Lagerler ekinshi dúnıejúzilik soǵystan da qasireti oqıǵa – KarLag-ta dúnıege kelgen rejısser
Sharaǵa Almaty ákimi Erbolat Dosaev, QR Parlamenti Senatynyń depýtattary, belgili tarıhshylar, ǵalymdar, qala turǵyndary men jastar qatysty.
Jınalǵandar asharshylyq pen saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn bir mınýt únsizdikpen eske aldy. Qaza bolǵan azamattardyń rýhyna taǵzym etýdi paryz sanaǵan azamattardyń biri KarLag-ta dúnıege kelgen kınorejısser Gennadıı Zemel.
Onyń aıtýynsha, GÝLAG bireýler úshin jaı ǵana tarıh bolsa, ol úshin saırap jatqan balalyq shaqtyń elesteri.
«Bul jaıly aıtý men úshin óte aýyr. Ákem men anam sol abaqtyda tanysqan bolýy kerek. Ákemniń jaza óteý merzimi ómirlik dese de bolady. Anamnyń aıtýynsha, men lagerde 1 jyl, 2 aıdaı bolyppyn. Munan soń anam ekeýmizdi qonystandyrǵan kórinedi. Sodan soń biz Dolınkı aýdanyna kóship baryppyz. Biz qonystanǵan jer «Tazaıanka» dep ataldy. Onda jerkepede turdyq. Ol kezden sýretter qalmaǵanymen, sol kezdiń surǵylt ta jabyrqaý tirshiligi kóz aldymda. 1957 jyly Toparskoe lageri jabyldy, qorshaǵan symdar alynyp tastaldy. Sóıtip, eldi meken Topar dep atala bastady. Meniń balalyq shaǵymnyń sátteri barlyǵy sonda qaldy», – deıdi kınorejısser.
Onyń aıtýynsha, mıllıondaǵan adamdardyń qasiret oshaǵyna aınalǵan lagerler adamzat tarıhynyń aýyr da qaıǵyly betteri. Onyń aşy shyndyqtaryn aıtý kóp adamdarǵa ońaıǵa soqpaıdy.
«Bul sol kezdegi adamdardyń qaıǵysy. Olar bizdi qutqarý úshin GÝLAG-ta, Karlagta kórgen azaptaryn, adamdardyń adamdarǵa jasaǵan áreketterin aıtpaı, ishke búgip ózderimen birge alyp ketti. Olar adamdarǵa sený qasıetinen máńgige aırylǵan. Biz buǵan túsinistikpen qaraýymyz kerek. Lagerler ekinshi dúnıejúzilik soǵystan da qasireti aýyr oqıǵa», – deıdi Gennadıı Zemel.
Jazýshy Elýbaı Smaǵul kelesi jyly asharshylyq pen saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn eske alý sharasyn ózgeshe ótkizýdi usyndy.
«2023 jyly asharshylyq pen saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn sýretin qolymyzǵa ustap, qala kóshelerimen júrip ótýimiz kerek. Halyq náýbet jyldary opat bolǵan adamdardy qaıǵyryp eske alýy qajet. Kelesi jyly «Máńgilik halyq» degen sherý ótkizeıik»,- deıdi Elýbaı Smaǵul.
Aıta keteıik, Almatydaǵy asharshylyq qurbandaryna arnalǵan eskertkish 2017 jyly 31 mamyrda saltanatty túrde ashylǵan bolatyn. Búgin – saıası qýǵyn-súrgin jáne asharshylyq qurbandaryn eske alý kúni.