Maska, PTR-test jáne vaktsınalarda tromboz týdyratyn zat bar - FEIK
Grafen – qalyńdyǵy bir atom bolatyn kómirtek atomdarynyń qabatynan turatyn materıal. « Grafen oksıdi « termıni grafenniń ottegi bar fýnktsıonaldy toptarmen jáne (nemese) molekýlalarmen baılanysyn bildiredi. Qurylymynda bir nemese birneshe bor, azot, alıýmınıı, fosfor, kremnıı, kúkirt nemese olarǵa negizdelgen top atomdary bar grafen oksıdteri belgili. Mysaly, melamın, fosfın, sılan, polısıloksan, sýlfıdter jáne t. b.. Túrleri – polıetılenglıkol, polıefır, polıvınıl, polıakrıl jáne t. b. sııaqty polımerlermen ózgertilgen grafen oksıdteri.
Grafen men onyń oksıdterin qoldaný aıasy óte keń jáne áli de zertteý satysynda. Atap aıtqanda, grafen oksıdi qaterli isikterdi emdeýge arnalǵan dári-dármek óndirisinde, ǵylymı tájirıbelerde, DNQ rettiligi kezinde, ónerkásipte jáne basqa salalarda qoldanylady.
Medıtsınalyq maskalar óndirisinde grafendi qoldaný zertteldi. Bul zertteýler oń nátıje kórsetti.
Keıbir kompanııalar grafenmen qaptalǵan jeke qorǵanys quraldaryn shyǵara bastady. Alaıda, mundaı jańalyq keıbir azamattar arasynda alańdaýshylyq týdyrdy. Atap aıtqanda, Kanadada mundaı maskalar partııasyna shaǵymdar tústi: olardy kıgen adamdar bas aýrýy, tamaqtyń jybyrlaýy jáne álsizdik sezingenderin aıtqan. Osydan keıin partııa qaıtaryldy. Bul týraly biz jazǵan bolatynbyz. Keıinnen Kanada bıligi grafenmen qaptalǵan jeke qorǵanys quraldaryn zerttep, olardyń ýyttylyǵyna dálelder tappady.
Aıta keteıik, zamanaýı materıaldan jasalǵan jabyn barlyq medıtsınalyq maskalarda bolmaıdy. Olardyń kóbi spanbondtan jasalady jáne quramynda grafen nemese onyń oksıdteri joq. Qazaqstanda grafen jabyny bar maskalar joq.
Grafen oksıdi PTR testileý ádisin jaqsartý quraly retinde de qarastyrylady. Alaıda, bul jaǵdaıda zat bıomaterıal alý kezinde emes, taldaý kezinde tikeleı qoldanylady. Tıisinshe, adam denesiniń shyryshty qabattarynan jaǵyndy alatyn stıkterde grafen oksıdi joq. Osylaısha, PTR-taldaý alý kezinde grafen oksıdi patsıenttiń denesimen eshqandaı baılanysta bolmaıdy jáne qandaı da bir zııan keltire almaıdy.
COVID-19 qarsy vaktsınalar quramyndaǵy grafen oksıdine keletin bolsaq, bul qastandyq teorııasy. Vaktsınalarda grafenniń de, onyń oksıdteriniń de nege bolmaıtyny týraly tolyǵyraq myna jerden oqı alasyz:
Grafen jáne onyń oksıdteri denege teris áser etýi múmkin. Degenmen, dári-dármekte qoldanylatyn oksıdterdiń túrleri barlyq yqtımal teris áserlerdi beıtaraptandyrý úshin modıfıkatsııalanady.
Grafen oksıdi tromboz týdyrmaıdy. Kerisinshe, bul zat osy aýrýdy emdeýge arnalǵan preparattardy ázirleý úshin qoldanylady.
Grafen oksıdiniń paıdalanýshylar jazǵandaı mıdy qorǵaıtyn gematoentsefalıtıkalyq toqsqaýyldan ótý múmkindigi is júzinde zerttelmegen. Ǵalymdarda bul zat mımen árekettesip, neırologııalyq aýrýlardy týdyrýy múmkin dep aıtýǵa jetkilikti negiz joq.
Demek, maskalarda, PTR-testterde jáne vaktsınalar quramyndaǵy grafen oksıdiniń bolatyny týraly habarlamalar asyra silteý, manıpýlıatsııa jáne konspırologııa. Bul zatty qoldaný aıasy óte keń bolǵanyna qaramastan, ol medıtsınalyq maskalar óndirisiniń kóbinde qoldanylmaıdy. Qazaqstanda mundaı jeke qorǵaný quraldary múldem joq. PTR testileý kezinde grafen oksıdi qoldanylýy múmkin, biraq bıomaterıaldy alý kezinde emes, taldaý satysynda ǵana. Tıisinshe, zat adam denesimen ózara árekettespeıdi. COVID-19 qarsy vaktsınalar quramynda bul zat joq.
Grafen oksıdiniń toksıkologııalyq qasıetteri áli de zerttelýde, biraq ǵalymdar ony dári-dármek jasaý kezinde qoldaný úshin komponenttiń teris áserin beıtaraptandyrýdyń jolyn tapty.