Mańǵystaýda 15 ınvestıtsııalyq joba júzege asty
Bıyl óńirde quny 81,1 mlrd teńge bolatyn 21 jobany júzege asyrý kózdelýde. Bul 2 myńǵa jýyq adamdy jumyspen qamtýǵa múmkindik beredi. 2 joba sheteldik jáne 19 joba otandyq ınvestorlardyń qatysýymen júzege asady.
«Máselen, quny 21,4 mlrd teńge bolatyn «Qarajanbas» ken ornynda táýligine 17 myń tekshe metrsý tuşytý zaýyty. Ekinshisi,Kendirli aımaǵynda teńiz sýyn tuşytý zaýyty salynady. 2021-2022 jyldary salynady degen jospar bar. Táýligine 50 myń tekshe metr. Barlyq qajettilikti óteıdi. Qazir tehnıkalyq-negizdemesi jasalyp jatyr», - dedi Mańǵystaý oblysynyń ákimi Serikbaı Trumov.
KARANTIN KEZІNDE MAŃǴYSTAÝǴA KELETІN TÝRISTER SANY 177 MYŃNAN ASTY
Bıyl sheteldik ınvestorlardyń qatysýymen iske asqan iri jobalardyń biri - «Rıksos Aqtaý» týrıstik-qonaqúı kesheni. Quny 60,8 mlrd teńge. 635 jańa jumys orny ashyldy. «Rıksos Aqtaý» jobasy Ortalyq Azııadaǵy kýrorttyq tıptes eń iri otel. Bul joba aımaq týrızimniń damýyna tyń serpin berdi. Osy jyldyń 2-shi toqsanynda osy týrızm salasynda 1 mlrd teńgeniń qyzmeti kórsetilgen. Bıyl óńirge 177 myń týrıst kelgen. Onyń basym bóligi jaz aılarynda qydyryp kelgen. Aqtaý qalasynyń «Jyly jaǵajaı» teńiz kýrorttyq aımaǵyn ınfraqurylymmen qamtý maqsatynda Úkimettiń qoldaýymen 17 mlrd teńgege 31 shaqyrym jol salyndy. 2020 jyldyń 1-jartysynyń qorytyndysymen týrızm salasyna salynǵan ınvestıtsııa kólemi 68,7 mlrd teńgeni qurap, 3,7 esege artty.
Mańǵystaý elimizdegi donor oblystardyń biri. Degenmen pandemııa Qazaqstannyń munaı ındýstrııasyna salqynyn tıgizbeı qoımady. Máselen, 2020 jyly munaı óndirý jospary 90-nan 85 mıllıon tonnaǵa deıin qysqardy. Bul óz kezeginde munaı óndirýshi jáne munaı servıstik kompanııalarynyń jumys kóleminiń tómendeýine alyp keldi. Máselen, ekonomıkadaǵy, onyń ishinde munaı salasynda oryn alǵan jaǵdaıǵa baılanysty 11 aıda ónerkásiptik ónimniń naqty kólem ındeksi – 92,6% qurady. Ónerkásiptik óniminiń NKI aızaıýdyń negizgi sebebi, OPEK+ kelisimi aıasynda munaı óndirý kólemi 8%-ǵa azaıdy. Nátıjesinde, josparlanǵan 18 mln tonna ornyna, osy jylǵa 16,6 mln tonna quraıdy dep kútiledi.
KARANTIN KEZІNDE TEŃІZ QAQPASY ARQYLY ALYS-BERІS ARTTY
Óńirde qara altyn óndirý salasyndaǵy kórsetkishterdiń tómendeýi baıqalǵanymen kólik jáne logıstıka salasynda oń ózgerister bar. Mańǵystaýda qurlyq, teńiz, áýe qozǵalysynyń barlyq túri jolǵa qoıylǵan. Osy múmkindikterdi utymdy paıdalanyp, kólik jáne logıstıka áleýetin odan ári damytý jumystary qolǵa alynǵan. Karantın ýaqytynda shekara arqyly taýar tasymalynda qıyndyq týdy. Alaıda, teńiz qaqpasy arqyly alys-beris toqtaǵan joq. Kerisinshe, baılanys jandana tústi. Aqtaý, Quryq teńiz jáne Soltústik termınal porttary arqyly 10 aıda júkterdi aýystyryp-tıeý kólemi 4,5 mln tonnany qurady.
«Qazir Kaspıı arqyly júk tasymalyn damytý maqsatynda parom jelisin kóbeıtýdi qolǵa alyp jatyrmyz. Osyǵan deıin Ázerbaıjan eline tikeleı júk tasymaldap kelsek, bıyldan bastap Iran porttaryna jańa jol ashyldy. Ótken aıda Quryq pen Irannyń Amırabad porttary arasynda alǵash ret parom jelisi iske qosyldy. Sonymen qatar eki býksır satyp aldyq. Oǵan «Beket» jáne «Janat» ataýyn berdik. Porttyń áleýetin damytý úshin keler jyly eki bıdaı termınalyn salatyn boldyq», - dedi Quryq portynyń bas dırektory Serik Ahmetov.
Mańǵystaýda teńiz porttarynyń salynyp, kólik logıstıkasynyń damýy óńirde jańa kásiporyn ashýǵa nıettilerdiń artýyna jol ashty. Jańa jobalardy júzege asyrý úshin alys, jaqyn shet elderden ınvestorlar kele bastady. Sońǵy 10 jylda óńirdegi ónerkásipke quıylǵan ınvestıtsııa kólemi 2,6 trln teńgege jetti. Bul tabystyń eselenýine 2003 jyly ashylǵan Aqtaý teńiz porty arnaıy ekonomıkalyq aımaǵy zor úles qosty. Ekonomıkalyq aımaqta 18 óndiris oshaǵy jumys istep tur.
Munaı men gazǵa baı oblysta óndiristiń 88,8 protsentin taý-ken ónerkásibi quraıdy. Sońǵy jyldary ınvestorlar óńdeý ónerkásibin damytýǵa den qoıa bastapty. Aımaq basshylary bıyl bul saladaǵy kórsetkishterdiń joǵary bolǵanyn aıtady. Ásirese tamaq, munaı-hımııa men jeńil ónerkásipte ósim bar. Byltyrǵy jylmen salystyrǵanda óndirilgen ónim kólemi 4 protsentke artqan.
«Oblysymyzdyń tarıhynda óńdeý ónerkásibi bıyl byltyrdan bastap óte jaqsy nátıje kórsetip kele jatyr. Sońǵy 10 jyldyń ishinde 15,3 paıyzǵa ósim kórsetken. Al jańa aıtyp ketken taý-ken ónerkásibi 6 paıyzǵa ósim kórsetken. Qazirgi ınvestorlar, bıznes ókilderi óńdeý ónerkásibine kóp kóńil bólýde», - oblystyq ınvestıtsııalar jáne týrızmdi damytý basqarmasynyń basshysy Talǵat Ábdiqadyrov.
PANDEMIıA KEZІNDE KÁSІBІ TURALAP QALǴAN 17 MYŃǴA JÝYQ KÁSІPKER SALYQ TÓLEÝDEN BOSATYLDY
Bıznes demekshi, pandemııa kezinde kásibi turalap qalǵan 17 myńǵa jýyq kásipker salyq tóleýden bosatyldy. Prezıdent Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń qoıǵan mindetteriniń biri – kásipkerlikti damytý arqyly jumys oryndaryn ashý.Bul salanyń óńir ekonomıkasyndaǵy úlesi – 31,8% qurady. Mańǵystaýlyq kásipkerler 2-toqsanda 17,6% ósim kórsetip, 692,6 mlrd. teńgeniń ónimin shyǵardy. Búginde shaǵyn jáne orta bıznestiń 740 jobasy memlekettik qoldaý mehanızmderin paıdalandy. Bul ótken jyldyń sáıkes kezeńinen salystyrǵanda 2 esege artyq.
«Shaǵyn jáne orta kásipkerlikti damytýǵa baǵyttalǵan birqatar baǵdarlamalar júzege asyrylýda. Olardyń negizgileri: «Bıznestiń jol kartasy-2025», «Eńbek», «Qarapaıym zattar ekonomıkasy», «Agrobıznes» jáne «Nur Kapıtal» óńirlik baǵdarlamasy. «Bıznestiń jol kartasy – 2025» baǵdarlamasy aıasynda 623 joba 61,6 mlrd. teńgege qoldaý aldy. 1400-ge jýyq jańa jumys orny qurylyp, 4100 jumys orny saqtaldy. Ótken jylmen salystarǵanda jobalardyń sany 2 esege ulǵaıdy», Mańǵystaý oblysy kásipkerlik jáne saýda basqarmasy basshysynyń orynbasary Muqametjan Kóbegen.
Sondaı-aq, 404 kásipkerge jalpy somasy 14,8 mlrd. teńgege negizgi qaryzdary men syıaqy tólemin óteý keıinge qaldyryldy. Koronavırýs pandemııasymen kúres kezinde óńirde 200 oryndyq modýldi ınfektsııalyq ortalyq ashyldy. Onda koronavırýske shaldyqqan naýqastarǵa keshendi em júrgiziledi. Ortalyq ozyq úlgidegi quraldarmen jabdyqtalǵan. Óziniń ottegi stantsııasy da bar. Sondaı-aq aımaqtyń jedel-járdem stantsııasy sý jańa 20 reanımobılmen tolyqty. Іshinde jasandy tynys alý qurylǵylary bar myna sý jańa reanımobılder aýdandarǵa jol tartty. 20 jedel-járdem kóliginiń 13-i Aqtaý qalasyna, 5-i Munaıly aýdanyna, ekeýi sanıtarlyq avıatsııaǵa bólindi.
«Bul árıne Mańǵystaý oblysyna óte úlken kómek. Myna kútip otyrǵan pandemııanyń kelesi tolqynyna tolyq daıynbyz dep aıta alamyn. Bul sanıtarlyq avtomashınalar medıtsınalyq jabdyqtarmen túgel tolyqtyrylǵan. Buryn oblysymyzda mashınalar jetisken joq. Bar joǵy 47 mashınamen shyqqanbyz pandemııanyń birinshi tolqynynda. Qazir 72 mashına pandemııanyń kelesi tolqynynda eshqandaı qınalmastan shyǵamyz dep oılap otyrmyz», - Aılarbek Shyrshyqbaevoblystyq jedel-járdem stantsııasy dırektorynyń m.a.
Búginde aımaq boıynsha 215 ınfektsııalyq tósek-oryn men 9 statsıonar bar. Budan bólek taǵy 11 statsıonar men 1835 kereýet qoldanysqa ázir. Budan ózge bıylǵy jyldyń sońyna deıin Aqtaýda 100 oryndyq qalalyq kópbeıindi aýrýhana ashylady. Koronavırýstyń boljamdy kelesi tolqynyn qaıtarýǵa 2700 medıtsınalyq qyzmetshi daıyndyqtan ótkizildi. 27 naýryzdan bastap 31jeltoqsanǵa deıin 3701 koronavırýs ınfektsııasy tirkelip, aýrý deńgeıiniń kórsetkishi 507,7 –ni qurady. Sońǵy reprodýktıvti kórsetkish 1,9 boldy.
2021 JYLY AÝYLDARDY DAMYTÝǴA BASYMDYQ BERІLEDІ
Mańǵystaý oblysynyń 2021 jylǵa arnalǵan bıýdjeti bekitildi. Respýblıkalyq bıýdjetten bólinetin transfert pen kredıtti esepke alǵanda jergilikti bıýdjettiń jalpy kólemi 234 mlrd teńgeni qurady. 2021 jyly «Aýyl - el besigi» baǵdarlamasy boıynsha eki aýylda quny 1,8 mlrd teńge bolatyn 15 jobany júzege asyrý josparlanyp otyr. «Aýyl - el besigi» baǵdarlamasy sheńberinde búgingi kúni 8 aýylǵa 63 jobaǵa 5,3 mlrd teńge qarajat qarastyryldy. Al, 2020 jylǵa arnalǵan oblys bıýdjeti 210 mlrd.teńge kóleminde bekitildi. Jergilikti bıýdjet kólemi 4 ret naqtylanyp, qazir 274 mlrd.teńgeni qurady.