Kúızelisten aýlaq bolyp, kóbirek qozǵalý koronavırýstyń aldyn alady - epıdemıolog
Onyń aıtýynsha, koronavırýs ınfektsııasy endi túbegeıli joǵalyp ketpeıdi. Ol bizben birge ómir súredi. Qazir álem bolyp osy aýrýǵa qarsy vaktsına oılap tabý qolǵa alyndy.
«SOVID-19 vırýsy jer betinen múldem joıylyp ketpeıdi. Ol JRVI qozdyrǵyshtarynyń úlken tobynan shyqqan vırýstardyń birine aınalady. Aýrýdyń órshýi ár adamnyń jeke erekshelikterine baılanysty. Infektsııalyq aýrýǵa mıkroaǵzanyń tózimdiligi men ár túrli aýyrlyq dárejesindegi faktorlardan basqa,adam aǵzasyna túsken qozdyrǵyshtyń mólsheri úlken mańyzǵa ıe. Bul barlyq juqpaly aýrýlarǵa, sonyń ishinde COVID-19 qatysty. Infektsııa negizinen tynys alý joldary arqyly juǵady» – deıdi dáriger.
Sonymen qatar, ol tumaýdyń aldyn alýǵa arnalǵan vaktsınanyń mańyzyna toqtaldy.
«Qazir halyq arasynda «tumaý koronavırýs ınfektsııasyn órshitedi» degen úreı paıda boldy. Baqytymyzǵa oraı, ondaı jaǵdaılar kezdesken joq. Tumaý epıdemııasy da bolǵan joq. Tumaý vırýsynyń aldyn alý úshin turǵyndarǵa vaktsınatsııa júrgizildi. Bul ásirese osal sanattarǵa qatysty. Tumaý vırýsy men COVID-19 bir aýmaqta jumys isteıtin pnevmotropty ınfektsııalardyń eki qozdyrǵyshy dep naqty aıta alamyz. Tumaý vırýsy jylyna eki ret – kúzde jáne kóktemniń basynda, aýa raıy salqyn, dymqyl kezde belsendi túrde kórinedi. Bul eki kezeń epıdemııalyq sıpatqa ıe. Al epıdemııalyq kezeńde ol jasyryn ınfektsııa túrinde qalady»,– dedi ol.
Dáriger-epıdemıolog qaýipti indettiń taralý joldaryna da toqtaldy.
«Ǵımarattardaǵy, jer úılerdegi, páterlerdegi mıkroklımat, dálirek aıtsaq, aýanyń ylǵaly vırýsqa áser etedi. Biz ýaqytymyzdyń basym bóligin úıde, bir-birimizge jaqyn jerde ótkizemiz. Adamnyń ımmýndyq júıesiniń patogenderge jaýap berý qabileti qurǵaq aýada basylady. Ylǵaly joǵary bólmede respıratorlyq vırýs jıi taralady. Kóbine ol zattardyń betine qonady. Turǵyndar dezınfektsııa men jeke gıgıenanyń mańyzyn umytpaýy kerek. Sondaı-aq koronavırýs tyǵyz baılanysta juǵatynyn esten shyǵarmaǵan abzal. Úıdegi ylǵaldylyqty 50 paıyz deńgeıinde saqtaý qajet»,–deıdi Aıdana Darbekova.
Dárigerdiń aıtýynsha, eń bastysy - ımmýnıtetti nyǵaıtý qajet.
«Sýyq tııý, tumaý jáne vırýstyq ınfektsııalar maýsymynda ımmýnıtettiń róli óte mańyzdy. Ony nyǵaıtý úshin durys tamaqtaný kerek. As mázirine kókónister men salat japyraqtaryn qosý qajet dep sanaımyn. Sebebi, olardyń quramynda vıtamınder men mıneraldar bar. Sonymen qatar, múldem bas tartatyn taǵamdar da barshylyq. Atap aıtsaq, konserviler, qýyrylǵan taǵamdar men fastfýd jemegen jón»,– deıdi spıker.
Sóz sońynda ol karantın sharalarynan bólek koronavırýstyń aldyn alatyn qarapaıym zattardy atady.
«Búgingi tańda pandemııany dál ýaqytynda engizilgen karantın ǵana emes, áleýmettik qashyqtyqty saqtaý arqyly jeńýge bolady. Dıetaǵa da nazar aýdarǵan abzal. Jalpy, respıratorlyq ınfektsııalardyń aldyn alý úshin stressten aýlaq bolý kerek, kóbirek qozǵalý jáne taza aýamen tynys alý qajet. Bizdiń densaýlyǵymyz óz qolymyzda»,– dep qortyndylady epıdemıolog.