Londonda Kazakhstan Global Investment forýmy ótti
Forým bıznes pen ınvestıtsııalar salasyndaǵy jańa múmkindikterge, sondaı-aq, Qazaqstan ekonomıkasynyń asa jyldam damýshy sektorlarynda qazaqstandyq-brıtandyq jobalardyń keleshegine arnalǵan. Basty taqyryptar - salyqtyq jáne kedendik jeńildikterdi qosa alǵanda, elimizdiń ınvestıtsııalyq ahýalyn jaqsartý salasyndaǵy ózekti jańashyldyqtar, memlekettik aktıvterdi jekeshelendirý baǵdarlamasy, Eýropa men Azııa toǵysyndaǵy QR-nyń qolaıly geografııalyq jaǵdaıy, «Bir beldeý, bir jol» qytaı bastamasyna jáne Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaqqa qatysýy, sondaı-aq, aýmaǵynda aǵylshyn quqyǵynyń normalary áreket etetin AHQO qyzmet etýi boldy.
Qatysýshylar qatarynda óńdeý salasy, aýyl sharýashylyǵy, hımııa, taý-ken ónerkásibi jáne qarjy sektorlary, sondaı-aq, metallýrgııa, balamaly energetıka, logıstıka jáne tsıfrlyq tehnologııalar salasyndaǵy uıymdardyń 150-den astam basshylary, sondaı-aq, «Mitsubishi UFJ Financial Group», «JP Morgan Bank», «Deutsche Bank», «Morgan Stanley», «Ernst & Young LLP», «PricewaterhousCoopers», London qor bırjasy sekildi iri halyqaralyq korporatsııalardyń ókilderi boldy.
Forým ashylýynda QR Premer-Mınıstriniń orynbasary A. Jumaǵalıev, AHQO basqarýshysy Q. Kelimbetov, QR ınvestıtsııalar jáne damý vıtse-mınıstri A. Qabykenov jáne «Kazakh Invest» UK basqarma tóraǵasy S. Tuıaqbaev sóz sóıledi.
«Qazaqstan ózderimen ekonomıkamyzdy tabysty ártaraptandyrýǵa jáne ony jahandyq júıege biriktirýge qajetti qarajat, tehnologııalar men bıznes júrgizýdiń úzdik tásilderin ákeletin brıtandyq ınvestorlardy tartýǵa múddeli», - dedi A. Jumaǵalıev forýmda sóz sóıleý kezinde. Ulybrıtanııa - Qazaqstan ekonomıkasyna ınvestıtsııa salatyn iri ınvestorlardyń biri. Onyń úlesine táýelsizdiktiń 27 jylynda tartylǵan $300 mlrd-tyń $13 mlrd-y tıesili.
«Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń» basqarýshysy Q. Kelimbetov óz sózin AHQO-nyń jumys isteı bastaýyna oraı ınvestorlar úshin týyp otyrǵan múmkindikterge arnady. Máselen, AHQO óz qatysýshylaryna 50 jylǵa deıin arnaıy salyq rejımin usynady, aǵylshyndyq jalpy quqyq normalary negizinde daýlardy sheshýdiń táýelsiz júıesine kepildik beredi. Qarjy ortalyǵynyń resmı ashylýy bıyl shilde aıynda boldy.
«Bıyl "Astana" halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń jumys isteı bastaýy Astanany aımaqtyq qarjy ortalyǵyna aınaldyrady, ol keleshekte sizderdiń bıznesterińizdiń jańa bıikterdi baǵyndyrýyna yqpalyn tıgizedi», - dep túıindedi forým qatysýshylaryna arnaǵan sózin Q. Kelimbetov.
Qazaqstandaǵy ınvestıtsııalyq ahýaldyń damýy týraly QR ınvestıtsııalar jáne damý vıtse-mınıstri A. Qabykenov aıtyp berdi. Qazirgi tańda Qazaqstan Dúnıejúzilik banktiń «Doing Business 2018» reıtınginde 190 eldiń ishinde 36-shy orynǵa ıe. Bul «Azshylyq ınvestorlaryn qorǵaý» bóliminde 1 nómir jáne «Kelisimsharttar jasaý» bóliminde 6 nómir. 2050 jylǵa qaraı Qazaqstan álemniń ozyq damyǵan 30 eliniń qataryna qosylýy tıis. Ekonomıkanyń odan ári ósýin qamtamasyz etý úshin QR Úkimeti ınvestıtsııalardy tartý saıasatyn jalǵastyrýda. Ótken jyly ınvestıtsııalardy tartýdyń basym sektorlaryn anyqtaıtyn Ulttyq ınvestıtsııalyq strategııa qabyldanǵan bolatyn. Búginde eksporttyń 21%-yn quraıtyn taý-ken jáne metallýrgııa salasy ekonomıkanyń mańyzdy sektorlarynyń biri bolyp otyr. Sonymen qatar, mys, altyn, fosfat jáne sırek kezdesetin metaldar, onyń ishinde lıtıı men vanadııdi barlaý men ıgerý isiniń búginde áleýeti joǵary. Shıkizatty óńdeýge arnalǵan jańa tehnologııalardy ıgerýge jáne barlaýǵa ınvestıtsııa salý erekshe qyzyǵýshylyq týdyryp otyr.
«Bıyl biz "birinshi kelgenge birinshi qyzmet kórsetiledi" qaǵıdasymen jer qoınaýyn paıdalaný týraly jańa Kodeks qabyldadyq. Bul geologııalyq aqparatqa erkin qol jetkizýge múmkindik berip, qatty paıdaly qazbalar jer qoınaýyn paıdalaný quqyǵyn berý merzimin 18 aıdan 10 kúnge deıin qysqartady», - dedi A. Qabykenov.
Óz kezeginde, Kazakh Invest basqarma tóraǵasy S.Tuıaqbaev forýmǵa qatysýshylarǵa kompanııa ekonomıkanyń basym sektorlary - aýyl sharýashylyǵy, hımııa jáne munaı hımııasy, taý-ken jáne metallýrgııa, mashına jasaý jáne metallýrgııalyq ınjenerııa, týrızm men energetıka salalaryndaǵy 70 jobany anyqtap, daıyndaǵanyn jetkizdi.
«Biz jergilikti kompanııalarmen baılanys ornatýdan ınvestıtsııa salýdy qoldaý úshin jobalardy iske asyrýǵa járdem etýge deıingi keń qyzmet túrlerin usynamyz, sóıtip, barlyq ınvestıtsııalyq suranystar men qajettilikter úshin "ámbebap dúken" retinde jumys isteımiz. Qazaqstandaǵy ınvestıtsııalyq jobalar úshin usynystar men sharttardy talqylaýlarda "Kazakh Invest" Úkimet atynan shyǵatyn birden-bir túıisý núktesi bolyp tabylady», - dedi S. Tuıaqbaev.
«Kazakh Invest»-tiń búkil álemde kóptegen ókilderi bar ekeni atap ótildi, olar elshiliktermen tyǵyz yntymaqtastyqta aqparattar men ýaqytyly jaýaptar berip otyrady. Bul ınvestorlarǵa bıznestiń ósýi úshin múmkindikterdi zerdeleýdi jáne óńirdegi naryqty keńeıtýdi jeńildetedi. Sonymen qatar, Qazaqstannyń óńirlerinde jergilikti ókildikter bar, olar ákimdikterdiń keńesshileri bolyp tabylady. Olar ınvestorlardyń esh kedergisiz jumys isteýin qamtamasyz etip, máseleleri men qajettilikterin qarastyrady.Budan basqa, kompanııa ınvestorlarǵa kásibin tirkeýden ótkizip, memlekettik qandaı da bir qyzmetke ruqsat alýda, onyń ishinde ınvestıtsııalyq kelisimshart jasasqanda, arnaıy aımaqtardyń qatysýshysy retinde tirkelgende, ınnovatsııalyq granttarǵa ótinim berý sııaqty ınvestorlardy memlekekettik qoldaý sharalarynda memlekettik organdar men jergilikti atqarýshy organdarmen qarym-qatynasty ornatýda kómektesedi.
Forýmda sondaı-aq, Ulybrıtanııanyń Qazaqstandaǵy Saýda elshisi Baronessa Emma Nıkolson, Eýropalyq qaıta qurý jáne damý bankiniń prezıdenti Sýma Chakrabartı, UK Export Finance atqarýshy dırektory Loýıs Taılor, Emerging Markets, Mitsubishi UFJ Financial Group basshysy Krıstofer Marks, EQQDB-nyń Qazaqstandaǵy dırektory Agrıs Preımanıs sóıledi.
«Ulybrıtanııanyń qyzyǵýshylyǵy tek Qazaqstannyń taý-ken salasy, jekeshelendirý baǵdarlamasy bolmasa Astanany Eýrazııalyq qarjy haby retinde damytýmen shektelmeıdi. Biz sondaı-aq, sizderdiń ekonomıkalarynyzdy ártaraptandyrýǵa qatysqymyz keledi», - dep atap ótti plenarlyq otyrysta sóz sóılegen Ulybrıtanııanyń Qazaqstandaǵy Saýda ókili Baronessa Emma Nıkolson.
Óz kezeginde, EQDB basshysy Sýma Chakrabartı Qazaqstannyń barlyq qoǵamnyń múddesi úshin jumys isteıtin ári álem úshin ashyq, turaqty naryqtyq ekonomıkany qurýǵa umtylǵan memleket retinde basqa elderge úlgi bolarlyqtaı áleýeti bar ekenin atap ótti.
Forýmnyń qorytyndysy boıynsha kólik jáne logıstıka, metallýrgııa, energetıka, aýyl sharýashylyǵy, mashına jasaý, sondaı-aq densaýlyq saqtaý júıesiniń ınfraqurylymyn damytý salasynda brıtandyq kompanııalarmen birqatar kelisimder jasaldy. «Samuryq-Qazyna» ulttyq ál-aýqat qory men EQDB arasynda «ShalqııaTsınk LTD» men EQDB arasynda nesıelik kelisimge kepildik berý týraly qujatqa qol qoıyldy. Qor Qyzylorda oblysyndaǵy Shalqııa ken ornyndaǵy baıytý fabrıkasynyń qurylysyn qarjylandyrý jónindegi mindettemelerdiń kepili retinde bankpen kelisimge keldi.
Ulybrıtanııa saýda aınalymy boıynsha saýda seriktestiginiń úzdik ondyǵyna, sondaı-aq Qazaqstandaǵy eń iri 6 ınvestorlar qataryna kiredi. Bul - elimizge tartylǵan jalpy sheteldik ınvestıtsııalardyń shamamen 5%-y.
Qazaqstan men Ulybrıtanııa arasyndaǵy eki jaqty saýda 2017 jyly 1,5%-ǵa artyp, $1,28 mlrd qurady. Eksport kólemi $926,7 mln jetti. 2018 jyldyń birinshi toqsanynda ózara saýda-sattyqtyń jalpy aınalymy $252,6 mln bolyp, eksport pen ımport sáıkesinshe $158,8 jáne $93,8 mln qurady. Qazaqstanda brıtandyq 800-den astam zańdy tulǵa, fılıaldar men ókildikter tirkelgen.
Taý-ken metallýrgııa salasynda jumys isteıtin kompanııalarmen jańa tehnologııalardy qoldaný arqyly tústi metaldar kenderin óńdeý jónindegi jobalar talqylanyp, ınıtsıator kompanııalarmen aqparat almasyp turý týraly ýaǵdalasty. Qazaqstan Respýblıkasynyń energetıkalyq obektilerin salýǵa baılanysty saýda-sattyqqa qatysý jáne UKEF qorlarynyń kómegimen logıstıka jáne derekterdi óńdeý ortalyqtarynyń obektilerine qatysýyn jeńildetý týralyIndependent Power Corporation kompanııasymen kelisimderge qol jetkizildi. Atalmysh kompanııamen QR aýmaǵynda energetıkalyq nysandar men UKEF qarajattaryn paıdalaný arqyly logıstıka men derekter ortalyqtary salasynda nysandar salýmen baılanysty tenderlerge qatysýda kómektesý týraly ýaǵdalastyqtarǵa qol jetkizildi.
Department of International Trade ókilderimen «Bir beldeý, bir jol» baǵdarlamasyn iske asyrýda brıtandyq kompanııalardyń yntymaqtastyq keleshegi talqylanyp, QHR naryǵyna baǵdarlanǵan jobalarda agrosektorda, TKMK jáne munaı hımııasy salalaryndaǵy jobalardy iske asyrý turǵysynan aqparatpen almasý jáne yntymaqtastyqty odan ári jalǵastyrý týraly ýaǵdalastyqtarǵa qol jetkizildi. Infraqurylymdyq qurylys, sý tartý jáne sýmen jabdyqtaý, densaýlyq saqtaý salasynda qyzmet kórsetetin birqatar kompanııamen Qazaqstannyń beıindi mınıstrlikterimen jáne uıymdarymen kelissózderdi ári qaraı júrgizýde kómek kórsetý týraly ýaǵdalastyqtarǵa qol jetkizildi.