Latyn álipbıin ultshyldyqpen baılanystyrýǵa bolmaıdy- Ilber Ortaıly

Foto: None
ASTANA. QazAqparat - Tanymal túrik tarıxshysy, professor Ilber Ortaıly Qazaqstannyń latyn álipbıine kóshý bastamasyn joǵary baǵalaıtynyn jetkizdi. Alaıda ony ultshyldyqpen esh baılanystyrýǵa bolmaıdy, dep xabarlaıdy QazAqparat tilshisi.

«Árıne, Qazaqstannyń latyn álipbıine kóshýi - qýantarlyq jaǵdaı. Latyn grafıkasy negizinde qazaq álipbıiniń nusqasyn da ázirlep qoıǵanyńyzdy estip jatyrmyz. Keıbir áripter bizdikine uqsamaıdy eken. Ol da durys. Sebebi árbir xalyq latyn grafıkasyn óz tiline beıimdeı bilýi kerek. Qandaı qarip tıimdi, sony qoldaný qajet. Biraq latyn grafıkasyn ultshyldyqpen baılanystyrýǵa bolmaıdy. Shynymen de, ultshyl bolǵyńyz kelse, onda kóne túrkilerdiń alfavıtin qoldanýyńyzǵa bolady. Biraq onyń ózi týra túrkilerdiń óz alfavıti dep aıta almaımyz. Sebebi ony soǵdylar oılap tapty. Negizi, dúnıejúzi boıynsha latyn qaripterin qoldanatyn memleketter kóp. Sebebi ol grafıkanyń jazýy ońaı. Bilim, ǵylym, mádenıet pen texnıkany da latynsha zerttep, bilip jatyrmyz. Sondyqtan ony qoldansaq, utylmaımyz", - dedi I.Ortaıly QazAqparat tilshisine bergen suxbatynda.

Ǵalymnyń aıtýynsha, latyn grafıkasyna kóshý ońaı emes. Degenmen, Qazaqstannyń osy bastamany qolǵa alǵany oryndy ári bolashaqqa baǵdarlaıtyn qadam.

«Kırıll álipbıi bizge kelmeıdi. Bir qyzyǵy, kırıllıtsany slavıan xalyqtarynyń ózderi qoldanýdan bas tarta bastady. Máselen, ıÝgoslavııada eshkim qoldanbaıdy. Batystaǵy slavıandardyń bári solaı. Keleshekte Reseı men Ýkraına ǵana kırıllıtsada qalatyn bolady. Sebebi bul - olardyń tarıxı alfavıti. Kezinde Stalın reforma jasap, bárin kırıllıtsaǵa aýystyrǵan edi. Biraq biz qaıta latyn alfavıtine oralýymyz qajet», - dep atap kórsetti I.Ortaıly.

Aıta keteıik, búgin professor Ilber Ortaıly Nazarbaev Ýnıversıtetinde bolyp, túrki álemi jáne túrkologııa máseleleri boıynsha dáris oqydy. Sol jerde ǵalym Túrki memleketteriniń odaǵyn qurýǵa qatysty pikir bildirdi. 

Seıchas chıtaıýt