Kúmándi qurylys kompanııalarynan qalaı qorǵaný kerek

ASTANA. QazAqparat – Bıylǵy qańtar-qarasha aılarynda Qazaqstanda baspana satý- satyp alý boıynsha 432,2 myń mámile tirkeldi. Bul ótken jylǵy kezeńmen salystyrǵanda 15,4%-ǵa az, dep habarlaıdy QazAqparat energyprom.kz saıtyna silteme jasap.

2021 jyly mámilelerdiń rekordtyq sany (606,1 myń) tirkelgen edi, sonyń ishinde el halqy baspana satyp alý úshin zeınetaqy jınaqtarynyń bir bóligin paıdalanýǵa múmkindik aldy.

«Bul dúrbeleń bıylǵy jyldyń sáýirine deıin, ıaǵnı zeınetaqy qarajatynyń jetkiliktilik shegi ulǵaıǵansha sozyldy. Osy aralyqta myńdaǵan adamdar jyljymaıtyn múlik satyp aldy. BJZQ derekteri boıynsha 2022 jylǵy 19 jeltoqsandaǵy jaǵdaı boıynsha turǵyn úı jaǵdaılaryn jaqsartý úshin jalpy somasy 3,2 trln teńgege 1,3 mln-nan astam ótinish oryndalǵan», - dep jazdy saıt.

Óńirlik bóliniste bıylǵy 11 aıda turǵyn úı satyp alý-satý mámileleriniń eń kóp sany Almaty (64,6 myń) men Astanada (60,5 myń) baıqaldy. Úzdik bestikke Qaraǵandy (56,2 myń mámile), Mańǵystaý (29,5 myń) jáne Almaty (26,3 myń) oblystary kirdi.

Baspanaǵa suranystyń artýymen birge usynys ta ósýde. Alaıda, jaýapsyz kompanııalardyń bolýy halyqtyń jınaqtaryn joǵaltý qaýpin arttyrady. Kúmándi developerler máselesi áli de ózekti, jáne kez kelgen qazaqstandyq olardyń qarmaǵyna túse alady. QR IIDM habarlaǵandaı, qazirgi ýaqytta úlestik qurylysty baqylaý qurylys salýshylar monıtorıngimen jáne zańnamany saqtamaǵany úshin tómen aıyppuldarmen shektelgen. Bul keıbir kompanııalarǵa sur shemalarmen jumys isteýge jáne azamattarmen zańsyz kelisimsharttar jasasýdy jalǵastyrýǵa múmkindik beredi.

Qazirgi ýaqytta Qazaqstannyń alty óńirinde 50 problemalyq nysan bar: Astanada 21, Aqtóbe oblysynda — 11, Atyraýda — 6, Mańǵystaýda — 5, Aqmola oblysynda — 4, Almatyda-3. Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrligi 27 nysan máselesi 2023 jyly tolyǵymen sheshiletinin aıtty.

«Jalpy, úleskerge aldanyp qalmaý úshin qurylys kompanııasynyń tarıhyn, qyzmet etý merzimin, defolttardyń joqtyǵyn, basqa sektorlarda (ınfraqurylymdyq nemese ónerkásiptik) jobalardy júzege asyrýyn, áleýmettik jaýapkershiligin zerdeleý qajet. Mysaly, Krisha.kz saıty qylmystyq fırmalardan qorǵanýǵa kómektesetin paıdaly is-qımyl algorıtmin usynady. Sonymen qatar, memleket tarapynan qurylys salýshylarǵa qoıylatyn talaptar kúsheıip keledi: eger kompanııanyń obektini aıaqtaýǵa jetkilikti qarajaty bolmasa (onyń ishinde TK qańqasy salynbaǵan bolsa), páterler satylymyn bastaı almaıdy. Sonymen qatar, biryńǵaı operator men banktiń kepildikteri bolýy kerek, olardy berý kezinde kompanııanyń jaǵdaıy baǵalanady», - dep jazylǵan saıtta.

Budan basqa, mysaly, Astana ákimdiginiń resmı saıtynda kúmándi qurylys salýshylardyń tizimi jarııalanyp turady. Bul máseleniń qandaı ózekti ekenin túsiný úshin 7 qarashada jarııalanǵan úleskerlerdiń aqshasyn tartýǵa quqyǵy joq kompanııalardyń sońǵy tizimin qaraý jetkilikti. Bir ǵana qalada bul tizimge birden 80 ázirleýshi kirgen.

Aıta keteıik, elordada áli kúnge deıin memlekettik qarajat esebinen uzaqqa sozylǵan qurylys máseleleri sheshilýde. Buǵan deıin ákimdik 150 kóppáterli turǵyn úı kesheniniń 120-synyń qurylysyn aıaqtaǵan bolatyn. Myńdaǵan adamdar kópten kútken páterlerine kire aldy. 16 jeltoqsanda Táýelsizdik kúni taǵy 300-den astam úlesker otbasynyń kiltterin aldy. Qalǵan 15 nysan boıynsha (30-dan astam TK) qurylys qarqynyn jedeldetý mindeti qoıylǵan.