Qyzylordada munaı eksportynyń úlesin arttyrý máselesi talqylandy
Qyzylorda oblysynyń ákimi Qyrymbek Kósherbaevtyń qatysýymen ótken aımaqtyń jer qoınaýyn paıdalanýshylarmen kezdesýinde munaı eksportynyń úlesin arttyrý, gaz óndirý jáne jańa ken oryndaryn ıgerý máseleleri talqylandy. Kezdesýdi ashqan oblys ákimi Qyrymbek Kósherbaev QR Premer-Mınıstriniń birinshi orynbasary Asqar Mamınniń Syr óńirine jasaǵan saparynda salany damytý boıynsha naqty tapsyrmalar bergenin atap ótti.
2018 jyly munaı óndirý kólemi 2017 jylǵa qaraǵanda 7,5%-ǵa tómendedi. Sonymen qatar, Syr óńirindegi munaı kompanııalary ishki naryqta óndirilgen munaıdyń 80%-yn óndiredi. Munda bir barreline - 30 AQSh dollary, al eksport baǵasy 70 AQSh dollaryn quraıdy. Máselen, 2018 jyldyń 6 aıynda «QOR» UK» AQ men «PetroQazaqstan Qumkól Resorsız» AQ munaıdyń jalpy kóleminiń 30%-yn jáne «Qazgermunaı» BK JShS 6% -dy eksporttady.
Talqylanǵan máselelerdi eskere otyryp, Qazaqstan Respýblıkasynyń Energetıka mınıstrligi men Qyzylorda oblysynyń ákimdigine bir aı ishinde aımaqtyń munaı kompanııalarynyń kem degende 50% úlesin qoldaný múmkindigin qarastyrý tapsyryldy. Sondaı-aq, oblys ákimi aldyn ala barlaý derekteri boıynsha 50-70 mıllıard tekshe metr gazdyń artýy týraly boljam bar ekenin atap ótti.
«Mundaı jaǵdaılarda «ósim» núkteleriniń biri jáne óńirdegi munaı óndirisiniń ótemaqysy - gaz óndirisin keńeıtý. Degenmen, bir ulttyq operatorǵa tómen baǵamen gaz satýdyń qoldanystaǵy shemasy óndiris shyǵyndaryn da qamtymaıdy», - dedi aımaq basshysy.
«Gaz óndirý úshin ekonomıkalyq yntalandyrý qajet. Osyǵan baılanysty, bizdiń usynysymyzda Qazaqstan Respýblıkasynyń Energetıka mınıstrligi «QazMunaıGaz» AQ men «QazTransGaz» AQ birlesip bir aı merzimde daıyn gaz ónimderin bólý qaǵıdattaryna ózgerister engizý qarastyrylǵan, Atap aıtqanda, jobaǵa qatysatyn gaz óndirýshi kompanııalarǵa syrtqy naryqqa shyǵarylatyn gazdyń 50%-yn óz kúshimen jáne ulttyq operatorǵa qoldanystaǵy sharttarǵa saı mindetti 50%-yn satý júkteledi».
Munaı eksportynyń úlesin ulǵaıtý jáne gaz baǵasyn qalyptastyrý jónindegi is-sharalar óńirdegi munaı-gaz kompanııalary kiristeriniń ulǵaıýyna múmkindik beredi. Óz kezeginde alynǵan túsimder jańa ken oryndaryn barlaýǵa jáne burǵylaýǵa, jańa tehnologııalardy engizýge baǵyttalýy tıis. Osylaısha, jańa ken oryndaryn izdestirýdiń perspektıvalyq baǵyttary retinde Aral, Syrdarııa jáne Shý-Sarysý basseınderin ataýǵa bolady.
«Aral teńiziniń Ózbekstan tarapyna qaraıtyn aýmaǵy belsendi túrde zerttelip jatqanyn eskerip, qazaqstandyq taraptan da zertteý júrgizilýdiń qajettiligi týyndap tur. Qazirgi tańda Qyzylorda oblysyndaǵy munaı ken oryndary quldyrap, munaı burǵylaý 1,5-2 myń metr tereńdikte júrgizilýde», -dedi aımaq basshysy.
Qyzylorda oblysynda MJÁ prıntsıpterine negizdelgen bir parametrlik uńǵymalardy burǵylaý júrgizýdi usyndy. Aımaq basshysy óz sózinde ákimshilik tarapynan jer qoınaýyn paıdalanýshylardyń usynystaryn ilgeriletýde kómek kórsetýge daıyn ekenin atap ótti.
Sondaı-aq, kezdesý barysynda Qazaqstan Respýblıkasy Energetıka mınıstrligi, Gaz ónerkásibin damytý departamentiniń dırektory Zııash Qııaqbaev jáne aımaqtaǵy munaı kompanııalarynyń basshylary sóz sóıledi.