Mańǵystaýdaǵy qýańshylyqqa ne yqpal etti – QR AShM
«Búginde klımattyń ózgerýi jahandyq jylynýdyń saldary ekenin jáne qurǵaqshylyq jıiligi artyp kele jatqanyn bári túsinedi. Qazirgi qurǵaqshylyq sııaqty aýa raıynda ózgeristerdiń bolatyny kútildi, tıisinshe mundaı stsenarııge aldyn-ala daıyndalý kerek edi. Ókinishke oraı, bıylǵy jyl oǵan daıyn bolmaǵanymyzdy kórsetti. Qarapaıym mysal keltireıin. Ǵalymdardyń málimetinshe, bizdiń elimizde jyl saıyn mal azyǵy zootehnıkalyq qajettilik normasynan 2 ese az óndiriledi. Jem-shóptiń osy kóleminiń shamamen 70%-y negizinen tabıǵı shabyndyqtarda jáne jaıylymdarda jınalady, olardyń ónimdiligi tikeleı aýa-raıyna baılanysty bolady. Munda mal ónimdiliginiń tómen bolýynyń negizgi sebepteriniń biri jatyr», - dedi E. Qarashókeev Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetindegi brıfıngte.
Onyń aıtýynsha, Qazaqstanda aýyspaly egistegi jem-shóp daqyldarynyń úlesi shamamen 15%-dy quraıdy, bul ǵylym usynǵan kórsetkishten 2 ese tómen. ıAǵnı, mal sharýashylyǵyn damytýdyń negizgi qaǵıdattary buzylyp, aldyn ala jem-shóp bazasyn nyǵaıtpaı, mal basy kóbeıdi dep aıtýǵa bolmaıdy. Sonymen birge, asyl tuqymdy analyq maldy jappaı ımporttaý da mal sharýashylyǵynyń eksporttyq áleýetin arttyrý baǵdarlamasynyń damýyn aıtarlyqtaı tejegen.
«Mańǵystaý oblysyn mysalǵa keltirsek, Keńes zamanynda munda barlyq mal túrinen 732 myńǵa jýyq bas bolǵan. Mundaı mal basy úshin 3 400 shahta jáne qubyrly qudyq, jalpy uzyndyǵy shamamen 260 km bolatyn 43 toǵan men sý qubyrlary salyndy jáne jumys istedi. Memleket jaıylymdardy jaqsartý jáne olardyń ónimdiligin saqtaý jóninde sharalar jasaǵan. Qazir oblysta 840 myńǵa jýyq mal bar, ıaǵnı olardyń jalpy sany 15%-ǵa artty. Al qudyqtardyń sany 2 500-ge deıin qysqardy, áıtse de 2014-2020 jyldary 387 qudyq pen uńǵyma salynǵan jáne qalpyna keltirilgen. Oǵan qosa, jaıylymdardyń ónimdiligin arttyrý sharalary qolǵa alynbaǵan. ıAǵnı, qatty qurǵaqshylyq kesirinen jaıylymdar joǵalyp jatyr», - dep túsindirdi spıker.
Onyń pikirinshe, aýa raıy faktorlaryna qaramastan salanyń turaqty damýyna kepildik beretin júıeli sharalar qabyldaý qajet. Eń aldymen, eginshilikte naqty ártaraptandyrýdy júrgizý qajet. Oǵan qol jetkizý úshin eń aldymen jerdi paıdalanýshylar ǵylymı negizdelgen aýyspaly egisti qatań saqtaýy qajet. Ekinshiden, jem-shóp daqyldary úshin sýarmaly jerlerdi keńeıtý kerek. Úshinshisi – Jem-shóp daqyldarynyń tuqym sharýashylyǵyn damytý. Tórtinshisi – paıdalanylatyn jaıylym jerleriniń ónimdiligin arttyrý jáne olardyń aýmaǵyn keńeıtý.
«Jaıylym aýmaǵyn keńeıtý máselesine kelsek, mundaǵy negizgi problema olardy sýarý bolyp otyr. Osy ýaqytqa deıin mınıstrlik júrgizgen jumys tek jandandyrýdy ǵana emes, ony tıimdi jáne joǵary nátıjege qol jetkizýge múmkindik beretin jańa platformaǵa aýystyrýdy da qajet etedi. Bul máseleni sheshý aldaǵy ýaqytta bizdiń basymdyqtarymyzdyń biri bolady», - dedi mınıstrdiń mindetin atqarýshy.