Quryq portyndaǵy mýltımodaldyq kólik habynyń múmkindigi qandaı
Saltanatty sharaǵa memlekettik organdar, Ázerbaıjan, Grýzııa, Túrkııa, Túrkimenstan, Iran, Qytaı, Reseı, Ózbekstan, Tájikstan, Qyrǵyzstannyń kólik-logıstıkalyq kompanııalarynyń ókilderi, Qazaqstan kólik salasynyń ardagerleri qatysty.
«Qazaqstan temir joly» UK» AQ Basqarma tóraǵasy Qanat Alpysbaev Memleket basshysyna «Nurly jol» baǵdarlamasy aıasyndaǵy Quryq porty parom kesheni qurylysyn júzege asyrý barysy týraly baıandady.
Saltanatty sharaǵa Ózbekstan Premer-Mınıstriniń birinshi orynbasary Achılbaı Ramatov qatysyp, Uly Jibek jolynyń jańǵyrǵanyn, Transkaspıı baǵdarynda tasymaldyń óskenin tilge tıek etti.
COSCO kompanııasy basqarýshy dırektorynyń orynbasary Sýıt Tszıýn «Nurly jol» baǵdarlamasy men «Bir beldeý - bir jol» bastamasy toǵysyp, qos Memleket basshylarynyń tapsyrmasymen oryndalǵanyn atap ótti.
«Ázerbaıjan temir joly» JAQ basshysy Djavıd Gýrbanovtyń aıtýynsha, Quryq porty - Qazaqstan men Ázerbaıjan arasyndaǵy temirjoldy damytýdaǵy tehnologııalyq kópir bolyp sanalady. Ázerbaıjan temirjolshylary qazaqstandyq áriptesteriniń logıstıkalyq is-tájirıbesimen bólisip, temirjol men teńiz kóligindegi mýltımodaldyq sheshimderdi birge shyǵarady.
Tusaýkeser barysynda Tájen shekaralyq keden beketinde avtojoldyń ashylý rásimi ótkizildi. «Qorǵas-Shyǵys qaqpasy» Qurǵaq portynan Quryq portyna odan ári qaraı Transkaspıı dálizimen Italııaǵa bet túzeıtin turaqty konteınerlik poıyz saparǵa shyqty.
Tusaýkeserge qatysýshylar atalmysh oqıǵanyń Qazaqstannyń kólik logıstıkalyq júıesin damytyp, ony halyqaralyq júk aǵynyna qosýdaǵy mańyzyn joǵary baǵalady. Bul jol Quryq portyn Transkaspıı kólik dálizimen Orta Azııa elderimen jalǵastyrady.
Sońǵy on jylda Eýrazııalyq kólik dálizin damytý maqsatynda kólik-logıstıka salasyna 30 mlrd dollar shamasynda ınvestıtsııa quıyldy. Jańa ınfraqurylymdy jasaqtaý jáne jańǵyrtý jumystary júrgizilip, sonymen birge IT-ınfraqurylym jasalýda. 2020 jyly buǵan 8,4 mlrd dollar jumsalady. Bul Uly Jibek jolynyń jańǵyrýyna serpin beredi.
Atap aıtqanda, Quryq porty halyqaralyq kólik dálizine qosyldy. Port aıdynyna temirjol men avtojol magıstraldary kelip kiredi. Temirjol paromy men avtokólik kesheni jylyna 7 mıllıon tonnadan astam júkti qabyldap, ótkizedi. Porttyń kedendik qyzmeti men qyzmet kórsetý ınfraqurylymy kólik quraldaryn 30-40 mınýtta óńdeı alady. Quryq portyndaǵy mańyzdy nysandar termınaldyq -qoımalyq ınfraqurylymdy damytady.
Búgingi tańda Eýrazııa naryǵyna qurlyq arqyly 10-12 myń shaqyrymdy 13-16 kúnde ótý múmkin boldy. Bul óz kezeginde Qazaqstan aýmaǵynda temirjol ınfraqurylymyn paıdalanyp, Azııa men Eýropa baǵdarynda tasymaldaýǵa suranys óskendigin kórsetedi. Ol qarqyn jylma-jyl eselep kóterilip keledi.
2014 jyly Qazaqstan men Qytaı birlesip, Lıanıýngan portynda logıstıkalyq termınal turǵyzdy. Onda Qazaqstanǵa baǵyttalyp Ortalyq Azııa men Eýropaǵa shyǵatyn Qytaı jáne Ońtústik Shyǵys Azııa elderiniń tranzıttik júk aǵyndary shoǵyrlandyryldy. Bul birlestik Qazaqstan arqyly tranzıttik júkterdiń eksportqa, ǵalamdyq muhıttarǵa tikeleı shyǵýyna múmkindik beredi.
Transkaspıı halyqaralyq kólik dálizi - Eýrazııa kólik júıesiniń mańyzdy bóligi. Transkaspıı dálizin damytý úshin eki myń shaqyrymdyq temirjol jelisi salyndy. Ol arqyly elimizdiń Shyǵysy men Batysy ınfraqurylymdyq tizbekke jalǵandy. Bul – Jezqazǵan-Sekseýil eń uzyn jańa temir jol baǵyty. Ol Qazaqstannyń ónerkásiptik jáne shıkizattyq ken oryndaryn Kaspıı porttaryna tikeleı jalǵap, taǵy bir temir jol jelisi – Ózen-Bolashaq Túrkimenstanmen, odan ári Parsy shyǵanaǵy elderimen baılanystyrady.
Aqtaý porty jańǵyrtyldy. Quryq portynda jańa mýltımodaldyq parom kesheni turǵyzyldy. Bular Qytaıdan, Ortalyq Azııa elderinen, Reseıdiń Oral-Sibir óńirinen kelgen júkterdi Transkaspıı dálizimen qosady.
Qazirgi tańda Qazaqstannyń Kaspıı teńizindegi logıstıkalyq tizbegi jylyna 26 mıllıon tonna júkti ótkize alady. Seriktes elder ózderiniń áleýetin ulǵaıtyp, nysandaryn jańǵyrtýda.