Mamandyqtar reıtıngi: Jalaqysy kóp mamandar elimizdiń qaı oqý ornynda bilim alǵan
QR Bilim jáne ǵylym mınıstrligi men «Atameken» QR Ulttyq kásipkerler palatasy júrgizgen bul zertteý JOO-nyń jumysqa ornalasqan túlekter paıyzy men olardyń ortasha eńbekaqysy, baǵdarlamanyń ózektiligin baǵalaý, sondaı-aq túlekterdiń saýalnama qorytyndysyna súıengen.
Reıtıng týraly habardy jyl basynda QR Bilim jáne ǵylym mınıstri Erlan Saǵadıev eskertip, abıtýrıentter arasynda úlken rezonans týdyratynyn aıtqan bolatyn.
«Almatyda 83 rektor men prorektorǵa reıtıngtiń aldyn ala nátıjesin kórsetkende úlken shý shyqty. Qalyń kópshilikke jetkende de bul reıtıng stýdentter men oqýǵa túsýdi josparlap júrgen oqýshylar arasynda úlken rezonans týdyrady. Keı stýdentter IT-mamandyqtar boıynsha eń úzdik JOO-da oqıdy ekenmin dep qýanady. Al keıbiri IT-mamandyqtar boıynsha 123-oryndaǵy JOO-da oqyp júrgenin bilip, nalýy múmkin. Buǵan daıyn bolý kerek», - dedi mınıstr.
Reıtınginiń birinshi kezeń aıasynda 33 mamandyqtyń reıtıngi jasaldy.
Ondaǵy derekterge súıensek, «Avtomattandyrý jáne basqarý» mamandyǵy boıynsha 26 JOO-ǵa zertteý júrgizilgen. Onda 3,63 upaımen D. Serikbaev atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan memlekettik tehnıkalyq ýnıversıteti kósh bastap tur. JOO túlekteri 100% jumysqa ornalasqan jáne olardyń ortasha jalaqysy 234 375 teńgeni kórsetken. Mamandyq boıynsha, ekinshi orynda 3,36 upaımen Rýdnyı ındýstrıaldyq ınstıtýty tur. Munda da túlekter 100% jumyspen qamtylǵan jáne ortasha eńbekaqylary 577 669 teńgeni quraǵan. Rýdnyı ınstıtýtynyń shyǵysqazaqstandyq ýnıversıtetten túlekter arasynda júrgizilgen saýalnama kórsetkishi ǵana tómen.
«Avtomattandyrý jáne basqarý» mamandyǵyndaǵy úzdik úshtikti Qazaq qatynas joldary ýnıversıteti túıindeıdi (3,32 upaı). Ýnıversıtet túlekteriniń 86% óz mamandyqtary boıynsha jumysqa ornalasqan, olardyń ortasha eńbekaqysy - 317 980 teńge. Sondaı-aq, úzdik bestikten 3,29 upaımen Akademık Q. Sátbaev atyndaǵy Ekibastuz ınjenerlik-tehnıkalyq ınstıtýty men Almaty tehnologııalyq ýnıversıtetin kórýge bolady.
«Bıotehnologııa» mamandyǵy Qazaqstannyń 19 oqý ornynda oqytylady jáne Qazaq tehnologııa jáne bıznes ýnıversıteti 3,77 ballmen alǵashqy orynnan kórindi. Ýnıversıtet túlekteriniń 68% jumysqa ornalasqan, olardyń ortasha eńbekaqysy - 82 563 teńge. Ekinshi orynda 3,76 upaımen L. N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıteti tur. EUÝ bıotehnolog-túlekteriniń 54% jumys istep júr jáne olardyń ortasha jalaqysy - 95 164 teńge. Úshinshi orynda turǵan Akademık E. Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy memlekettik ýnıversıteti 3,6 upaı jınaǵan. Ýnıversıtet túlekteriniń 59% jumysqa ornalasqan, ortasha jalaqylary - 78 707 teńge. Odan bólek, úzdik bestikte ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti (3,60) men Qaraǵandy memlekettik tehnıkalyq ýnıversıteti (3,57) bar.
«Esepteý tehnıkasy jáne baǵdarlamalyq qamtamasyz etý» mamandyǵy boıynsha elimizdiń 53 oqý orny bilim beredi. Bul reıtıngte 4,21 upaımen Qazaq-Brıtan tehnıkalyq ýnıversıteti úzdik dep tanyldy. QBTÝ baǵdarlamashy-túlekteriniń 80% jumys isteıdi jáne orta eseppen 375 577 teńge jalaqy alady. Ekinshi orynda S. Seıfýllın atyndaǵy Qazaq agrotehnıkalyq ýnıversıteti 3,51 upaımen tur. QazATÝ túlekteriniń 76% jumyspen qamtylǵan jáne olardyń ortasha eńbekaqysy - 113 889 teńge. Úshinshi orynǵa - 3,39 upaımen L. N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıteti jaıǵasqan. Munda bilim alǵan túlekterdiń 69% óz mamandyǵymen jumys istep, shamamen 102 520 teńge jalaqy alyp júr. Úzdik bestikte - Qaztutynýshylar odaǵynyń Qaraǵandy ekonomıkalyq ýnıversıteti (3,38) men Qazaq ınnovatsııalyq gýmanıtarlyq-quqyqtyq ýnıversıteti (3,37) tur.
«Geodezııa jáne kartografııa» mamandyǵy boıynsha 9 JOO arasynda zertteý júrgizilgen. Munda S. Seıfýllın atyndaǵy Qazaq agrotehnıkalyq ýnıversıteti (túlekterdiń jumysqa ornalasýy - 78%, túlekterdiń ortasha jalaqysy - 116 462 teńge) kósh bastady. Ekinshi jáne úshinshi oryndarda Atyraý munaı jáne gaz ınstıtýty (67%, 135 583 teńge) jáne ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti (62%, 100 234 teńge) tur.
Elimizde «Taý-ken isi» mamandyǵyn oqytatyn 10 joǵary oqý orny bar. Munda 4,24 ballmen Rýdnyı ındýstrıaldyq ınstıtýty (túlekterdiń jumysqa ornalasýy - 89%, túlekterdiń ortasha jalaqysy - 387 623 teńge) alǵashqy orynda tur. Ekinshi orynda - 3,77 upaımen S. Báıishev atyndaǵy ýnıversıtet (100%, 213 395 teńge), úshinshi orynda - 3,75 upaımen Ó. Baıqońyrov atyndaǵy Jezqazǵan ýnıversıteti (94%, 334 723 teńge) ornalasqan.
«Jýrnalıstıka» mamandyǵy boıynsha reıtıng nátıjesi kópti tań qaldyrdy deýge bolady. Munda 24 ýnıversıtet baq synasyp, M. Qozybaev atyndaǵy Soltústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıteti 3,419 upaımen ulttyq oqý oryndarynan basym tústi. SQMÝ túlekterdiń 87% jumyspen qamtylǵan, olardyń ortasha eńbekaqysy shamamen 160 678 teńge. Ekinshi orynda 3,297 upaımen Abylaı han atyndaǵy Halyqaralyq Qatynastar jáne Álem Tilderi Ýnıversıteti (53%, 130 810 teńge), úshinshi orynda - 3,261 upaımen H. Dosmuhamedov atyndaǵy Atyraý memlekettik ýnıversıteti (78%, 89 886 teńge) tur.
«Aqparattyq júıeler» mamandyǵy boıynsha Qazaqstandaǵy 65 joǵary oqý ornynyń nátıjeleri zertteldi. Bul tartysty reıtıngte túlekterdiń IT-qaýymdastyqtarmen, jumys berýshilermen jasaǵan sheshimderi, pándi meńgerýge berilgen ýaqyttyń jetkilikti bolýy, oqytatyn taqyryptardyń, ádebıetterdiń eńbek naryǵynda ózekti bolýy syndy birqatar krıterııler nazarǵa alynǵan. Nátıjesinde 9,24 upaımen Qazaq-Brıtan tehnıkalyq ýnıversıteti ozyp shyqty. Ekinshi orynda 6,55 upaımen Halyqaralyq aqparattyq tehnologııalar ýnıversıteti tursa, úzdik úshtikte - D. Serikbaev atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan memlekettik tehnıkalyq ýnıversıteti (6,45 upaı) bar. Úzdik bestikke Qazaq-Nemis ýnıversıteti (6,27) men Narhoz ýnıversıteti (6,17) engen.
«Marketıng» mamandyǵy boıynsha 27 ýnıversıtet zerttelgen. Munda Qazaq-Nemis ýnıversıteti 3,725 upaımen birinshi orynda tur (túlekterdiń jumysqa ornalasýy - 71%, túlekterdiń ortasha jalaqysy - 175 182 teńge). Ekinshi orynda - 3 434 upaımen Súleımen Demırel ýnıversıteti (50%, 138 190 teńge), úshinshi orynda - 3 389 upaımen Akademık E. Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy memlekettik ýnıversıteti (80%, 110 625 teńge) tur.
«Matematıkalyq jáne kompıýterlik úlgileý» mamandyǵynda 11 ýnıversıtet synǵa túsken. Alǵashqy oryndy 3,09 upaımen D. Serikbaev atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan memlekettik tehnıkalyq ýnıversıteti (túlekterdiń jumysqa ornalasýy - 78%, túlekterdiń ortasha jalaqysy - 95 152 teńge) ıelengen. Ekinshi orynda - 2,82 upaımen Akademık E. Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy memlekettik ýnıversıteti (80%, 110 625 teńge), úshinshi orynda - 2,71 upaımen Qaraǵandy memlekettik tehnıkalyq ýnıversıteti (75%, 82 508 teńge) bar.
«Mashına qurastyrý» mamandyǵy elimizdiń 18 ýnıversıtetinde oqytylyp keledi. Munda da 3762 upaımen M. Qozybaev atyndaǵy Soltústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıteti (túlekterdiń jumysqa ornalasýy - 100%, túlekterdiń ortasha jalaqysy - 146 901 teńge) top jardy. Odan keıin 3 654 upaımen M. Dýlatov atyndaǵy Qostanaı ınjenerlik-ekonomıkalyq ýnıversıteti (100%, 126 160 teńge) jáne 3 514 upaımen D. Serikbaev atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan memlekettik tehnıkalyq ýnıversıteti (62%, 86 063 teńge) úzdik úshtikten kórindi.
«Munaı-gaz isi» mamandyǵy boıynsha elimizdiń 20 ýnıversıteti maman daıarlaıdy. Reıtıngke sáıkes, 4,07 upaı jınaǵan Batys Qazaqstan ınnovatsııalyq-tehnologııalyq ýnıversıteti (túlekterdiń jumysqa ornalasýy - 87%, túlekterdiń ortasha jalaqysy - 966 814 teńge) úzdik dep tanylǵan. Odan keıingi eki orynda 3,61 upaı jınaǵan Qazaq-Brıtan tehnıkalyq ýnıversıteti (65%, 436 372 teńge) men 3,43 upaımen S. Toraıǵyrov atyndaǵy Pavlodar memlekettik ýnıversıteti (73%, 77 610 teńge) tur.
«Aspap jasaý» mamandyǵynda 9 ýnıversıtet baq synasty jáne 3,35 upaı jınaǵan M. Qozybaev atyndaǵy Soltústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıteti (túlekterdiń jumysqa ornalasýy - 50%, túlekterdiń ortasha jalaqysy - 202 930 teńge) úzdik atandy. Ekinshi orynda - 3,30 upaımen Qaraǵandy memlekettik tehnıkalyq ýnıversıteti (72%, 85 243 teńge), úshinshi orynda - 3,25 upaımen Jáńgir Han atyndaǵy Batys Qazaqstan agrarlyq-tehnıkalyq ýnıversıteti (78%, 176 159 teńge) tur.
«Radıotehnıka elektronıka jáne telekommýnıkatsııalar» mamandyǵynda 24 ýnıversıtet zertteýge alyndy. Munda da 3,49 upaımen M. Qozybaev atyndaǵy Soltústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıteti (túlekterdiń jumysqa ornalasýy - 80%, túlekterdiń ortasha jalaqysy - 233 351 teńge) top jardy. Ekinshi jáne úshinshi oryndardan - 3,19 upaımen Almaty energetıka jáne baılanys ýnıversıteti (76%, 122 430 teńge) jáne 3,14 upaımen Qazaq qatynas joldary ýnıversıteti (83%, 153 506 teńge) kórindi.
«Standarttaý jáne sertıfıkattaý» mamandyǵynda 37 ýnıversıtet arasynda reıtıng jasaldy. Bul reıtıngke І. Jansúgirov atyndaǵy Jetisý memlekettik ýnıversıteti, Sh. Ýálıhanov atyndaǵy Kókshetaý memlekettik ýnıversıteti, QBTÝ, Narhoz jáne Qazaq qatynas joldary ýnıversıteti qatysqan joq. Sebebi, bul JOO-lar 2016-2017 jyldary atalǵan mamandyq boıynsha túlek shyǵarmaǵan. Reıtıngte 3,54 upaımen Atyraý munaı jáne gaz ýnıversıteti, M. Qozybaev atyndaǵy Soltústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıteti (3,31), Qazaq ulttyq agrarlyq ýnıversıteti (3,29) kósh bastap tur. Úzdik bestikti L. N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıteti (3,26) men S. Seıfýllın atyndaǵy Qazaq agrotehnıkalyq ýnıversıteti (3,17) túıindeıdi.
«Qurylys» mamandyǵy boıynsha 35 JOO arasynan M. Tynyshpaev atyndaǵy Qazaq kólik jáne kommýnıkatsııalar akademııasy (3,674) úzdik atandy. Ekinshi oryndy Batys Qazaqstan ınnovatsııalyq-tehnologııalyq ýnıversıteti (3,599), úshinshi oryndy - L. N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıteti (3,520) ıelengen. Odan bólek, Atyraý ınjenerlik-gýmanıtarlyq ınstıtýty men Sh. Esenov atyndaǵy Kaspıı memlekettik tehnologııalar jáne ınjınırıng ýnıversıteti (3,497) úzdik bestikke enip otyr.
«Jylý energetıkasy» mamandyǵynda 17 joǵarǵy oqý ornyna zertteý júrgizildi. Munda 3,92 upaımen Rýdnyı ındýstrıaldyq ınstıtýty kósh basynda tur. Instıtýt túlekteri 100% jumyspen qamtylǵan jáne ortasha eńbekaqylary 357 412 teńgeni quraǵan. Ekinshi orynda 3,58 upaımen Qazaq ulttyq agrarlyq ýnıversıteti (83%, 177 045 teńge), úshinshi orynda - 3,52 upaımen Innovatsııalyq Eýrazııa ýnıversıteti (100%, 112 556 teńge) tur.
«Tehnıkalyq fızıka» mamandyǵy elimizdiń 6 ýnıversıtetinde ǵana oqytylady. Olardyń arasynda 4,03 upaımen Shákárim atyndaǵy Semeı memlekettik ýnıversıteti (túlekterdiń jumysqa ornalasýy - 80%, túlekterdiń ortasha jalaqysy - 124 890 teńge) úzdik dep tanyldy. Ekinshi jáne úshinshi oryndarda - 3,81 upaımen D. Serikbaev atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan memlekettik tehnıkalyq ýnıversıteti (100%, 76 171 teńge) jáne 3,79 upaımen L. N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıteti (64%, 120 236 teńge) tur.
«Kólik, kóliktik tehnıka jáne tehnologııalar» mamandyǵy boıynsha elimizdiń 30 joǵary oqý ornyna zertteý júrgizildi. Zertteý nátıjesine sáıkes, Batys Qazaqstan ınnovatsııalyq-tehnologııalyq ýnıversıteti 3,99 upaımen kósh bastady. Ýnıversıtet túlekteriniń 96% jumysqa ornalasqan jáne olardyń eńbekaqysynyń ortasha kólemi 1 299 442 teńgeni kórsetken. Ekinshi orynda 3,75 upaımen Rýdnyı ındýstrıaldyq ınstıtýty tur. Instıtýt túlekteriniń 92% jumysqa turǵan jáne orta eseppen 301 114 teńge eńbekaqy alady. Úzdik úshtikke 3,61 upaımen Ó. Baıqońyrov atyndaǵy Jezqazǵan ýnıversıteti engen. Onyń túlekteri 100% jumyspen qamtylǵan jáne ortasha eńbekaqylary 224 683 teńgeni quraǵan.
«Esep jáne aýdıt» mamandyǵy boıynsha 78 oqý ornyna taldaý jasaldy. Munda 2016-2017 jylǵy túlekteriniń bolmaýynan QBTÝ, Qazaq qatynas joldary ýnıversıteti, S. Amanjolov atyndaǵy ShQMÝ tizimge engen joq. Nátıjesinde, 3,680 upaımen Almaty menedjment ýnıversıteti alǵashqy orynnan kórindi (túlekterdiń jumysqa ornalasýy - 76%, túlekterdiń ortasha jalaqysy - 113 886 teńge). Ekinshi jáne úshinshi oryn - Narhoz ýnıversıteti (99%, 115 442 teńge) men M. Qozybaev atyndaǵy Soltústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetine (75%, 157 637 teńge) berildi.
«Qarjy» mamandyǵy respýblıkanyń 81 joǵarǵy oqý ornynda oqytylady jáne olardyń arasynan 3,736 upaımen Halyqaralyq bıznes ýnıversıteti (túlekterdiń jumysqa ornalasýy - 71%, túlekterdiń ortasha jalaqysy - 118 118 teńge) top jaryp shyqty. Ekinshi orynda - 3,658 upaı ıelengen Qazaq-Brıtan tehnıkalyq ýnıversıteti (65%, 394 772 teńge) tursa, úshinshi orynda - 3,505 upaımen M. Qozybaev atyndaǵy Soltústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıteti (87%, 163 785 teńge) tur. Sonymen birge, úzdik bestikte Halyqaralyq aqparattyq tehnologııalar ýnıversıteti (3,476) jáne Súleımen Demırel ýnıversıteti (3,451) bar.
«Ekonomıka» mamandyǵyn oqytý boıynsha 77 oqý orny zertteýge alynǵan. Olardyń arasynda túrli krıterıı boıynsha 3,605 upaımen Narhoz ýnıversıteti ozyp tur. Ekinshi orynda 3,570 upaımen Súleımen Demırel ýnıversıteti, úshinshi orynda - 3,513 upaımen Akademık Q. Sátpaev atyndaǵy Ekibastuz ınjenerlik-tehnıkalyq ınstıtýty tur. Sondaı-aq, «Ekonomıka» mamandyǵy boıynsha úzdik bestik quramynda Atyraý ınjenerlik-gýmanıtarlyq ınstıtýty (3,494) jáne Qazaq gýmanıtarlyq-zań ýnıversıteti (3,477) bar.
«Elektroenergetıka» mamandyǵy boıynsha 30 oqý orny reıtıngke qatysqan. Munda da Batys Qazaqstan ınnovatsııalyq-tehnologııalyq ýnıversıteti 3,597 upaımen birinshi orynda tur. Ýnıversıtet túlekteriniń 86% jumysqa ornalasqan jáne olardyń eńbekaqysynyń ortasha kólemi 466 406 teńgeni quraǵan. Ekinshi orynda 3,533 upaımen M. Qozybaev atyndaǵy Soltústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıteti (100%, 199 030 teńge), úshinshi orynda - 3,422 upaımen Qaraǵandy memlekettik ındýstrıaldyq ýnıversıteti (90%, 163 834 teńge) tur.
Aıta keteıik, mamandyq boıynsha Qazaqstan JOO-lary reıtınginiń tolyq tizimin Atameken UKP saıtynan kórýge bolady. Jyldyń sońyna deıin Ulttyq kásipkerler palatasy 50-den astam mamandyqtyń reıtıngin usynatyn bolady.