«Maıqaıyń-altyn» kenshileri ne úshin shahtadan shyqpaı qoıdy?..» - baspasózge sholý
***
"Egemen Qazaqstan" gazetinde "«Maıqaıyń-altyn» kenshileri ne úshin shahtadan shyqpaı qoıdy?.." degen taqyryppen Pavlodar oblysy, Maıqaıyń kentindegi kenshilerdiń jumys berýshisine narazylyq sharalary týraly jazylǵan.
"Jumys berýshi kenshilerdiń eńbek jaǵdaıymen sanasýy mindetti. Arnaıy kıim, arnaıy quraldar, qurylǵylar bolmaı, eńbek ónimdiligin arttyrý múmkin emes, biraq, soǵan qaramaı, biz, kenshiler jospardy oryndaımyz, qıyndyqqa tózýdeıin tózdik. Jer astyndaǵy ken qazý jumystaryndaǵy eńbek zııandylyǵyna baılanysty qosymsha tólem tóleýdi jáne jalaqyny kóterýdi talap ettik", - deıdi Qaırat Dúısenbaev.
«200 metr tereńdikte jumys jasaımyz. Shahta ishi jaryqsyz, syz, jeldetkishter az, shań-tozań. Bul kenshiler ómirine, densaýlyǵyna qaýipti», desti basqa da kenshiler.
«Alpys» kenishi, «Maıqaıyń-altyn» AQ kásiporyndarynyń aktsıoneri Reseıdiń «Ekaterınbýrg mys kompanııasy». 2006 jyly kásiporyn jumys kólemin 175 myń tonna ken óndirýmen bastaıdy. Jyl ótken saıyn 500 myń tonna ken shyǵarý mejesine jaqyndap keledi.
Eki kásiporynda 800-den astam kenshi-jumysshylar eńbek etýde. Ortasha eńbekaqy mólsheri 100-105 myńdy quraıdy. Ken oryndaryndaǵy óndirý jumystary jerasty ádisimen zamanaýı taý-ken kóliktik qondyrǵylaryn qoldaný arqyly júrgiziledi. Kenishtiń jyldyq ónimdiligi ken baıytý fabrıkasy jumysyn tolyǵymen qamtamasyz etetin 400 myń tonnany quraıdy. Qazir ýaqytsha «Alpys» kenishi jabyldy. Aldaǵy ýaqytta kenshilerdiń talaptary eskerilip, birqatar jumystar qolǵa alynady, óndiris qaıta iske qosylady dep oılaımyz, - dedi «Maıqaıyń-altyn» AQ-tyń bas ınjeneri Aıdar Ótebaev.
Aýdan ákimi Ernur Áıtkenov shahtaǵa túsip, kenshilermen kezdesken. 40 mınýttyq kelisimder arqasynda kenshiler jer astynan aman-esen shyqty deýge bolady. Baıanaýyl aýdanynyń ákimi de, «Maıqaıyń-altyn» kompanııasynyń basshylyǵy jaǵdaıdy retteý týraly kelisimshartqa qol qoıdy. ıAǵnı, endi kenshiler talaptaryna sáıkes «Alpys» kenishi qaıta esik ashyp, kenshilerdiń eńbek jaǵdaılary jaqsaryp, eńbekaqylary kóbeıedi degen sóz.
Sondaı-aq atalǵan basylymda Jýrnalıstıka máselelerin zertteý ınstıtýtynyń dırektory, professor Namazaly Omashevtiń "Ideologııasyzdaný - indetti ıdeologııa" atty maqalasy berilip otyr. Onda avtordyń aıtýynsha, adamdy ózge tirshilik ıelerinen ereksheleıtin - aqyl-oıy men mádenıeti. Aqyl-oı adamnyń týmysynan birge jaratylsa, mádenıet - árbir ulttyń damý kórsetkishi.
"Allaǵa shúkir, táýelsizdik jyldary egemen el retinde etek-jeńimiz jınaldy, turmys túzeldi, ál-aýqatymyz birshama artqandaı boldy. Al rýhanı dúnıemiz she?", degen avtor osy suraqqa ózinshe jaýap izdeıdi.
Shyny kerek, «jahandaný órtine» shalyndyq, tilimiz ala-qula, ulttyq tamyrdan nár almaǵan jastarymyzdyń da dúnıetanymy ózgeshe qalyptasa bastady. Aqparat álemine árkimniń bir qaldyq ıdeologııasy shabýyldaýmen boldy. Biraq «sanany turmys bılegen» táýelsizdiktiń alǵashqy jyldary bul týraly oılaýǵa eshkimniń murshasy kelgen joq. Biraq, ýaqyt óte kele dene azyǵy jannyń qajetin óteı almaıtynyna kóz jetti. Elimizde sońǵy jyldary qolǵa alynǵan mádenı saıasat, onyń ishinde «Mádenı mura» baǵdarlamasy kóp «joqtyń» ornyn toltyrdy, onyń aıasynda mádenıet pen óner salasynda qyrýar jumystar atqaryldy. Mysaly, «Mádenı mura» baǵdarlamasy aıasynda Jýrnalıstıka máselelerin zertteý ınstıtýty shyǵarǵan «Alash kósemsózi» 10 tomdyǵy rýhanı álemimizge qosylǵan úlken olja boldy. Bul joba arqasynda jurtshylyq ótken ǵasyr basynda jaryq kórgen «Jas Túrkistan», «Sholpan», «Sana», «Tań», «Abaı» jýrnaldary, «Saryarqa» gazeti jarııalanymdarynyń túpnusqasymen tanysýǵa múmkindik aldy. Osyǵan deıin bul basylymdarǵa tarıhı sıpattama ǵana berilip, Alash qaıratkerleriniń birdi-ekili jarııalanymdary jeke-dara jaryq kórgen. Al atalǵan basylymdardyń tutas kelbeti, baǵyt-baǵdary, mazmuny, ıdeıalyq, taqyryptyq erekshelikteri tereńdeı zerttelmegen.
Osy oraıda elimizdiń Mádenıet jáne sport mınıstrligi Elbasymyzdyń «Qazaqstan joly - 2050: bir maqsat, bir múdde, bir bolashaq» atty 2014 jylǵy 17 qańtardaǵy Qazaqstan halqyna Joldaýyn iske asyrý maqsatynda mádenı saıasattyń uzaq merzimdi tujyrymdamasynyń jobasyn daıyndaǵan eken.
Elimizde tuńǵysh ret qolǵa alynyp otyrǵan mádenı saıasat tujyrymdamasy ulttyq máselelerdi eskergende ulttyq qundylyqtarymyzdyń jahandyq deńgeıde jarqyraı kórinýine áser etetindigine senemiz. Ál-aýqatymyzben birge mádenıetimiz ben ónerimiz, ǵylymymyz damyǵan kezde ǵana «Máńgilik El» ıdeıasynyń oryndalýyna jaqyndaı túserimiz aqıqat, deıdi professor.
***
Qazaq estradasyndaǵy eń tabysty ánshilerdiń jańa reıtıngi jasaldy, dep jazady "Aıqyn" gazeti "Otandyq baı ánshilerdiń tizim jasaldy" atty maqalada.
Basylymnyń jazýynsha, qazaq ánshileriniń ishinde eń kóp tabys tabatyn Qaırat Nurtas. Tabysy mol ánshiler kóshinde Qaırat Nurtastyń kóshi ilgeri. 25 jasynda ol 9 albom shyǵaryp úlgergen.
Odan bólek, "Ókinish" bıografııalyq fılmi men óziniń kıim júıesin de retke qoıdy. 2013 jyl Qaırat úshin óte sátti ótti deýge bolady.
Forbes málimeti boıynsha ol $2,04 mln tabys taýypty. Qaırattyń bir toıǵa shyǵýy $7000 turady. Endi ol óziniń brendtik áýe júıesin iske qosýdy qolǵa alýdy josparlap júrgen kórinedi. Bir qyzyǵy, Qaırattyń qazaq estradasyna kelgenine nebári alty-aq jyl toldy.
Ekinshi orynda eldiń súıikti toby - "Mýzart" toby. Qazaq estradasynda júrgenine 13 jyl bolǵan toptyń toıdaǵy gonorary - $6000-dy quraıdy. Búginde "Mýzarttyń" án jazatyn stýdııasy bar.
Jaqynda ǵana Almatyda dúrkiretip kontsert bergen Qydyráli men Qaraqat tabysty ánshiler tiziminde úshinshi orynda tur. Tórt uldy tárbıelep otyrǵan ata-ana ánnen bólek oıynshyqtardy shyǵarýdy da jolǵa qoıǵan. Sonymen qatar, Qydyráli Bolmanov "Ulytaý" tobyna da prodıýserlik etedi. Juldyzdy juptyń toıdaǵy gonorary - $6000-ǵa teń.
Mádına Sádýaqasova tabysy jóninen tórtinshi orynda. Ol toıda án shyrqaǵany úshin $5000 curaıdy.
Besinshi orynda Dilnaz Ahmadıeva, altynshy satyda Lıdo ornalasty.
Tabysty ánshiler arasynda "Rıngo" toby jetinshi satyǵa taban tiregen. Toptyń jyldyq kirisi $576 myńǵa teń.
"Keshıý" toby segizinshi, "Jigitter" kvarteti toǵyzynshy orynda. Qyzdar men erlerden quralǵan bul eki toptyń toıda óner kórsetýi $5000-ǵa baǵalanady.
Al tabysy mol ánshilerdiń úzdik ondyǵyn Álı Oqapov túıindep tur. Álı toıda qonaqtardyń kóńilin kóterip, óner kórsetýi úshin 4000 AQSh dollaryn suraıdy.
Almatynyń mamandandyrylǵan aýdanaralyq ákimshilik sotynda Qurmanǵazy men Pýshkın súıisip turǵan jarnama posterin daıyndaǵandarǵa qatysty is qaraldy, dep jazady atalmysh basylym "Jazadan ońaı qutyldy" atty maqalasynda.
Sot sheshimimen, kúıshi Qurmanǵazyny orystyń klassık aqyny Pýshkınmen súıistirip qoıǵan Havas Kazakhstan jarnama agenttigine 100 aılyq eseptik kórsetkish, ıaǵnı 185200 teńge, al bas dırektor Darııa Hamıtjanovanyń ózine 70 aılyq eseptik kórsetkish nemese 129640 teńge aıyppul salyndy.
Belgili bolǵandaı, apellıatsııa berilmeıdi. Іs Almaty qalasy Іshki saıasat basqarmasynyń posterdi daıyndaǵan Havas Worldwide Kazakhstan jarnama agenttigin Qazaqstan Respýblıkasy ÁZK 349-baby boıynsha jaýapqa tartý týraly hattamasynan keıin qozǵaldy.
Esterińizde bolsa, Pýshkın men Qurmanǵazyny súıistirip qoıǵan poster halyqtyń ashý-yzasyn týdyryp, áleýmet arasynda qyzý talqylanǵan edi.