Memleket basshysy ózgeristerdi ózinen bastady – zańger Prezıdent Joldaýynyń oryndalýy týraly
Ulttyq quryltaı múshesi QazAqparat tilshisine bergen suhbatynda Prezıdent Joldaýynyń oryndalý barysyn zańnamadaǵy ózgerister turǵysynan saraptap berdi.
«Jalpy men zańger bolǵandyqtan Prezıdenttiń ózgeristerdi zańnan bastaǵanyna rızamyn. Bul óte durys. «Jańa Qazaqstan», «Ádiletti Qazaqstan», «Zańnyń ústemdigi» degen úsh qaǵıdasy bar. Sonyń ishinde zań ústemdigine asa qatty kóńil bólý kerek, bólinip te jatyr. Bári birden emes, aqyryndap bolady.
Eń birinshi Prezıdenttiń búkilhalyqtyq referendým jasaǵany, Konstıtýtsııaǵa, konstıtýtsııalyq zańdarǵa ózgerister engizgeni, munyń bári bizdiń memlekettiń josparly túrde, belgilengen qarqynmen alǵa jyljyp kele jatqanyn kórsetedi», - deıdi sarapshy.
Onyń paıymynsha, eshbir el salǵan jerden myqty memleket bola qalmaıdy.
«Bizde de jiberip alǵan, táýelsizdikten beri kele jatqan biraz qatelikter bar. Solardyń bári qazir ashylyp, jóndelip jatyr.
Ózgeristi Prezıdent ózinen bastady. Birinshiden, Prezıdenttiń kóptegen ókilettigi Parlament pen Úkimetke berildi. Ekinshiden, onyń jaqyn týystarynyń memlekettik joǵary laýazymda jáne kvazımemlekettik mekemelerde jumys isteı almaıtyny týraly qujat qabyldady. Bul óte durys. Endi sýperprezıdenttiktiń joly kesilip otyr», - dedi Ulttyq quryltaı múshesi.
Sarapshy kezinde Konstıtýtsııalyq sot ınstıtýty bolǵanyn eske aldy.
«Úshinshiden, Konstıtýtsııalyq Sottyń qurylýy óte durys boldy. Bilesizder, 1993 jylǵa deıin bizde Konstıtýtsııalyq Sot bolǵan. Keıin ony Konstıtýtsııalyq Keńeske aınaldyrdy. Sebebi Konstıtýtsııalyq Sot – Prezıdentke baǵynatyn mekeme emes. Baıqasańyzdar, Prezıdent budan bylaı 7 jylǵa bir-aq ret saılanady. Munyń ózi úlken ózin-ózi shekteý. Al Konstıtýtsııalyq sot 8 jylǵa taǵaıyndalady. Ony Parlamenttegi qos palata ókilderiniń basshysy saılaǵan. Sonda Senat depýtattary 6 jylǵa, Májilis depýtattary 5 jylǵa, Prezıdent 7 jylǵa saılanady. ıAǵnı, bıliktiń eshbir tarmaǵy Konstıtýtsııalyq sotqa úkimin júrgize almaıdy. Mysaly, taıaýda ǵana Konstıtýtsııalyq Sot sottalǵandardyń sottylyqtan arylǵannan keıin memlekettik qyzmetke, basqa jerge barý týraly sheshim shyǵardy. Al buryn bir ret sottaldyń ba, sotttylyǵyńnan qansha arylsań da, eshqandaı jumysqa, eshqaıda bara almaıtynsyń. Shekteý ómirbaqılyq bolatyn. Árıne, ondaı adamnyń sottan arylǵany týraly sot qaýlysy bolady. Biraq ol eshteńe sheshpeıdi. Sondyqtan bul úlken demkoratııalyq úrdis dep sanaımyn. Adam ómirde bir ret qatelesýi múmkin, biraq ómir-baqı qatelespeıdi ǵoı. Sondyqtan, Konstıtýtsııalyq Sottyń bul sheshimi – úlken ózgeristiń basy», - deıdi Serik Aqylbaı.
Zańger Joldaýda aıtylǵan bastamalardyń oryndalǵanyn jýyqta ótetin saılaýdan da kórip otyr eken.
«Araǵa jyldar salyp, qaıtadan proportsıonaldyq majorıtarlyq júıege kóshtik. Bul da buryn bolǵan nárse. Kezinde Amangeldi Aıtaly, Muhtar Shahanov, Sherhan Murtaza sııaqty myqty-myqty depýtattar boldy. Olardyń bári majorıtarlyq júıemen kelgen, ıaǵnı, halyq tikeleı saılaǵan. Olar bılikten seskenbeıtin, kóp nárseni ashyp aıtatyn. Keıingi kezde depýtattar tek partııalyq tizimmen keldi. Ondaı depýtattar unamaı jatsa, op-ońaı alyp tastaıtyn boldy. Odan keıin saılaýǵa 7 partııa qatysyp jatyr. Sonyń ózi de kóp nárseni kórsetedi. Sosyn baıqap otyrsańyzdar, protsess kezinde tirkeý máselesi, kandıdattardy tekserip, alyp tastaǵan jaǵdaılar boldy. Solardyń keıbiri sot arqyly qaıtadan kandıdattyǵyn qalpyna keltirip jatyr. Buryn ondaı múmkin emes edi. Bir ret alyp tastasa, boldy, qaıtpaıtyn. ıAǵnı, zań jumys isteı bastady. Zańnyń ústemdigi kórine bastady. Prezıdenttiń Joldaýy baǵanadan beri men aıtqan baǵyttardyń bárin kórsetken. Sol baǵyttardy biz oryndap kelemiz. Taıaýda Prezıdenttiń sóılegen sózine qarasaq, osy saılaýdan keıin de taǵy jańa baǵyttardy belgileıtin sııaqty», - deıdi sarapshy.
Serik Aqylbaı syrtqa zańsyz ketken aktıvterdiń elge qaıtaryla bastaǵanyn da Joldaýdyń jemisi retinde kóredi.
«Elden buryn urlanǵan, syrtqa shyǵyp ketken qanshama aqsha qaıtarylyp jatyr?! Kimniń qaıda qansha aqshasy bar ekeni túgel tekserilip, tizimge alynyp jatyr. Jekeshelendirýler kezinde zańsyz berilip ketken talaı nárse keıin qaıtty. Áli de qaıtady. Bul bastamasy ǵana. Ony halyq kórip otyr. Sondyqtan men Prezıdenttiń Joldaýynan keıin kóp nárse jasaldy dep oılaımyn. Bul tek qana bastamasy. Aldymyzda bizdi úlken-úlken ózgerister kútip tur. Memleketimizdiń damıtynyna men kámil senemin. Qazirdiń ózinde jalpy ishki ónim sońǵy úsh aıdyń kórsetkishi boıynsha 4,2 paıyz ósim kórsetip otyr. ıAǵnı, ekonomıkamyz da alǵa jyljyp keledi. Memlekette saıası turaqtylyq bar. Eń bastysy memlekettiń shynymen damıtynyna halyqtyń úlken senimi bar», - dep túıindedi Ulttyq quryltaı múshesi.