Qyrǵyzstandaǵy Qazaqstannyń medıtsına kúnderi densaýlyq saqtaý salasyndaǵy yntymaqtastyqqa serpin berdi
13-14 qarasha aralyǵynda kórshi respýblıkaǵa Qazaqstannan Densaýlyq saqtaý mınıstri Eljan Birtanov bastaǵan 100-den astam delegat barady.
Delegatsııa quramyna QR Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń, jetekshi medıtsınalyq ortalyqtardyń, Densaýlyq saqtaý salasyndaǵy memlekettik jáne jeke uıymdardyń, joǵary oqý oryndarynyń, farmatsevtıkalyq óndirýshilerdiń, medıtsınalyq qaýymdastyqtyń ókilderi bar.
Qyrǵyzstandaǵy Qazaqstannyń medıtsına kúnderi - bul Qazaqstan men Qyrǵyzstannyń densaýlyq saqtaý júıeleri arasyndaǵy yntymaqtastyqty kúsheıtýge, medıtsınalyq uıymdar arasyndaǵy ózara is-qımyldy keńeıtýge, eki respýblıkanyń azamattaryna medıtsınalyq kómek kórsetýdiń qoljetimdiligi men sapasyn qamtamasyz etý úshin tájirıbe men bilim, ınnovatsııasyn jáne tehnologııa almasýǵa baǵyttalǵan is-shara.
Qazaqstan EAEO naryǵynda medıtsınalyq týrızmdi damytýǵa jáne medıtsınalyq jáne bilim berý qyzmetterin, sondaı-aq dári-dármekter men otandyq medıtsınalyq ónimderdi jyljytýǵa nıetti.
Bishkektegi sharanyń ashylýynda QRDensaýlyq saqtaý mınıstri quttyqtaý sóz sóıledi. Ol eki memlekettiń ortaq tarıhı jáne mádenı tamyry tereńde ekenin, sondaı-aq ózara qarym-qatynasty nyǵaıtý jáne damytýǵa arnalǵan jıyndardyń mańyzdylyǵyn atap ótti.
Eljan Birtanov: «Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasy boıynsha densaýlyq saqtaý shyǵyndary 2020 jyldyń qańtarynan 2025 jylǵa qaraı 3,2%-dan 5%-ǵa deıin kóteriledi. Al Elbasynyń tapsyrmasy boıynsha 2025 jylǵa qaraı MSAK jáne qoǵamdyq densaýlyq shyǵyndarynyń úlesi 60% deıin jetedi»,- dedi.
Mınıstr memlekettik qoldaýdyń, qarqyndy jumys pen keshendi tásildiń arqasynda sońǵy bes jyl ishinde ıematerııalyq ólim-jitimniń 2,6 esege 7,9% -dan 5,4% -ǵa deıin; týberkýlezden ólim-jitimniń 20%-dan 51% -ǵa deıin 5,4 esege; qan aınalymy júıesi aýrýlarynan 2,5 esege, 4,2% -dan 19,2%-ǵa deıin; onkologııa 3,7 esege, 13,1%-dan 3,5%-ǵa deıin, jaraqattan ólim-jitim 7,2 esege azaıǵanyn aıtty.
Mınıstr «Densaýlyq» memlekettik baǵdarlamasyn qabyldaý medıtsınalyq kómektiń tıimdiligi men qoljetimdiligin arttyrýǵa baǵyttalǵan qajetti ınstıtýtsıonaldyq ózgeristerdi iske asyrýǵa múmkindik bergenin atap ótti.
Eljan Birtanov qoǵam densaýlyǵyn qorǵaýdyń jáne medıtsınalyq-sanıtarlyq alǵashqy kómekti nyǵaıtýdyń jańa saıasaty týraly baıandady. Osylaısha, 2019-2020 jyldarǵa arnalǵan MSAK damytý jónindegi is-sharalar jospary iske asyrylýda. Bıyl Qazaqstanda 1 300-den astam MSAK ýchaskesi ashyldy, al 2022 jylǵa qaraı MJÁ esebinen 595 MSAK nysany salynyp, jańartylady. Bul nysandardy irilendirýge jáne qadamdyq qoljetimdilikti qamtamasyz etýge múmkindik beredi.
Sondaı-aq, mınıstr qyrǵyz áriptesterine Qazaqstannyń densaýlyq saqtaý salasyndaǵy statıstıkalyq derekterdiń sapasyn jaqsartý jáne tsıfrlandyrý salasyndaǵy jetistikteri týraly aıtyp berdi. Sonymen, qańtardan bastap memlekettik medıtsınalyq uıymdar medıtsınalyq qujattardy qaǵazsyz júrgizýge kóshti. Búginde halyqtyń 95% elektrondyq densaýlyq pasporty qoljetimdi, al emhanalardaǵy kezek 30% qysqardy.
«Joǵary oqý oryndary túlekterin aımaqtarǵa bólýdiń arqasynda bıyl MSAK dárigerleriniń tapshylyǵy 900 adamǵa azaıdy. Jergilikti atqarýshy organdar tarapynan jas kadrlardy áleýmettik qoldaý aıtarlyqtaı kúsheıtildi. Bıyl respýblıkalyq Komıssııa ár óńirdiń qajettiligi negizinde 3776 jas dárigerdi aýyl-aımaqqa bóldi, onyń ishinde aýylǵa – 1819 adam bardy»- dedi Eljan Birtanov.
Mınıstr atap ótkendeı, Elbasy tapsyrǵan áleýmettik sharalardy júzege asyrý aıasynda bıyl 1 maýsymnan bastap medıtsınalyq qyzmetkerlerdiń jalaqysy 30% deıin ósti. Budan basqa, 2020 jyldyń 1 qańtarynan jalaqy shyǵyndary: dárigerler úshin 30%, medbıkeler úshin 20% artady.
Eljan Birtanovtyń aıtýynsha, 2018 jyldan bastap respýblıkada dári-dármekpen qamtamasyz etý ortalyqtandyrylǵan, dári-dármek satyp alýdyń ashyqtyǵy qamtamasyz etilgen, tegin dári-dármek berýdiń elektrondyq esebi engizilgen, Biryńǵaı baılanys ortalyǵy iske qosylǵan.
Qazaqstanda dárilik zattardyń baǵasyn retteý jumystary júrgizilýde. 2019 jylǵa Biryńǵaı dıstrıbıýtordyń tizimin qalyptastyrý kezinde DZ baǵasy 40% deıin tómendetildi.
Budan basqa, jalǵan dári-dármekterdi anyqtaý úshin dárilik zattardy tańbalaý boıynsha pılottyq joba bastaldy. 2020 jyldan bastap elektrondyq retsepter mindetti bolady.
Mınıstr 2022 jylǵa deıin onkologııalyq aýrýlarmen kúres jónindegi Keshendi jospardyń iske asyrylatynyna toqtaldy. Jospar boıynsha qosymsha bólingen 35 mlrd 32-i tegin medıtsınalyq kómekti keńeıtýge, onyń ishinde molekýlıarlyq-genetıkalyq testileýge, sáýlelik terapııaǵa jáne pallıatıvtik kómekke baǵyttalǵan. Nur-Sultan qalasynda Ulttyq ǵylymı onkologııalyq ortalyq qurylýda, ol sáýlelik jáne protondyq terapııaǵa arnalǵan zamanaýı jabdyqtarmen jaraqtandyrylady.
«Densaýlyq saqtaýdy qarjylandyrý tıimdiligin arttyrý sheńberinde MÁMS-ke daıyndyq júrgizildi, onyń aıasynda medıtsınalyq qamtamasyz etýdiń úsh deńgeıli júıesi negizinde TMKKK jańa modeli men MÁMS paketi engiziledi» – dedi mınıstr.
Máselen, birinshi deńgeı memlekettik bıýdjet esebinen TMKKK el aýmaǵynda turatyn adamdardyń 100% qamtıdy. Ekinshi deńgeı boıynsha –TMKK tys MÁMS aıasynda halyqtyń 94,5% medıtsınalyq qyzmet kórseteledi dep josparlanǵan. Úshinshi deńgeı - bul erikti medıtsınalyq saqtandyrý esebinen nemese aqyly negizdegi medıtsınalyq qyzmetter.
Osylaısha, eger 2019 jyly ár adamǵa bıýdjetten bólinetin medıtsınalyq qyzmet kórsetý shyǵyny 55 myń teńge bolsa, MÁMS arqasynda 67% - 90 myń teńgege deıin ósedi.
Shara sońynda Eljan Birtanov Mınıstrlik ázirlegen densaýlyq týraly jańa kodekstiń jobasyn jáne 2025 jylǵa deıin Densaýlyq saqtaýdy damytýdyń memlekettik baǵdarlamasynyń jobasy týraly aıtyp berdi.
«Jańa kodekste qoǵamdyq densaýlyqty qamtamasyz etýde azamattardyń yntymaqty jaýapkershiligin anyqtaýǵa, medıtsına qyzmetkerleriniń mártebesin kóterýge baǵyttalǵan birqatar mańyzdy bólimder qarastyrylǵan, elektrondyq densaýlyq saqtaýdyń zamanaýı aspektileri belgilendi», – dedi mınıstr.
Al Densaýlyq saqtaýdy damytýdyń 2025 jylǵa deıingi memlekettik baǵdarlamasy densaýlyq saqtaý júıesin jaqsartýǵa serpilis beredi. Onyń ereksheligi Halyqaralyq densaýlyq baǵdarlamalary negizinde balalar men jastardyń densaýlyǵyna kóńil bólinedi.
Eljan Birtanovtyń aıtýynsha, memlekettik baǵdarlamanyń maqsatty ındıkatorlary qazaqstandyqtardyń ómir súrý uzaqtyǵyn 75 jasqa deıin jetkizýge jáne negizgi ınfektsııalyq emes aýrýlardan erte ólim-jitimdi azaıtýǵa baǵyttalatyn bolady.
Forým aıasynda elimizdiń jetekshi memlekettik jáne jeke klınıkalarynyń birinshi basshylary Qazaqstannyń densaýlyq saqtaý salasyndaǵy reformalar týraly jáne medıtsınadaǵy jańa tehnologııalar týraly baıandama jasaıdy.
Qazaqstandyq qonaqtar medıtsınalyq týrızmdi damytý, onkologııada zamanaýı ıadrolyq tehnologııalardy qoldaný, ana men bala densaýlyǵyn qorǵaý, medıtsınalyq-sanıtarlyq alǵashqy kómekti damytý, densaýlyq saqtaýdy tsıfrlandyrý sııaqty máselelerdi talqylaıdy.
Sondaı-aq, qazaqstandyq medıtsına kúnderi aıasynda medıtsınalyq kórme ótkizilýde. Kórmede qazaqstandyq klınıkalardyń, ýnıversıtetterdiń jáne óndirýshilerdiń ımıdjin, qyzmetteri men ónimderin usynatyn medıtsınalyq kórme uıymdastyrylǵan.
Sonymen qatar, 14 qarashada jetekshi qazaqstandyq mamandardyń qatysýymen Bishkektegi travmatologııa jáne ortopedııa ortalyǵynda 3 sheberlik sabaqtary ótedi, sonymen qatar Bishkektegi jetekshi klınıkalar bazasynda qyrǵyz patsıentteriniń qazaqstandyq dárigerleriniń tegin konsýltatsııasy ótedi.