KVI kimderge qaýipti, sozylmaly aýrýy barlar neni eskerýi kerek - ınfektsıonıst maman keńesi
Koronavırýstyń negizgi «nysanasy» - ókpe
«Koronavırýs ınfektsııasy qaıtadan qatty órship ketpes úshin ne isteý kerek? Ol týraly sóz qozǵamaı turyp mynadaı taqyryptardy aıtyp ótsem deımin. Іndetti aldyn alýdyń naqty qandaı joldary bar? Ózderińiz biletindeı, kúz ben qysta ótkir respıratorly vırýsty ınfektsııa órshıtindikten, sonyń aıasynda koronavırýs juqtyrý jaǵdaıy da artyp barady. Aldyn alý sharalary degen kezde aıryqsha aldyn alý sharasyn umytpaý kerek. ıAǵnı biz tumaýdy azaıtý úshin halyqtyń belgili bir bóligine vaktsına saldyramyz. Eń birinshi kezekte balalarǵa, birneshe aýrýy bar azamattarǵa, ımmýnıteti álsiz adamdarǵa ekpe jasalady. Odan bólek, ereksheligi bar aldyn alý sharalary bar. Ol – bizdiń jalpyǵa ortaq gıgıenamyzǵa, maska taǵýymyzǵa, áleýmettik qashyqty saqtaýymyzǵa, buqaralyq sharalarǵa nemese oryndarǵa barýdan shektelýimizge baılanysty. Aýrýdy aldyn alýdyń negizgi joly osy», - dedi Tatıana Tsechoeva.
Infektsııalyq ortalyqtyń basshysy koronavırýs ınfektsııasyn juqtyrýdyń alǵashqy belgisin atap ótti. Aıtýynsha, bul ınfektsııanyń ereksheligi: halyqtyń 70-75 paıyzy koronavırýsty jeńil jáne sımptomsyz dárejede kóterýinde. Alǵashqy sımptomy: kez kelgen vırýsty ınfektsııa sekildi dene qyzýynyń kóterilýi, bulshyqettiń aýyrýy, bas aýrýy, ıis sezý qabiletiniń álsireýi. Aýrýdyń bul belgisi bir ýaqytta, keıde tipti jeke-jeke de baıqalýy yqtımal. Denede álsizdik baıqalyp, ter basady. Bul belgi baıqalǵan jaǵdaıda naýqas jergilikti emhanaǵa habarlasyp, sodan keıin bul adamdy emdeýdiń jolyn qarastyrady.
Sonymen qatar Tatıana Tsechoeva koronavırýs pen tumaýdyń aıyrmashylyǵyn aıtty.
«Osy vırýsty aýrýlardyń belgisiniń bári uqsas. Alaıda koronavırýs ınfektsııasyn juqtyrǵan adamda negizgi «nysana» - ókpe. Adamnyń ókpesinde tromb túzilýi múmkin. Osydan keıin bakterııalyq floranyń belsendiligi kúsheıip, ókpe qabynady. Eger JRVI men tumaý barysynda vırýsqa qarsy ımmýnıtetimizdi kúsheıtetin dári qabyldasaq, koronavırýs juqtyrǵan kezde biz ol dárilerdi paıdalanbaımyz. Sebebi tsıtokındi silkinis paıda bolady. Al bizge kerisinshe ony basatyn preparattardy qabyldaý kerek», - dedi ol.
Elordada koronavırýsqa qarsy «ımmýndy qatpar» qalyptasty
Tatıana Tsechoevanyń sózine qulaq assaq, koronavırýs juqtyrýdyń shyrqaý shegi elordada ótip ketken. Aýrýdyń dál osylaı órshý deńgeıi qazir Soltústik Qazaqstan men Shyǵys Qazaqstan oblystarynda baıqalady.
«Bizdiń qalada belgili bir dárejede «ımmýndy qatpar» qalyptasyp qaldy. Meniń oıymsha, jańa jaǵdaı áli de tirkeledi. Alaıda osy jyldyń maýsym jáne shilde aılaryndaǵy jaǵdaı Nur-Sultanda qaıtalanbaıdy. Aýrýdyń mundaı sharyqtaý shegi «ımmýndy qatpar» qalyptaspaǵan óńirlerde bolýy múmkin. Sebebi ol óńirlerde osy jazda aýrý juqtyrǵandar az boldy», - dedi Tatıana Tsechoeva.
Infektsıonıst halyq eń aldymen qazir medıtsına qyzmetkeriniń keńesine qulaq asýy kerektigin eskertti.
«Koronavırýs órship turǵan ýaqytta sozylmaly aýrýy bar adamdarǵa neni eskerýi kerek? Eń birinshi kezekte bul sanattaǵy azamattar oqshaýlanýy tıis. ıAǵnı ınfektsııany juqtyrý qaýpi bar oryndarǵa barynsha barmaýy kerek. Sozylmaly aýrýy bar adamdarda koronavırýstyń alǵashqy belgileri paıda bolsa, birden medıtsına qyzmetkerine júgingen abzal. Dáriger ony emdeýdiń ádistemesin aıqyndaıdy. Patsıent úıde emdeledi, bolmasa statsıonarǵa jatqyzylady», - degen Tatıana Tsechoeva koronavırýs adamnyń demalý júıesin qabyndyratynyn aıtyp ótti.
Onyń sózinshe jalpy koronavırýs juqtyrǵan adamda mýltıjúıeli qabyný kúsheıedi.
«Adamnyń dene qyzýy paratsetomoldan basylmasa birden dabyl qaǵyp, jedel járdem qyzmetine habarlaý kerek. Sondaı-aq keýde aýyrlasa – ol tromb túzililisiniń paıda bola bastaǵanyn bildiredi. Ol kezde de birden dabyl qaǵý kerek. Odan bólek dem alys jıilese, ıaǵnı tynys alý mınýtyna 20-dan asyp ketse de jedel járdem shaqyrǵan abzal. Bul sıpmtomdar pnevmonııanyń kúsheıip bara jatqanyn bildiredi», - deıdi ol.
Aýrý aǵzada qanshalyqty jyldam órshýi múmkin?
Koronavırýs juqtyrǵan qaı sanattaǵy adamdar birden aýrýhanaǵa jatqyzylady? Bul azamattardyń sanaty da ataldy. Olar: ókpesiniń qandaı bóligi qabynǵanyna qaramastan pnevmonııa aýrýy órshigender, qant dıabetimen aýyratyndar, deneniń artyq salmaǵynan qıyndyq kórip júrgender, ártúrli júrek-qan tamyrly aýrýlarǵa shaldyqqandar, onyń ishinde arterıaldy gıpertenzııa juqtyrǵandar. Sonymen qatar ókpesiniń qabyný deńgeıi 30 paıyzǵa jetkender, koronavırýs juqtyrǵan aıaǵy aýyr áıelder, sondaı-aq koronavırýsty aýyr kóteretinder men úıinde emdelýge nemese oqshaýlanýǵa jaǵdaıy joq azamattar da birden statsıonarǵa jetkiziledi.
«Koronavırýsty orta jáne aýyr deńgeıde kóterýdiń sıpattamasy qandaı? Aýrý aǵzada qanshalyqty jyldam órshýi múmkin? Sondaı-aq koronavırýsty órshitip almaýdyń joldary qandaı? Eń birinshi kezekte ózińizdi emdeýdi doǵaryńyz. ıAǵnı birneshe aýrýy bar adamdar burynnan qabyldap júrgen bazalyq preparatty qabyldaýdy toqtatpaýy tıis. Tipti koronavırýs juqtyrǵan ýaqytta da, statsıonardan shyqqan kúnde de sol rejım men preparattardy qabyldaýdy jalǵastyrǵany durys. Álbette aýrý dárejesi ýyttaný sındromyna, demniń jetpeý deńgeıine baılanysty aıqyndalady. Ol vırýs ár adamnyń boıynda ártúrli deńgeıde órshıdi», - dep túıdi Tatıana Tsechoeva.