq tobyrdyń qolyna aıyr-baltasyn alyp ereýildep shyǵa kelýi ábden múmkin-di. Osyny oılaǵan jáne derjavalyq arany ashylǵan ımperııa irgedegi keń-baıtaq jerdi qarýsyz otarlaýǵa birjola bekindi. Kórshi halyqtyń tabıǵı bitim-bolmysyn, dástúr-salty men kúsh-qýatyn ábden zerttep alǵan soń emin-erkin iske kiristi. «Tarıhı derekterge taban tireı otyryp biz búginde qazaq saharasyn «beıbit» otarlaý 1750-jyldary bastaldy deı alamyz. Sol tusta ımperııany Qytaıdyń shekarasyna deıin sozý úshin alǵashqy naqty qadamdar jasaldy. 1752 jyly Esil ózeniniń Reseıge taıaý jerinde Petropavl qamaly salyndy. Aqmola statıstıkalyq komıteti 1909 jyly ázirlegen Aqmola oblysyna qys­qasha tarıhı sholýda da dál osy qamal boı kótergen kezeń krestıandyq otarlaýdyń bas­talý kezeńi delingen. Buǵan deıin de qa­zaq dalasyn oq atpaı jaýlap alýdyń amal­dary jasalǵanyn derektermen dáıek­tep bergen», - dep jazady A.Smaıyl.

Keshe Qorshaǵan ortany qorǵaý mınıstrliginde atalǵan vedomstvonyń basshysy Nurlan Qapparovtyń tóraǵalyq etýimen «Baıqońyr» kesheni boıynsha Reseı-Qazaqstan úkimetaralyq komıssııasynyń janynan qurylǵan jumys komıssııasy tobynyń otyrysy ótti. Osy jaıt arqaý bolǵan maqala el gazeti «Egemen Qazaqstanda» «Memlekettik másele memlekettik baqylaýdy qajet etedi» degen taqyryppen berilgen. Basylymnyń jazýynsha, otyrys aıasynda kóterilgen máseleniń biri «Baıqońyr» aılaǵyndaǵy Proton zymyran-tasyǵyshynyń qulaýy saldarynan týǵan zalaldy jaǵdaıdy joıýǵa qatysty is-sharalar tóńireginde bolsa, odan keıingi qozǵalǵan máseleler apatty jaǵdaı oryn alǵan aımaqtaǵy sanıtarlyq-epıdemıologııalyq, sondaı-aq, ekologııalyq jaǵdaı tóńireginde órbidi. «Shildeniń 9-y kúni reseılik tarap apatty jaǵdaı oryn alǵan aýmaqtyń topyraǵyn óńdeýge kiristi. Qazirgi tańda 500 sharshy metr aýmaq óńdeldi. Bul jumystar áli de jalǵasýda. Belgili bir ýaqyt ótkennen keıin qaıtadan zymyran janarmaıynyń qaldyq komponentterin anyqtaý úshin qosymsha baqylaý synamasy jasalatyn bolady», - dedi Ulttyq ǵarysh agenttigi tór­aǵa­synyń orynbasary Erkin Shaımaǵambetov.

***

«Qashannan beri qyzý áńgimege aınalǵan aýyl ákimderin saılaý Elbasynyń Jarlyǵyna sáıkes qyrkúıekke deıin aıaqtalýy kerek. Soǵan sáıkes atqarýshy bıliktegi aıtýly sharany 5 tamyz kúni Ońtústik Qazaqstan oblysy bastaıdy», dep jazady «Aıqyn» gazeti beısenbilik sanyndaǵy «Saılaý Shymkentten bastalady» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń jazýynsha, keshe Astanada Ortalyq saı­laý komıssııasynyń resmı ókili Venera Jeksembekova dúbirli naýqannyń daıyndyǵyna baıla­nysty arnaıy ótkizgen brıfıngte habarlanǵandaı, Atyraý oblysy 6 tamyzda, Aqtóbe, Almaty, Qos­tanaı, Qyzylorda, Mańǵystaý, Pavlodar jáne Soltústik Qazaq­stan oblystary 7 tamyzda, Shy­ǵys Qazaqstanda 7-8-de, Batys Qazaq­standa 7-9-da, Aqomola men Qara­ǵandyda 8-de, Jambyl oblysynda 9 tamyzda ótkiziletin bolady. Qazirgi kezde saılanýy tıis 2457 ákim­niń ornyna 895 úmitker usy­nylyp qoıypty. Jalpy, úmitker­lerdi usyný daýys berý sátine 25 kún qalǵanǵa deıin júrgiziledi, al olardy tirkeý 15 kún qalǵan kezde aıaqtalady. Kandıdattardyń úgit-nasıhat jumystaryna da 15 táýlik berilip otyr.

Osy basylymnyń búgingi sanynda Qazaqstan Respýblıkasy Áskerı sotynyń tóraǵasy Serik Baıbatyrovpen aradaǵy suhbat «Áskerı qylmys óte qaýipti» degen taqyryppen berilgen. Basylym tilshisiniń barlyq saýalyna tuşymdy jaýap bergen ol: «Qazannan qaq­paq ketse, ıtten uıat ketedi» degen sóz beker aıtylmaǵan. Búginde «shapkasyz» tender utyp alý múmkin emes. Máselen, Al­matyǵa bir jerden mashınanyń rezınasyn ákelý úshin uıymdar arasynda «tender» jarııalandy deıik. Ony sonaý Qyzylordadaǵy bireý utyp alady. Sóıtip, myna jerde turǵan taýardy qıyr shettegi bireý bizge tasyp ákelip beredi. Nege? Sebebi sol tenderdi utyp alǵan adam «shapkasyn» kóbirek tóledi. Jo­ǵaryda aıtqan general-maıor Maermanov dál osyndaı ádispen Qazaqstan Qarýly Kúshterine Izraılden qarý-jaraqtar satyp ákelgen. Eger sol qarý-jaraqtar jaramsyz ekendigi belgili bolyp qalmaǵanda Maermanov bastaǵan sybaılastar qyrýar qarjyny qaltaǵa basyp júre berer me edi, kim bilsin?! Sondyqtan memleket­tik satyp alý degendi doǵaryp, bu­rynǵydaı memlekettik tap­sy­rys boıynsha jumys júrgizgen durys sııaqty», - deıdi.