Latyn álipbıiniń apostroftyq nusqasynda túsinbeıtindeı tańba joq - Erbol Tileshov

Foto: None
ASTANA. QazAqparat - Sh.Shaıahmetov atyndaǵy tilderdi damytýdyń respýblıkalyq úılestirý-ádistemelik ortalyǵynyń dırektory «Jańa álipbı - Rýhanı jańǵyrý bastaýy» atty sarapshylar forýmynda bekitilgen álipbıge qatysty pikirin bildirdi, dep habarlaıdy «QazAqparat» HAA tilshisi.

«Álipbı - ol Táýelsizdik alǵaly beri kóterilgen másele.Tamyzdyń aıaǵynda álipbı týrasynda jumystar aıaqtalyp, úsh nusqa qaldy. Úsh nusqadan tańdalyp, aldymen Parlamentke dıgraftyq nusqa usynyldy. Ol nusqaǵa baılanysty kóptegen suraqtar boldy. Odan keıingi apostrof nusqasy... Jalpy aıtqan kezde qoǵamda «dıgraf nusqasynan keıin ile-shala bir-eki aıdan keıin álipbıdiń apostrof nusqasy daıyn bola qaldy. Álipbı soǵan baılanysty shala boldy» degen bir pikir bar. Ol pikir orynsyz», - deıdi Erbol Tileshov.

Ortalyq dırektorynyń aıtýynsha, latyn álipbıin jasaýdyń úsh ádisi bar. Birinshisi, dıgraftyq, ekinshisi - apostroftyq, úshinshisi - dıalektıkalyq turǵyda jasaqtaý. Bul úsheýi - 2000 jyldardyń basynan Qazaqstanda aıtylyp kele jatqan nusqalar.

«Latyn álipbıiniń qazirgi ýaqytta halyqaralyq deńgeıde ornyqqan tájirıbeleri bar. Biz birinshi bolyp qolǵa alyp otyrǵan joqpyz. Álemde 4 mlrd 200 mln adam osy latyn álipbıin qoldanady. Búl álem halqynyń 60 paıyzǵa jýyǵy. Osyǵan kelgende álipbıdiń úsh úlgisi de jumys tobynyń erekshe nazarynda boldy», -deıdi ol.

Erbol Tileshov sonymen qatar latyn álipbıine qatysty apostrof nusqasyna nelikten den qoıylǵany týraly aıtyp berdi.

«Menińshe, ol (apostroftyq nusqa - avt.) dıgraftyq nusqaǵa qaraǵanda jazýǵa tıimdi. Endigi úlken másele - eń aldymen, básekege qabiletteligimiz, qoǵamda pragmatıkalyq sananyń ornyǵýy, bilimniń saltanat qurýy men eń bastysy, ulttyq biregeılikti saqtaý dep bilýimiz kerek. Osy turǵydan kelgende Dúnıejúzi qazaqtarynyń besinshi quryltaıynda jalpy álemdegi 16 mıllıon qazaqtyń ortaq álipbıi týraly aıtyldy. ıAǵnı, sheteldegi 5 mıllıon qazaq óz tilinde jaza da, oqı da alady. Ol da myqtap eskerildi. Bizdiń qoǵamda latyn álipbıine qatysty kózqaras qalyptasqan. Endi qoldanysy da birte-birte qalyptasady dep oılaımyz. Apostroftyq nusqada túsinbeıtindeı belgisiz tańba joq. Osy 32 áripten turatyn álipbıdiń 19 tańbasy klassıkalyq latyn álipbıine sáıkes keledi. Sonda erekshelenip turǵan 13 tańba bar. Ol da latynnyń ishinen shyǵyp tur. Úırený qıyn dep oılamaımyn», - deıdi Erbol Tileshov.

Seıchas chıtaıýt