Memleket basshysy bolǵysy keletin adam elge úlgi bolýy kerek– B.Meldeshov
Osy oraıda biz Ortalyq saılaý komıssııasynyń hatshysy Baqyt Meldeshovke jolyǵyp saılaý jaıynda, úmitkerler týraly surap-bilgen edik.
- Baqyt Sársenbaıuly! Búgingi kúnge deıin kezekten tys Prezıdenttik saılaýǵa qatysýǵa qansha adam ótinish bildirdi?
- Osy ýaqytta 3 sáýirge belgilengen kezekten tys Prezıdenttik saılaýǵa qatysý úshin Ortalyq saılaý komıssııasyna 11 adam ótinish túsirdi. Olardyń birqataryn qalyń kópshilik aqparat quraldary arqyly kórip-bilip otyr. Sonda da sózim naqty bolýy úshin olardyń aty-jónderine jeke-jeke toqtalyp óteıin. Memleket basshysynyń laýazymyna kandıdat bolǵysy keletinin bildirip, ózin-ózi usyný jolymen OSK-ǵa birinshi bolyp zańger Sálim Óten degen azamat ótinish túsirdi. Ol lıngvıstıkalyq komıssııanyń synynan sátti ótip, qazir qol jınaýmen aınalysýda. Ekinshi bolyp ótinish bergen azamat «Kenesary han» qoǵamdyq qorynyń prezıdenti Ýálıhan Qaısarov. Barshaǵa málim, lıngvıstıkalyq komıssııaǵa memlekettik tilden emtıhan tapsyra almaǵandyqtan, OSK keshe Ý.Qaısarovty Prezıdenttikke úmitker retinde tirkeýden bas tartý týraly qaýly qabyldady. Úshinshi bolyp ótinish jazǵan úmitker Musaǵalı Dýambekov memlekettik tilden emtıhandy jaqsy tapsyrdy, qazir ol ózin jaqtaýshylardyń qoldaryn jınaýda. «Attan, Qazaqstan» qozǵalysynyń jetekshisi Amantaı qajy Asylbek saılaýǵa qatysýǵa ótinish bildirgenimen, belgilengen ýaqytta lıngvıstıkalyq komıssııanyń otyrysyna kelmedi. Budan keıin, «Nur Otan» partııasy Prezıdenttikke kandıdat retinde usynǵan Elbasy Nursultan Nazarbaev ótinishi berdi. Prezıdent memlekettik tildi erkin meńgergendigin lıngvıstıkalyq komıssııa aldynda dáleldedi, qazir qol jınaýda. Altynshy bolyp Prezıdenttikke úmitker retinde OSK-ǵa Astana qalasynyń turǵyny, ýaqytsha jumyssyz Qanat Esjanov ótinish berdi. Onyń izin ala «Nur Islam» týrıstik fırmasynyń dırektory, Almaty oblysynyń turǵyny Qanat Týrageldıev qujattaryn tapsyrdy. Sondaı-aq búgin OSK-ǵa Memleket basshysy laýazymynan úmitker bolǵysy keletin birqatar azamattar ótinish berdi. Olar: pavlodarlyq zeınetker Zaýre Masına, Qazaqstannyń halyqtyq kommýnıstik partııasynyń hatshysy Jambyl Ahmetbekov, Pavlodar oblysynyń 55 jastaǵy turǵyny, ýaqytsha jumyssyz Nursıla Sovetqazy Kúsetaıuly jáne «Bastıon-Ast» kúzet agenttigi» JShS-de kúzetshi bolyp isteıtin 48 jastaǵy Tolybaı Baımýrzın.
Osylaısha osy ýaqytqa deıin Prezıdenttikten úmitkerler retinde ótinish bergen azamattardyń sany 11 adamdy qurap otyr. Olardyń ekeýi, atap aıtqanda qazirgi Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev jáne Qazaqstannyń Kommýnıstik Halyqtyq partııasynyń hatshysy Jambyl Ahmetbekov saıası partııalardyń atynan saılaýǵa túspek nıette. Al qalǵan úmitkerler ózderin ózderi usynǵandar. Bulardyń ishindegi bir úmitker, ıaǵnı Ýálıhan Qaısarov joǵaryda atap ótken sebeppen saılaýdan shettetildi. Degenmen ol Joǵarǵy sotqa shaǵymdanyp otyr. Qazir bizder Joǵarǵy sottyń sheshimin kútip otyrmyz. Endigi áńgime Joǵarǵy sottyń sheshimine baılanysty.
- Lıngvıstıkalyq komıssııanyń synynan ótken úmitkerlerdi tolǵandyratyn endigi másele - qol jınaý paraqtaryna qatysty ǵoı. Osyǵan az-kem toqtalyp ótseńiz.
- Qol jınaý paraqtarynyń zańǵa sáıkestigin, durystyǵyn aýmaqtyq saılaý komıssııalary tekserip, olardyń barlyǵyn hattama retinde Ortalyq saılaý komıssııasyna jiberedi. Osy jumystardyń barlyǵyn 2 naýryzǵa deıin aıaqtaýymyz kerek. Óıtkeni 2 naýryz kúni Prezıdenttikke kandıdattardy tirkeý aıaqtalady. Ýaqyt óte tyǵyz. Biz osyǵan deıin qol qoıý qaǵazdaryn berý men aýmaqtyq komıssııalar tarapynan olardy qaraý merzimin qysqartyp tastadyq. Biraq biz aýmaqtyq saılaý komıssııalary óz mindetterin belgilengen mejeden erte oryndaıdy dep úmittenemiz. 91 myń qol oblys-oblysqa bólgende sonshalyqty kóp emes.
- Baıqap otyrsaq, Prezıdenttikke úmitkerlerdiń arasynda ártúrli salanyń mamandary bar. Olardyń ishinde kúzetshi de, zeınetker de, jumyssyzdar da júr. Jalpy Prezıdenttikke úmitker bolýy úshin qandaı talaptar qoıylady. Saılaýǵa qatysý úshin kez-kelgen adam ótinish bere alady ma?
- Prezıdenttik saılaýǵa qatysý úshin úmitker Konstıtýtsııa men «QR Saılaý týraly» týraly zańynyń talaptaryna sáıkes bolýy kerek. Naqtyraq aıtqanda, Respýblıka Prezıdenti bolyp týmysynan Respýblıka azamaty bolyp tabylatyn qyryq jasqa tolǵan, memlekettik tildi erkin meńgergen ári Qazaqstanda sońǵy on bes jyl boıy turatyn Respýblıka azamaty saılana alady. Sonymen qatar úmitker buryn sottalmaǵan bolýy kerek. Osy talaptarǵa jaýap bergen kez-kelgen azamat saılaýǵa qatysý úshin quzyrly organǵa ótinish berýge quqyly.
- Ortalyq saılaý komıssııasynyń eskertýine qaramastan, keıbir úmitkerlerdiń lıngvıstıkalyq komıssııanyń otyrysyna ýaqytynda kelmeı qalǵanynyń kýási boldyq. OSK úmitkerlerge tym jumsaqtyq tanytyp otyrǵan joq pa?
- Óz basym bul pikirmen tolyq kelisemin. Jeke meniń pikirimshe, Memleket basshysy laýazymyna ıe bolǵysy kelgen azamat búkil elge úlgi bolýy kerek. Ol adam zańdy qurmetteýi jáne zańǵa baǵynýy tıis. Sondyqtan, keıbir kandıdattardyń aldyn ala eskertilgendigine qaramastan, komıssııanyń otyrysyna kelmeı qalý maǵan da túsiniksiz. Qazaqstan ózin demokratııalyq, zaıyrly, quqyqtyq jáne áleýmettik memleket retinde ornyqtyrǵandyqtan, bul da bir demokratııanyń belgisi bolar. Degenmen úmitkerlerdiń zań talap etip otyrǵan talaptardy der kezinde oryndap otyrý ózderine de tıimdi bolatyndyǵyn eskertkim keledi.