Qyzylorda oblysynda balyq ósirý kólemi 16 myń tonnaǵa jetedi
Bul týraly QR Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstri Maǵzum Myrzaǵalıevtiń jumys sapary aıasyndaǵy jıynda aıtyldy.
Balyqshylardyń sózinshe, Qyzylorda oblysynda qýaty jylyna 70 myń tonnaǵa jetetin 11 balyqty qaıta óndirý zaýyty bar. Olardyń óndiristik qýaty óńirdiń balyq salasyn salasyn damytýǵa jáne óndiris kólemin eki ese arttyrýǵa múmkindik beredi.
Aıta keteıik, Úkimettiń Balyq sharýashylyǵyn damytý baǵdarlamasyna sáıkes balyq ósirý kólemin 270 myń tonnaǵadeıin jetkizý josparlanýda, ony 16 myń tonnasy Qyzylorda oblysyna tıesili bolady.
«Balyq sharýashylyǵyna erekshe mán berý jóninde Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev «Jańa jaǵdaıdaǵy Qazaqstan: Іs-qımyl kezeńi» atty Qazaqstan halqyna arnaǵan Joldaýynda atap ótken bolatyn Úkimet basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes ótken jyly qazan aıynda Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligimen jáne balyq sharýashylyǵy ǵylymı-óndiristik ortalyǵymen birlese otyryp, balyq sharýashylyǵyn damytýdyń óńirlik baǵdarlamasyn respýblıka boıynsha alǵashqy bolyp bekittik», - dedi Gúlshara Ábdiqalyqova.
Balyq sharýashylyǵy komıtetiniń tóraǵasy Narıman Júnisov atalǵan mejege qol jetkizý úshin oblys aýmaǵynda balyq ósirýge qolaıly sý aıdyndar bar ekenin, bunymen taýarly balyq ósirý kólemin kóbeıtýge bolatynyn atap ótti.
«Qyzylorda oblysynyń tabıǵı-klımattyq faktorlaryn, Aral teńizin kólemin, kúrish egý alqaptarynda balyq ósirý múmkindigin eskere otyryp, óńir jylyna jıyrma bes myń tonna balyq ósirýge qabyletti. Sondyqtan, jergilikti turǵyndardy balyq ósirýmen aınalysýǵa shaqyramyz. Ol úshin óńirde teńiz de, tájirıbe de bar. Salany memlekettik qoldaý túrleri kóbeıýde. Birinshiden, taýarly balyq sharýashylyǵymen aınalysý merzimderi qyryq toǵyz jyl bolyp belgilendi. Bul bızneske senimmen ınvestıtsııa salýǵa jáne uzaq merzimdi josparlar qurýǵa múmkindik beredi. Al kásipshilik balyq aýlaý úshin burynǵy merzimder qalyp, bes jyldan qyryq toǵyz jylǵa deıin belilendi. Sondyqtan taýarly balyq sharýashylyǵymen aınalysý – tıimdi», - dedi komıtet tóraǵasy .
Qyzylorda oblysy aýmaǵynda Kishi Aral teńizi, Syrdarııa ózeni jáne jergilikti mańyzy bar 207 kólder bar. Balyq qoryn saqtaý jáne olardy jasandy jolmen molaıtý maqsatynda Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligine qarasty Qamystybas balyq pıtomnıginde jyl saıyn 15 mln dana balyq shabaqtary ósirilip, balyq sharýashylyǵy mańyzy bar kólderge jáne Kishi Aral teńizine jiberilýde.
«Balyq sharýashylyǵy baǵdarlamasyn júzege asyrýǵa 29 mlrd teńge qarjy tartylady. Osyǵan sáıkes 2030 jylǵa qaraı, oblystyń balyq eksportyn 2 esege, taýarly balyq óndirý kólemin 111 esege arttyryp, 500-den astam jańa jumys oryndary qurylady dep josparlap otyrmyz. Nátıjesinde, oblysta 16 sharbaqtyq balyq ósirý sharýashylyqtary, 12 taýarly balyq ósiretin toǵan sharýashylyqtary qurylyp, 3 tuıyq júıeli sýmen qamtamasyz etý qurylǵylary iske qosylatyn bolsa, kól-taýarly sý aıdyndarynyń sany 55-ke jetkiziledi», - dedi jıynda Qyzylorda oblysynyń tabıǵı resýrstar jáne tabıǵat paıdalanýdy retteý basqarmasynyń basshysy B. Shamenov.
Óńirde balyq sharýashylyǵy salasynda 6 mlrd teńgeni quraıtyn 9 ınvestıtsııalyq jobany iske asyrý bastalmaq. Osy jobalardyń ishinde, jalpy quny 900 mln teńgege jyldyq qýattylyǵy 7 myń tonnany quraıtyn jańadan 3 balyq óńdeý zaýyttary salynyp, balyqty tereń óńdeý kesheni keńeıtiledi. Óńirlik baǵdarlamaǵa sáıkes oblys boıynsha ósiriletin 16 myń tonna balyqtyń 5950 tonnasy (37%) Qamystybas kóliniń úlesine tımek.
Araldaǵy jınalysta jergilikti balyq sharýashylyǵy salasy ókilderi júzege asyryp jatqan jobalary týraly da baıandady. Mysaly, «Aral SDO» JShS aldaǵy ýaqytta balyq óńdeý tsehyn keńeıtip, taýarly balyq kólemin arttyrmaq.
«Kishi Aral teńizinde 5 ýchaskeniń tabıǵat paıdalanýshysymyn. 1854 tonna balyq aýlaý lımıti bekitilgen. 20 adamdy turaqty jáne 100 adamdy maýsymdyq negizde jumyspen qamtamasyz etip otyrmyn. Sonymen qatar, Aral aýdanyndaǵy «Taýarly balyqty ósirý jáne óńdeý keshenin keńeıtý» jobasyn qolǵa alyp, balyqty óńdeý tsehy keńeıtip, kókserke balyq sharýashylyǵy men toǵandyq sharýashylyqty damytýdy josparlap otyrmyn»,- dedi sharýashylyq basshysy Á.Aımbetov.
Al jylyna 2000 tonna balyq ónimderin shyǵaratyn jeke kásipker Igilikov bıyl 5-6 mln shabaq ósirýdi josparlap otyr.
«Ótken jyly Túrkistan oblysynyń taýarly balyq ósirý jumystarymen tanysyp, tájirıbe almasyp qaıttyq. Balyq ósirýdegi Túrkistan oblysynyń oń tájirıbesine qyzyǵýshylyq tanytyp, óńirimizde engizýge daıynbyz. Óńirimizde qabyldanǵan balyq sharýashylyǵyn damytý baǵdarlamasy, balyq sharýashylyǵy salasynda eńbek etip júrgen bizderge kóp kómegin tıgizetinine senemiz», - dedi T.Igilikov.