Qytaıdan kelgen medıtsınalyq kómek qorabyna Abaı óleńi jazyldy

NUR-SULTAN. QazAqparat - Jazýshy, Qytaı Halyqtyq konsýltatıvtik keńestiń múshesi, Abaıdyń Qara sózderin qytaı tiline aýdarǵan Aqbar Májıt Abaı shyǵarmalaryn qytaı tiline aýdarý jumystary jóninde baıandady, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

Onyń aıtýynsha, Abaı shyǵarmalary HH ǵasyrdyń 50 jyldarynan bastap, qytaı tiline aýdaryla bastaǵan.

«Abaı óleńderin qytaı tiline eń alǵash aýdarǵan adam - sibe ultynan shyqqan Hahýan Chjan edi. Búginde onyń jasy 90-nan asty. Abaı shyǵarmasyn aýdarǵandyqtan, laqap atyn Qabaı dep qoıǵan. Bul kisini syılaımyz, qurmetteımiz. 1950 jyldardan bastap, Abaı óleńiniń úzindileri gazet-jýrnaldarǵa emis-emis shyǵyp otyrǵan. 1982 jyly Qytaı memlekettik ulttar baspasynan qytaı tilinde «Abaı ǵaqlııasy» shyǵaryldy. Bul - Qabaıdyń eńbegi. Biraq, bul jyldary shyǵarmalar keń taralǵan joq, tek arhıv retinde qaldy», - dedi spıker QR Ulttyq akademııalyq kitaphanasy uıymdastyrǵan «Abaı jáne rýhanı mura» onlaın konferentsııasynda.

Al 1995 jyly Abaıdyń 150 jyldyǵy qarsańynda, Qytaıdaǵy ulttar baspasy Abaıdyń qara sózderin orys tilinen aýdarýǵa tyrysqan.

«1994 jyly Qytaıdaǵy ulttar baspasy Abaı shyǵarmasyn qytaı tiline qaıtadan aýdarýǵa bel baılady. Osy kezde Sý Jýn Chýn myrza Abaıdyń qara sózderin orys tilinen aýdardy. Biraq, baspadaǵy qazaq bóliminiń basshysy bolǵan Qalıbek myrza meni shaqyryp, Qara sózderdiń orysshadan sátsiz aýdarylǵanyn aıtyp, redaktsııalap berýimdi surady. Biraq, bul aýdarma túzetýge kelmedi. 1994 jyldyń qazan aıynan 1995 jyldyń maýsymyna deıin Qara sózderdi tól tilden aýdaryp shyqtym», - dedi A. Májıt.

Uly aqynnyń 150 jyldyǵyna ázirlengen bul aýdarma keıin de birneshe ret jaryq kórdi jáne Qytaıǵa keń taralatyn «Oqyrmandar» jýrnalynda jarııalanǵan.

«Sizderge áıgili, 2013 jyly qyrkúıek aıynda QHR Tóraǵasy Sı Tszınpın Qazaqstanda Nazarbaev ýnıversıtetinde sóz sóılegende Abaıdyń 37-shi qara sózinen úzindi sóıledi. Ol meniń aýdarmam edi. Jyl saıyn Qytaıda ótetin «Kóktem merekesiniń» saýyq keshin barlyq turǵyn tamashalaıdy. 2018 jylǵy saýyq keshte tanymal qytaılyq ártis Abaıdyń osy úzindisin qaıtalady. Osylaısha, bir keshte Abaımen 1 mlrd-tan astam Qytaı halqy tanys boldy», - dedi jazýshy.

Sonymen birge, 2019 jyly Abaı shyǵarmalarynan úzindi oqý estafetasy boldy. Bul sharaǵa Qytaıdaǵy Qazaqstan Elshiliginen bastap, Djekı Chan, Djek Ma syndy tanymal tulǵalar qatysty.

Odan bólek, koronavırýs indeti taralǵanda, Qytaıdan Qazaqstanǵa jetkizilgen medıtsınalyq kómektiń syrtyna da Abaıdyń óleńi jazylǵan.

«Árbir qoraptyń syrtyna Abaıdyń «Bir táýir dos tym-aq kerek, oıy men tili bólinbes» degen óleń joldary qazaq jáne qytaı tilderinde basyldy. Adamzatqa ortaq bolǵan osyndaı aýyr jaǵdaıda da Abaı oıy qos memlekettiń dostyǵyn nyǵaıtýǵa, meıirimdi arttyrýǵa yqpal etip otyr», - dedi jazýshy Aqbar Májıt.