KVI-diń aýyr túrinde ókpe ǵana emes mı, baýyr jáne búırek zaqymdanady – pýlmonolog
- Sattar Molybekuly, oqyrmandarymyzǵa túsinikti bolsyn, eń aldymen pnevmonııa men koronavırýstyń ara jigin ajyratyp berseńiz?
– Adam ókpesi aýa aýysatyn alveolalar men ókpe karkasyn quraıtyn dáneker tinderden turady. Koronavırýs pnevmonııasynda vırýs osy dáneker tinderdi qabyndyrady. Eger naýqasta ókpeniń 30-40 paıyzy qabynsa da tynys alý jetkiliksizdigi bolmaıdy. Al bakterııalyq nemese kádimgi pnevmonııada alveol qabynady da naýqas birden entigý bastalady. Biz qorqatyn vırýstyq pnevmonııalar ókpeniń 60-70 paıyz jáne odan kóp bóliginde qabynǵanda bastalady. Ol aýa jetispeýine pnevmonııa asqynýy (tromboz, vaskýlıt, jedel respıratorlyq dıstress sındromy, tsıtokın shok) qosylady.
– Qazir adamdar «pnevmonııa» dıagnozynan qorqady, odan qalaı saqtanýǵa bolady?
– Pnevmonııadan emes, koronavırýs ınfektsııasynan (KVI) saqtaný kerek. KVI-men aýyrǵan árbir naýqastyń ókpesiniń 80% zaqymdanady, ıaǵnı pnevmonııa KVI-diń asqynýy emes, ol osy aýrýdyń eń kóp kezdesetin kórinisi.
– Koronavırýstan emdelip shyqqan adamdarǵa nege basa nazar aýdarǵan jón?
– KVI-diń aýyr túrlerinde ókpe ǵana emes, mı jáne vegetatıvti nervter, baýyr jáne uıqy bezi, búırek zaqymdanady. Qazir mınıstrliktiń tapsyrmasy boıynsha, jergilikti emhanalarda reabılıtatsııalyq bólimsheler qurylyp jatyr. Sol jerde baryp keńes alǵan durys. KVI-dan keıin ımmýnıtet tómendeıdi. Sondyqtan qazan aıynda tumaýǵa qarsy vaktsına saldyrǵan durys. Jasy kelgen kisiler (65-ten asqan), dıabetpen, ókpeniń sozylmaly obstrýktıvti aýrýymen aýyratyn kisilerge pnevmokokk ınfektsııasyna qarsy vaktsına saldyrǵan jón.
– Keıbir derekkózderge súıensek, úlkenderge qaraǵanda, atalǵan indetke balalardyń aǵzasy tótep bere alady eken. Bul qanshalyqty ras ?
- Baqytymyzǵa oraı, balalar KVI-ge az shaldyǵady jáne jeńil aýyrady, biraq úıdegi jasy kelgen kisiler nemese basqada qaýip-qater tobyna kiretin adamdarǵa juqtyryp, olar qatty aýyrýy múmkin. Jeńil ótedi degenmen, ımmýndyq aýrýlary bar balalar úshin qaýipti bolýy múmkin. Osyny esten shyǵarmaǵan jón.
– Pýlmonolog–dáriger retinde qandaı keńes berer edińiz?
– «KVI-diń jeńil túrimen aýyrǵan kisilerde KVI-ǵa qarsy ımmýnıtet paıda bolmaıdy»,– degen aqparat paıda boldy nemese «aýyrǵannan keıingi paıda bolǵan ımmýnıtet tek 3-6 aıǵa sozylady»,– deıdi ǵylymı zertteýshiler, sondyqtan árqashan áleýmettik araqashyqtyqty saqtap, maska kıip júrgen durys.
– Qabynǵan ókpeni qaıta qalpyna keltirýge qansha ýaqyt ketedi?
– KVI jeńil túrinde de pnevmonııa bolýy múmkin, eger rentgenge túspese bilmeıdi de. Alaıda, oǵan bola rentgenge ne kompıýter tomografııasyna túsýdiń keregi joq. Bul vırýsqa qarsy em joq. Koronavırýs pnevmonııada adam aǵzasy aýrýdy jeńgen kezde, ózi ókpeni birtindep tolyq qalpyna keltiredi. Oǵan 3-6 aı keıde odan da uzaq ýaqyt ketýi múmkin. Ol ókpeniń zaqymdanǵan aýmaǵy men naýqas aǵzasynyn erekshelikterine baılanysty.
– Áńgimeńizge raqmet!