Latyn grafıkasyna qatysty kez kelgen adam usynys bildire alady

ASTANA. QazAqparat - Latyn álipbıine kóshý jónindegi arnaıy jumys toptaryna kez kelgen qazaqstandyq usynys bildire alady, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi. 

Bul týraly Sh.Shaıahmetov atyndaǵy Tilderdi damytýdyń respýblıkalyq úılestirý-ádistemelik ortalyǵy dırektorynyń orynbasary Orazgúl Asanǵazy Astanada ótken «Rýhanı jańǵyrý» ulttyq baǵdarlamasyn nasıhattaýdaǵy azamattyq qoǵam ınstıtýttarynyń róli» taqyrybyndaǵy dóńgelek ústelde málim etti.
Orazgúl Asanǵazy kez kelgen jańǵyrýdyń tilden bastalatynyn atap ótti jáne latyn grafıkasyna kóshý máselesiniń Táýelsizdiktiń alǵashqy jyldarynan beri kóterilip kele jatqanyn eske saldy.
«1992 jyly lıngvıst-ǵalym Ábdýálı Haıdar bastaǵan bir top ǵalymdar jınalyp Elbasynyń aldyna osy máseleni qoıǵan bolatyn. Kırıllıtsamen aty-jónimiz qate jazylyp jatyr, emlemiz ózgerýde, orfoepııa, orfografııamyz ózgeriske tústi. Táýelsizdikti shyn alǵan bolsaq, latyn álipbıine kósheıik dedi. Sonda Elbasy «Jigitter, áripterińdi daıyndaı berińder, áli erte» degen edi. Sebebi, sanymyz az, 40/40 boldyq. Elbasy sodan beri 2008 jyly jáne 2012 jyly latyn álipbıine kóshýge daıyndala berýdi aıtty. Al bıyl «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» maqalasynda ashyq tapsyrma berdi. Sanymyz jetti, endi sapamyz ózgerý úshin latyn álipbıine qaıta oralyp jatyrmyz», - dedi ol.
Til janashyrynyń aıtýynsha, qazirgi dáıeksheli latyn grafıkasynyń úlgisi - sońǵy nusqa emes. Ǵalymdar ony birneshe synaqtan ótkizedi jáne kemshin tustaryn túzetedi.
«Latyn grafıkasyna qatysty ǵalymdardyń ońdy usynysy bolsa, áli de ózgeris engizýge bolady. Jáne usynys bildirý úshin ǵalym bolý shart emes, jumys toby latyn qarpine qatysty kez kelgen adamnyń usynystaryna qulaq asady», - dedi Orazgúl Asanǵazy.
Eske sala ketsek, qazaq tili álipbıin latyn grafıkasyna kóshirý jónindegi Ulttyq komıssııanyń tórt arnaıy jumys toby qurylǵan edi. Birinshisi -orfografııalyq (qazaq álipbıin latyn grafıkasyna kóshirýde orfografııa men orfoepııa erejelerin daıyndaý úshin). Ekinshisi - ádistemelik (latyn álipbıin úıretý jáne oqytý ádistemesin jasap, ony bilim berý júıesine birtindep engizý úshin). Úshinshisi - termınjasam (latyn grafıkasynyń negizinde qazaq tiliniń termınologııalyq bazasyn júıeleý úshin). Tórtinshisi - saraptamalyq-tehnıkalyq (latyn grafıkasyn ІT-tehnologııa talaptaryna sáıkes keltirý úshin). Jumys toptaryna til bilimi salasynyń kásibı mamandary da tartylatyn bolady.