«Máńgilik El» máıegi tarıhtyń altyn dáıegi» - respýblıkalyq basylymdarǵa sholý
***
Sátimen bastalǵan Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna oraı keshe elordadaǵy «Nazarbaev Ýnıversıtette» «Máńgilik El» halyqaralyq ǵylymı-praktıkalyq konferentsııasy ótti. Konferentsııanyń ashylý saltanatynda alǵashqy sózdi Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik hatshysy Gúlshara Ábdiqalyqova alyp, bul konferentsııa qazirgi zamannyń talabyna saı salynǵan elimizdiń bilim men ǵylym ortalyǵy «Nazarbaev Ýnıversıtette» bolyp otyrǵanyn, alqaly jıynǵa 1500 adam qatyssa, onyń 900-i etnologtar men arheologtar, fılosof jáne saıasattanýshy ǵalymdar, belgili memleket, qoǵam jáne óner qaıratkerleri ekenin eske saldy. Bul jaıynda «Egemen Qazaqstan» gazetiniń senbilik sanyndaǵy «Máńgilik El» máıegi tarıhtyń altyn dáıegi» degen taqyryptaǵy maqalada keńinen baıandalǵan. Basylymnyń jazýynsha, Memlekettik hatshy Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń konferentsııaǵa qatysýshylarǵa jáne sheteldik qonaqtarǵa arnaǵan quttyqtaý hatyn oqyp berdi. Elbasy óz quttyqtaýynda: «Biz úsh myń jyldan áriden bastaý alatyn uly tarıhtyń ıesimiz. Qazaq handyǵy tutas Eýrazııa qurlyǵyn alyp jatqan saq, ǵun memleketteriniń, odan keıingi Túrik qaǵanaty men Altyn Ordanyń zańdy murageri. Biz, búgingi qazaqstandyqtar urpaq sabaqtastyǵyn berik ustap, uly babalarymyzdyń jasampaz jolyn laıyqty jalǵastyrýshylarmyz. «Máńgilik El» jalpyulttyq ıdeıasy tarıhı sananyń berik irgetasyna arqa súıeıdi. Bul qazaqstandyq patrıotızmniń mańyzdy qyry», - delingen.
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń búgingi nómirinde «Ońtústikten soltústikke úsh myń stýdent attandy» degen taqyryppen aqparat jarııalandy. Onda jaqynda ońtústiktiń úsh myń stýdenti «Máńgilik El jastary ındýstrııaǵa» baǵdarlamasy aıasynda soltústikke sapar shekkeni aıtylǵan. Basylymnyń jazýynsha, «Serpin» baǵdarlamasy boıynsha 19 oqý ornyna tehnıkalyq jáne pedagogıkalyq mamandyqtarǵa 5 myń grant, 34 kolledjge 1200 grant bólingen. «Pavlodardaǵy Jaıaý Musa atyndaǵy Aqsý kolledjine qabyldanǵan Aıtileýdiń anasy Sulý Mahan balasynyń bolashaǵy úshin endi alańdamaıtyndyǵyn aıtady. Kásibin meńgerip shyǵady. Stýdentterge shákirtaqy, jataqhana jáne qystyq kıimder beriledi. Bári tegin. Onyń syrtynda eki ret eline baryp kelýge jolaqy qarastyrylǵan. Baǵdarlama boıynsha 6495 jas ótinish jazsa, onyń 3 myńnan astamy grant ıesi atandy. Eki jaqqa da tıimdi baǵdarlama mezgili jetken túıindi osylaısha tarqatady», - dep jazady basylym.
****
«Aıqyn» gazetiniń búgingi sanynda jazýshy, Májilis depýtaty Aldan Smaıylmen aradaǵy suhbat «Babalardyń erligin dáripteıik!» degen taqyryppen berildi. Basylym tilshisiniń barlyq saýalyna tuşymdy jaýap bergen ol: «Iá, bıylǵy jyl Qazaq memlekettiliginiń emes, Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵy. Al Qazaq memleketi óte ertede quryldy. Tarıhymyz sonaý kók túrikter zamanynan bastalady. Al memlekettik aıqyn kórinis tapqan, óz aldyna alyp el bolǵan, basqa elderge kúshti yqpal etken kez Altyn Orda dáýiri. Qazaq memleketiniń dáýirlegen tusy osy Altyn Orda zamany bolatyn. Al Qazaq handyǵy bolyp bólingen kez, árıne, Kereı men Jánibek handardyń tusy. Buǵan eshkim de daý aıta almas. Qazaq halqynyń ońasha otaý qurǵan kezeńi osy jerden bastalady», - dedi.
Osy basylymda Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna oraı taǵy bir Májilis depýtaty Shalataı Myrzahmetovpen de suhbat jarııalandy. Basylymnyń barlyq saýalyna tuşymdy jaýap bergen depýtat. «Kereı men Jánibektiń taqqa otyrǵanyna 550 jyl bolǵanyn búkil el, barsha adamzat toılaıtyn bolsa, onda bizdiń kózdegen maqsatqa qol jetkizgenimiz. Nege deseńiz, bul qazaqtyń burynnan memleket bolǵandyǵynyń dáleli. Jasyratyny joq, keńestik úkimet kezinde «qazaq halqy uly oktıabr revolıýtsııasyna deıin eki-aq paıyz saýatty bolǵan» dep jazyldy. Qalaı júregińiz aýyrmaıdy?! Olaı bolýy múmkin emes. Bizdiń babalarymyz saýatsyz bolsa, olar qalaı ádebıettiń negizin qalady? Bir ǵana Ábý Nasyr Ál-Farabıdiń qazaq jerinen shyǵýynyń ózi kóp nárseni dáleldemeı me? Eger Ál-Farabı saýatsyz bolsa, qalaı búkil álemge tanyldy? Ǵylymda negiz bolýy kerek. Negiz bolmasa, ǵalymdar shyqpaıdy. Demek, qazaq ǵylymynyń negizi bar degen sóz. Otyrar kitaphanasy týraly da jıi aıtamyz. Álemdegi eń úlken kitaphananyń biri Otyrar qalasynda bolýy kóp nárseni ańǵartpaı ma? Ózimizdiń otyryqshy el bolǵanymyzdy, bizden qanshama ǵulama ǵalymdar shyqqanyn ár-ár jerde jazyp júrmiz. Birneshe ǵylymdy meńgergen ǵulamalardyń qazaq jerinen shyqqany týraly da derekter bar. Bireýi botanıka, bireýi geografııa, bireýi mýzyka ǵylymyn meńgergen. Qazaqtyń tarıhyn ǵylymı negizde zerttep, taıǵa tańba basqandaı zerdelep shyǵar bolsaq, ol keleshek urpaq úshin qajetti, qundy dúnıe bolar edi. Bizdiń aspannan aıaǵymyzdyń salbyrap túspegenin ózgeler bilýi tıis», - deıdi. Suhbat «550 jyldyqtyń tarıhı máni bar» degen taqyryppen berilgen.