«Qymyz týraly Úkimet qaýlysy kerek» - baspasózge sholý

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigi 30 qazan, juma kúni jaryq kórgen respýblıkalyq buqaralyq aqparat quraldaryndaǵy ózekti maqalalarǵa sholýdy usynady.

« Aıqyn »­ basylymynyń búgingi sanynda QR Parlamenti qabyrǵasynda talqylanǵan birqatar máselelerge nazar aýdarylady. Gazettiń xabarlaýynsha, otyrys barysynda senatorlar Qazaqstandy «gendik modıfıkatsııalanǵan ónimderden ada» elge aınaldyrýdy usynǵan.

Jobalardy talqylaý barysynda Senattyń Áleýmettik-mádenı damý jáne ǵylym komıtetiniń tóraǵasy Aqan Bıjanov sóz aldy: - Gendik modıfıkatsııalanǵan ónimderge qatysty ǵalymdar arasynda da, qoǵam ishinde de, qyzý pikirtalastar júrýde. Mamandar qarsylyqtaryn bildirýde. Kópshiliginiń baılamynsha, GMO-ly ósimdikter ósirýge jeri shaǵyn, resýrsy shekteýli, halqy tyǵyz memleketter barady. Olardyń basqa joly joq. Mundaı ónimderdiń halyq úshin saldary qandaı ekeni barshaǵa málim. Árıne, ǵylymdy damytýymyz kerek. Alaıda osynsha mol jerge jáne basqa resýrstarǵa ıe bola otyryp, sol jolǵa túsý, menińshe, durys emes! - dedi senator.

Aqan Qusaıynuly GMO-ǵa qatysty memlekettiń áli túpkilikti sheshim qabyldamaǵanyn aıta kele, bul týrasynda depýtattardyń óz pikirlerin bildirgeni jón bolatynyn nusqady.

«Bizdiń baılamymyz boıynsha, Qazaqstandy qazirgi kúıde qaldyrǵan abzal. ıAǵnı meniń oıymsha, «Qazaqstanda jasalǵan» degen sóz ol ónimde «gendik modıfıkatsııalanǵan aǵzalar joq!» degendi bildirýi kerek. Osynyń arqasynda biz básekelestikte jeńer edik. Jáne halyqtyń densaýlyǵy turǵysynan da paıdaǵa shyǵamyz», - dep atap ótedi A. Bıjanov.

Kelesi bolyp sóz alǵan depýtat Qýanysh Aıtahanov ta qyzyqty usynys aıtty: «Qazaqstan degende, álem jurtshylyǵy qymyz ben shubatty eske túsiretin bolýy kerek. Organıkalyq ónim degende biz halqymyzdyń baıyrǵy asy, sýsyny - saıyn dalada, ekologııalyq taza aımaqta óndiriletin qymyz ben shubat, qazy men qarta, jal men jaıa týraly sóz qozǵaýǵa tıispiz».

- Óıtkeni olar qazaq úshin dastarqannyń yrysyn keltirip turatyn berekeniń, dáýlet pen saltanattyń belgisi ǵana emes, adam aǵzasyna óte paıdaly, ártúrli aýrýlarǵa qarsy - júıke men ımmýndyq júıelerdiń, júrek pen qan-tamyrlarynyń dertine daýa. Sondyqtan ǵasyrlar boıy jylqy men túıe malyn asyraýda, qymyz ben shubat daıyndaýda elimizde baı tájirıbe qalyptasqanyn, olar ultymyzdyń maqtanyshy ekenin eskerip, sapasyn joǵaltyp almaı, ulttyq brendke aınaldyrý úshin qymyz ben shubattyń klassıkalyq daıyndaý úlgileri, qoıylatyn talaptary, standarttary, memlekettik qoldaý sharalary kórsetiletin normatıvtik qujat nemese Úkimettiń qaýlysyn qabyldaý qajet! - degen Qýanysh Aıtahanov bulardy eksportqa shyǵarýdan qomaqty qarjy tabýǵa bolatynyn qosty.

Osy taqyrypqa qatysty tolyq jaıtty "Qymyz týraly Úkimet qaýlysy kerek" atty maqaladan bile alasyzdar.

Keńes ókimeti kúıregennen beri osy keńistikten shyqqan jazýshy alǵash ret ádebıet boıynsha Nobel syılyǵyn aldy. Bul oqıǵa qazaq ádebı qaýymyn bir jaǵy úmittendirse, ekinshi jaǵynan oıǵa batyrdy. Nobel syılyǵyn alý úshin ne isteý kerek? Osy saýalǵa jaýapty "Aıqyn" gazeti óziniń kelesi maqalasynda izdep kóredi.

"Orys tilinde jazatyn belarýs jazýshysy Svetlana Aleksıevıchke álemdegi eń mártebeli syılyqtardyń biri «kóp daýysty shyǵarmashylyǵy - bizdiń ýaqytymyzdaǵy taýqymet pen qajyrlylyqqa qoıylǵan eskertkish» úshin buıyrdy. Bul - ádebı tájirıbeleri ortaq, tarıhtary uqsas burynǵy keńes elderi aqyn-jazý­shylary úshin eleýli oqıǵa. Óıtkeni sońǵy ret mundaı sııapatqa 1987 jyly orys tildi aqyn Iosıf Brodskıı bólengen. Brodskıı men Aleksıevıchti «biriktiretin» - orys ádebıeti ǵana emes, bılikpen ymyralaspaıtyn, óz kezeńderine saı saıası ustanymdary. Aıtpaqshy, osy syılyqqa buǵan deıin qol jetkizgen orys tildi bes jazýshynyń Sholohovtan ózge tórteýi de keńes ókimetiniń qyryna ilikken: Býnın men Brodskıı shetel asýǵa májbúr bolsa, Soljenıtsyn dıssıdent atandy, Pasternakqa shetelde shyqqan romany úshin syılyq berildi. Al Aleksıevıchtiń ózi on jyldan astam Eýropa elderinde turyp kelgen. Belarýs prezıdenti Aleksandr Lýkashenkomen baspasóz betindegi teketiresteri áli kúnge deıin jalǵasýda. Sonda Nobel syılyǵymen marapattaýda jazýshynyń shyǵarmashylyq tabysynan góri saıası tabandylyǵy kóbirek eskerile me?", - dep oı tolǵaıdy "Aıqyn" tilshisi "Kókeıdi tesken som syılyq...qazaq aqyn-jazýshylaryna Nobel júldesi qashan buıyrady?" atty taqyryppen berilgen materıalynda.

"Alfred Nobel qomaqty qarjysyn muraǵa qaldyra otyryp, onyń álemde bes salada jetistikke jetkenderge beriletinin, «...bir bóligi ádebıet salasynda ıdealıstik baǵyttaǵy eń ozyq shyǵarma týdyrǵan adamǵa ketetindigin» ósıet etken. Al Shved Akademııasynyń júz jyldan astam ýaqyt boıy «ıdealıstik» degendi qalaı túsinip kelgeni jumbaq. Óıtkeni qordyń jarǵysyna saı syılyqtyń taǵaıyndalýyna qatysty barlyq qujattar men hattamalar 50 jyl boıy qupııa saqtalýy tıis", - dep túsindiredi basylym.

***

"Medıtsınalyq saqtandyrý júıesi engiziledi" degen taqyryppen "Egemen Qazaqstan" gazetinde kólemdi maqala jarııalanyp otyr.

Basylymnyń jazýynsha, keshegi Senat Tóraǵasy Qasym-Jomart Toqaevtyń jetekshiligimen ótken palatanyń keshegi jalpy otyrysynda on tórt másele qaraldy. Sonyń ishinde jalpy otyrys barysynda qyzý talqyǵa túsken zańdyq qujattardyń biri «Mindetti áleý­mettik medıtsınalyq saqtan­dyrý týraly» zań jobasy ilespe túzetýlerimen Senat tarapynan qoldaý tapty.

"Zań mindetti áleý­mettik medıtsınalyq saqtandyrý júıesinde týyndaıtyn qoǵamdyq qatynastardy retteýdi kózdeıdi. Atalǵan júıeni engizý birneshe kezeńnen ótip, árbir kezeń jumys berýshi men azamattardyń qatysý úlesin ulǵaıtýdy qamtıtyny bolady. Densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik damý mınıstri Tamara Dúısenova qujatta azamattarǵa kór­setiletin medıtsınalyq kómek­tiń eki paketi belgilenip otyr­ǵanynan habardar etti. Birinshisi - bazalyq paket nemese memleket tarapynan kepildendirilgen medıtsınalyq kómek. Ol aza­mat­tardyń konstıtýtsııalyq quqyǵyn qamtamasyz etýdi kózdeıdi jáne tolyqtaı respýblıkalyq bıýdjet esebinen qarjylandyrylady. Buǵan jedel medıtsınalyq jár­dem, sanıtarlyq avıatsııa, áleý­mettik máni bar aýrýlar, tótenshe jaǵdaılarda kórsetiletin medı­tsınalyq kómekter, jappaı egý sekildi birqatar kómekter jatady. Al ondaı kómekter Qazaqstannyń barlyq azamattary men oralmandary úshin qoljetimdi bolmaq", - dep xabarlanady atalǵan maqalada.

Mınıstr ekinshisi mindetti áleýmettik medıtsınalyq saq­tan­dyrý júıesi esebinen qarjy­lan­dyrylatyn qosymsha paket ekenin aıtty. Ol bazalyq paketke kirmeıtin qosymsha medıtsınalyq kómek túrlerin: ambýlatorııalyq emhanalyq kómek, statsıonarlyq jáne ony almastyratyn kómek, joǵary tehnologııalar qolda­nylatyn medıtsınalyq kómekti qamtıdy eken. Mundaı qosymsha paket tek mindeti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý júıesine qatysýshy azamattarǵa ǵana tıesili ári qoljetimdi bolatyn kórinedi. Mindetti áleýmettik medıtsınalyq saq­tan­dyrý júıesi memlekettiń, jumys berýshi men ózin ózi eńbekpen qamtyǵan azamattardyń mindetti saqtandyrý tólemderinen qu­ralady. ***

Resmı tilde jaryq kóretin "Lıter" basylymy óziniń búgingi sanynda Qazaqstan parlamenti qabyldanǵan birqatar mańyzdy zańdarǵa toqtalady.

"Osy zańdardyń arqasynda qazaqstandyqtar "mobıldi quldyqtan" qutylady, HQKO-nyń ornyna "Azamattarǵa arnalǵan Úkimettik korporatsııa" qurylady, sonymen qatar azamattar medıtsınalyq saqtandyrý qoryna aqsha aýdaryp otyrýlary tıis bolady", - dep jazady "Lıter" "V Kazahstane bolshe ne býdet «mobılnogo rabstva" atty maqalasynda.

Parlament Senatynyń jalpy otyrysynda QR Investıtsııalar jáne damý mınıstri Áset Isekeshev memlekettik qyzmet kórsetý týraly zańnamaǵa engiziletin ózgertýler memlekettik qyzmetterdiń biryńǵaı provaıderi bolatyn korporatsııany qurýdy kózdeıtindigin eske saldy.

"Korporatsııaǵa barlyq Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyqtary shoǵyrlanady. Qazaqstandyqdar barlyq memlekettik qyzmetterdi bir jerden alyp otyrady. Zań jobasynyń júzege asyrylýy eki quraldyń - HQKO men "Elektrondy úkimet" arqyly júredi. Respýblıkada búginde 212 memlekettik qyzmet kórsetetin 267 HQKO bar", dep naqtylady ol.