Májilis depýtaty medıtsınalyq saqtandyrý qoryna qatysty másele kóterdi
Depýtattyń aıtýynsha, Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń derekterine saı, eldiń 19 mln-ǵa jýyq turǵyny búginde 15 850 000 adamy nemese 84%-y saqtandyrylǵan. Biraq olardyń 11 195 887-i nemese 59,2%-y memleket tóleıtin jeńildik sanatyna kiretin azamattar (balalar, múgedekter, kóp balaly otbasylar jáne t.b.).
«Al, qalǵan 7 mln ekonomıkalyq belsendi halyqtyń 3 mln.-y, ıaǵnı, jartysyna jýyǵy saqtandyrylmaǵan. Demek, bul adamdar qorǵa aýdarymdar júrgizbeıtin ózin-ózi jumyspen qamtyǵandar, jumyssyzdar», - deıdi G.Nurymova.
Sondaı-aq, depýtat osy sebepten tolyqqandy medıtsınalyq kómek ala almaı, bul kóbinese asqynǵan aýrýlarǵa, ólim-jitimge, onyń ishinde onkologııa, týberkýlez jáne t. b. sııaqty sozylmaly jáne áleýmettik máni bar aýrýlardy kesh anyqtaýǵa alyp keletinin aıtty.
Eger osy 3 mıllıon saqtandyrylmaǵan adamnyń bireýi 2021 jyly medıtsınalyq kómek alǵysy kelse, ol 2020 jylǵa jarna aýdarýy kerek, bul, árıne, kópshilik úshin qıyn. Saqtandyrylmaǵan halyqtyń kóp bóligi Almaty, Qostanaı, Jambyl, Túrkistan oblystary men Shymkent qalasynda turady.
Osy rette, depýtat kóbinese saqtandyrylmaǵan naýqastarǵa, tipti oqys jaǵdaılarda da, tolyqqandy medıtsınalyq kómek kórsetýden bas tartatynyn jetkizdi. Mysaly, Almatyda saqtandyrylýshy mártebesiniń bolmaýyna baılanysty aýrýhanaǵa jatqyzýdan shuǵyl emdelýshilerge bas tartqan. Emdelýshilerdiń zańdy quqyqtary buzylǵan, biraq bul úshin eshkim jaýap bermegen. Sonymen qatar, kóbinese medıtsınalyq uıymdar shıelenisti jaǵdaıdy azaıtý úshin óz qarajaty esebinen halyqqa medıtsınalyq qyzmet kórsetýge májbúr bolady, biraq, keıinnen olardy eshkim ótemeıdi.
«Biraq is júzinde medıtsınalyq uıymdar tipti saqtandyrylýshylarǵa Qor belgilegen aılyq josparly bıýdjettiń shektelýine baılanysty bas tartýǵa májbúr. Mysaly, aýrýhana aı saıynǵy josparǵa sáıkes 100 naýqasty emdedi, al 101-shi muqtaj adamǵa kómek kórsetýden bas tartylady, óıtkeni aılyq lımıt taýsyldy. Taǵy bir mańyzdy másele. Memleket Basshysy medıtsına qyzmetkerleriniń jalaqysyn kezeń-kezeńmen kóterý týraly tapsyrma berdi. 2021 jyldan bastap dárigerlerdiń jalaqysyn 30% - ǵa jáne orta medıtsına qyzmetkerleriniń jalaqysyn 20% - ǵa arttyrý kózdelip otyr. Degenmen, jyl basynan beri 74 myńnan astam dáriger men 180 myń medbıke jalaqyny kóterý tetigin retteıtin bekitilgen normatıvtik qujattardyń bolmaýyna baılanysty joǵary jalaqy alǵan joq. Bul medıtsına qyzmetkerleri arasynda áleýmettik shıelenisti týdyryp, medıtsınalyq uıymdarǵa jalaqyny kóterýge qosymsha qarajat bólingen joq. Osyǵan baılanysty, joǵary jalaqy qandaı qarajattan tólenýi kerek? – degen suraq týyndaıdy», dedi depýtat.
Sonymen qatar, G.Nurymova jyl basynda qarjylandyrýdyń jyl saıynǵy kidirisi de dástúrge aınalǵanyn atap ótip, bir apta buryn ǵana qańtar aıyndaǵy medıtsınalyq qyzmetter qarjylandyrylǵanyn alǵa tartty.
Osy aıtylǵandardy eskere otyryp, depýtat birqatar usynystar jasady. «Atap aıtqanda, birinshiden, tólem qabiletsizdigin, koronavırýstyq pandemııaǵa baılanysty halyqtyń tabysynyń tómendeýin eskere otyryp, 2020 jylǵa jarnalardy tóleýdi talap etpeý kerek, al qorǵa aýdarymdardy toqsan saıyn nemese jarty jylǵa bólý kerek. Ekinshiden, «Aqsha emdelýshige túsedi» qaǵıdaty tolyǵymen jumys isteýi úshin medıtsınalyq uıymdardy qarjylandyrý is júzinde júzege asyrylady, dáriger men medıtsınalyq uıymdy tańdaýdaǵy halyqtyń quqyqtarynyń buzylýyna jol bermeý úshin aılyq bıýdjetpen shektelmeıdi. Úshinshiden, ákimdikterdiń, jumyspen qamtý ortalyqtarynyń, «Atameken» UKP-nyń, ózin-ózi jumyspen qamtyǵan halyqty saqtandyrý jónindegi memlekettik kirister departamentiniń túsindirý jumystaryn jandandyrý qajet», dedi ol.