Mańǵystaý oblysynda jumyssyzdyq máselesi qalaı sheshilip jatyr
Mańǵystaý oblysy ákiminiń baspasóz qyzmetinen málim etkendeı, óńirde jumyssyzdyq máselesin sheshý úshin «Jumys jasaımyn» óńirlik jobasyn qosa alǵanda, birqatar sharalar júzege asyrylyp jatyr. Osy joba aıasynda 2022 jyly 1,3 mlrd teńge bólingen. Búginde bul baǵdarlama boıynsha 780 adam jumys isteıdi. Jumysshylardyń ortasha jalaqysy 240 myń teńgeni quraıdy.
2023 jyly jumyspen qamtý sharalary boıynsha 19,6 myń adamdy eńbekke ornalastyrý josparlanǵan. Osy maqsatta 10,2 mlrd teńge qarjy bólingen.
Jumyspen qamtý ortalyqtarynda tirkelgen azamattar úshin sýbsıdııalanatyn jumys oryndary uıymdastyrylǵan. Olar: «Jastar praktıkasy» «Alǵashqy jumys orny», «Urpaqtar sabaqtastyǵy», «Kúmis jas» jobalary. Osy baǵyttar boıynsha bıyl 7,8 myń adam ýaqytsha jumys oryndarymen qamtylady.
Budan bólek, óńirde kásipkerlikti damytý úshin halyqtyń osal toptarynyń ókilderine 400 AEK (2023 jyly 1,38 mln teńge) kóleminde bıznes-ıdeıalaryn iske asyrýǵa baǵyttalǵan «Bastaý Bıznes» jobasy iske asyrylýda. Sondaı-aq kásipkerlikpen aınalysamyn deıtin jastarǵa 2,5% shaǵyn nesıeler usynylady. Bul maqsatta arnaıy 1,1 mlrd teńge bólindi. Onyń aıasynda 415 jasqa qoldaý kórsetiledi dep kútiledi. Sonymen qatar bıyl shaǵyn jáne orta bıznesti damytý maqsatynda «Mangystau business» óńirlik baǵdarlamasyn iske asyrý josparlanǵan. Joba aıasynda kásibin jańa bastaǵan jeke kásipkerler jyldyq 1%-ben 50 mln teńgege deıin nesıe ala alady.
Óńir basshysy óz baıandamasynda Mańǵystaý oblysynyń negizgi ónerkásiptik salasy — hımııa ónerkásibi, mashına jasaý, munaı ónimderin óńdeý, qurylys ındýstrııasy men metallýrgııa ónerkásibi ekenin atap ótti. 2022 jyldyń qorytyndysy boıynsha óńirdiń ónerkásiptik óndiris kólemi 3,1 trln teńgege jetti. Onyń ishinde ónerkásiptik óndiristiń kólemi – 205 mlrd teńge, ıaǵnı jalpy úlestiń 6,6%.
Nurlan Noǵaev óńirde pysyqtalyp jatqan iri jobalardyń biri «QazMunaıGaz UK» AQ kompanııasy reseılik «Lýkoıl» munaı kompanııasymen birlesip iske asyryp jatqan «Qalamqas-teńiz, Hazar jáne Áýezov» ken oryndaryn ıgerý jumystary ekenin aıtty.
Jobanyń quny – 2,7 trln teńge. Jobany iske asyrýdyń bastapqy kezeńinde 2 myń jumys orny qurylmaq. Al munaı óndirý 2028 jyly bastalyp, jylyna 4 mıllıon tonnany quraıdy.
Budan bólek óńirde áleýetti ınvestorlarmen polıpropılen óndirý jáne metallýrgııa zaýytyn salý jónindegi jobalardy iske asyrý boıynsha kelissózder júrgizilip jatyr. Eger bul joba oń sheshimin tapsa, oǵan 900 mlrd teńge ınvestıtsııalanyp, qurylys barysynda 9 myń jumys orny qurylady. Al nysan paıdalanýǵa berilgennen keıin 3 myńnan astam adam turaqty jumys ornymen qamtylady.
Sondaı-aq oblys ákimi Jańaózen qalasynda óndiristi oqshaýlaý aıasynda aldaǵy ýaqytta uzaq merzimdi sharttar jasasý arqyly 696 jańa jumys ornyn qurý josparlanyp otyrǵanyn aıtty.
«Naryqtyq ekonomıkanyń negizgi talaptarynyń biri azamattardyń shaǵyn bıznesti damyta otyryp, ózderiniń ál-aýqatyn arttyrý, memleketten táýelsiz bolý múmkindigi. Kásippen aınalysý jáne odan tabys tabý — bul barlyq órkenıetti elderde qalyptasqan ekonomıkalyq tujyrymda. Máselen, ótken jyly oblystyń jumyssyz azamattaryn jumysqa ornalastyrý maqsatynda úkimettik deńgeıdegi kelissózder arqyly»Tatneft«kompanııasy 600-ge jýyq bos jumys ornyn usyndy. Alaıda onda qazirgi ýaqytta tek 43 adam jumys isteıdi. Aımaqta jumys oryndary jeterlik, biraq jumys istegisi keletinder az. Kóbisi munaı salasynda jumys istegisi keledi, turǵylyqty jerin ózgertkisi kelmeıdi. Bir jer turyp, bir jerde jumys istegisi keledi. Alaıda, qazir jańa jaǵdaılarǵa jaǵdaılarda beıimdelý kerek. Ásirese sizdiń otbasyńyz bolsa, balalaryńyz ósip kele jatsa, ýaqytty bosqa ketirgennen góri múmkindikti paıdalanǵan durys», - dedi Nurlan Noǵaev.
Mańǵystaý oblysynyń ákimi munaıdyń bir kezderi aıaqtalýy múmkin ekenin basa aıtty. Sondyqtan ekonomıkany ártaraptandyrýdy odan ári jandandyratyn jáne ekonomıkalyq ósýge qosymsha serpin beretin basqa da perspektıvtik salalar men ósý núktelerin zertteý qajet.
«Bilimge jáne árqashan damyýǵa umtylatyn óz isiniń sheberi-árqashan básekege qabiletti bolady. Jastardyń eńbekke degen motıvatsııasyn arttyrý qajet. Tek sonda ǵana qoǵam bilikti mamandardan turatyn bolady», - dedi oblys basshysy.