Maıqaıyńdaǵy altyn kenishi jaıly ne bilemiz?

<p>&laquo;Maıqaıyńaltyn&raquo; AQ-da qazirgi ýaqytta 1 012 adam eńbek etedi. Kásiporyn óz tarıhynda 80 tonna altyn, 1 240 tonna kúmis, al jalpy kólemi 16,7 mln tonna ken óndirgen. Aktsıonerlik qoǵamnyń quramynda búginde eki kenish toby men ken baıytý fabrıkasy, kólik tsehy, kólik jóndeý sheberhanalary men hımııalyq zerthana, ózge de qurylymdyq bólimsheler bar, dep habarlaıdy <a href="https://kaz.inform.kz/" target="_blank" rel="noopener">Kazinform.</a></p>

Maıqaıyńdaǵy altyn kenishi oblys ortalyǵy Pavlodar qalasynan ońtústik-shyǵysqa qaraı 140 shaqyrym, Baıanaýyldan 90 shaqyrym jerde ornalasqan.

Kenishtiń tarıhy asa baı. Bul jerden kóne dáýirde Tıbet monahtary altyn óndirgen degen derek aıtady shejireshiler. Al tóńkeriske deıingi ádebıetterde ken orny týraly málimet 1895 jyldan belgili dep jazylady. Altynǵa baı ken ornyn qazaq dalasynyń ken bilgiri, Ekibastuz tas kómirin ashqan Qosym Pishenbaev tapqan. Aǵylshyn kontsessıoneri Leslı Ýrkvart 1914-1919 jyldary osy jerde altyn óndirisin alǵash uıymdastyryp, quramynda altyny bar qumdy Ertis ózeni arqyly Anglııaǵa qaraı quıa bastady. Óndirilgen qońyr tastar áýeli Ekibastuz qorǵasyn-myrysh kombınatyna jóneltilip, munda Maıqaıyń kenin «qosyndy» degen jeleýmen paıdalandy. Іs júzinde ózge kendermen qosyp balqytqanda, qorǵasyn quımalarynan altyn men kúmistiń kóp mólsherdegi bóligin aıyryp alýǵa bolatyn. Anglııa kapıtalısteriniń qazaq jerin aıaýsyz tonaýy tóńkeriske deıin jalǵasty.

Maıqaıyń altyn kenishine ıelik etetin «Maıqaıyńaltyn» kásipornynyń negizi 1932 jyly qalanǵan. Al altyn ken ornynda negizinen 9 kendi telim bar. Bulardyń ishinde qory jóninen eń irisi – «Maıqaıyń V» telimi. Qaıǵyly jaǵdaı dál osy aýmaqta bolyp otyr. Bul telimdegi 8 ken aıyrymynyń qory balansqa alynǵan. Basty kentas mıneraldary – pırıt, sfalerıt, halkopırıt, saf altyn, kovellın, kúmis, kýprıt, malahıt, óńsiz kentastar, argentıt, bornıt. Basty metaldary men paıdaly quraýshylary – altyn, kúmis, mys, myrysh, qorǵasyn, kúkirt, barıt, qosymshalary – andıı, selen, tellýr, kadmıı, talıı, germanıı.

«Maıqaıyńaltyn» kenshiniń resmı saıtyndaǵy málimetterge súıensek, kásiporyn qurylǵan ýaqyttan beri munda 16,7 mln tonna ken óndirilgen. Bul degenimiz – 80 tonna altyn, 1240 tonna kúmis, 204 myń tonna mys, 300 myń tonna myrysh. 13 mln tonnadan astam ken kásiporynǵa qarasty ken baıytý fabrıkasynda qaıta óńdelgen. Ózgesi Reseı men Qazaqstannyń metallýrgııalyq zaýyttaryna jóneltilgen. Qazirgi kúni aktsıonerlik qoǵam negizinen «Maıqaıyń V» men «Alpys» ken oryndaryn paıdalanady.

Kásiporynnyń kenishteri men ken baıytý fabrıkasynda, kólik tsehynda, kólik jóndeý sheberhanalary men hımııalyq zerthanasynda, ózge de qurylymdyq bólimshelerinde jalpy sany 1050 adam jumys isteıdi.

Eske sala keteıik, keshe «Maıqaıyńaltyn» ken ornynda úlken oıyq mańyndaǵy topyraq opyrylyp, 4 adam mingen avtobýs jerdiń astyna túsip ketken bolatyn.

Keıin oqıǵa ornynan eki adamnyń denesi tabyldy.

Keshkisin tabylǵandardyń kim ekeni belgili boldy.

Oqıǵa ornynda ıisshil ıtter jumys istep jatyr. Opyrylǵan jerde áli de topyraq syrǵyp túsip jatyr, opyrylý shekarasy turaqty emes.

Baıanaýylda ken ornynda kóz jumǵan jáne iz-túzsiz ketkenderdiń otbasyna 4,5 mln teńgeden beriledi.