Kúltóbe qalashyǵy ıÝNESKO-nyń qyzyǵýshylyǵyn týǵyzýda
Jıyn barysynda Qoja Ahmet ıAsaýı kesenesiniń qorǵaý aımaǵynda ornalasqan tarıh jáne mádenıet eskertkishterin saqtaý men tanystyrýdyń negizgi máseleleri talqylandy. Kúltóbe qalashyǵynyń jekelegen nysandaryn konservatsııalaýmen jáne ishinara qalpyna keltirýmen ǵylymı-zertteýge erekshe kóńil bólinip, ǵalymdar bul nysandardyń bolashaqta arheologııalyq parktiń ózegi bolatynyna senim bildirdi.
Jobanyń ǵylymı jetekshisi Andreı Hazbýlatov sarapshylar nazaryna birinshi dalalyq maýsymnyń nátıjelerin jáne «Kúltóbe qalashyǵy» jobasy boıynsha bolashaq josparlaryn usyndy. Halyqaralyq sarapshylar qaýymdastyǵy Kúltóbe qalashyǵynyń arheologııalyq obektilerin áleýetti ǵylymı turǵyda qaıta qurý úshin jobanyń zertteý tobynyń múshesi, belgili sáýletshi, Ózbekstannyń restavratsııalaý ǵylymı-jobalaý ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri Vladımır Artemev usynǵan jumys jobalaryn talqylady.
Ǵylymı qyzmetkerdiń pikirinshe, Kúltóbe qalashyǵy tek Qazaqstan úshin ǵana mańyzdy emes. Munda eki myńjyldyqtaǵy tarıh pen mádenı sabaqtastyqtyǵynyń bolǵanyn kórýge bolady. Kúltóbe qalashyǵy ejelgi ıAssy qalasynyń bir bóligi bolǵandyqtan, ıÝNESKO sarapshylary konservatsııaǵa jáne ishinara qalpyna keltirýge ushyraıtyn nysandardyń tusaýkeserin talqylaýǵa erekshe nazar aýdardy. Aıtýlarynsha, olardyń ishinde birneshe ártúrli kezeń nysandarynyń eskızderi – qolónershilerdiń turǵyn úıleri, jer ıelenýshiler, ejelgi saýda kósheleri, sheberhanalar, ishki aýlalar jáne XII-XIX ǵǵ.bekinis qabyrǵalarynyń elementteri bar.
Kúltóbe qalashyǵynyń ǵylymı jumystarynyń nátıjeleri men arheologııalyq meńgerýdiń bolashaq josparlary halyqaralyq sarapshylardyń oń baǵasyna ıe boldy. Qazirgi zamanǵy sandyq tehnologııalar arqyly ejelgi zamandarda bolashaq arheologııalyq parktiń kelýshilerine batýǵa múmkindik beretin, tolyqtyrylǵan shyndyqty odan ári tsıfrly vızýalızatsııalaý úshin ártúrli kezeńdegi ǵylymı qaıta jańartýlardy jobalaý boıynsha jumysty jalǵastyrýdy usyndy.
Aldaǵy ýaqytta bul talqylaýdyń nátıjeleri ıÝNESKO-nyń Dúnıejúzilik mura eskertkishine áserin baǵalaý týraly jalpy saraptamalyq esepke enedi dep josparlanýda.
Aıta keteıik, «Kúltóbe qalashyǵy» ashyq aspan astyndaǵy arheologııalyq murajaı-parkin qurý aıasynda bul nysandy Qazaq ǵylymı-zertteý mádenıet ınstıtýty tabıǵı resýrstardy óndirý jáne óńdeý salasyndaǵy jetekshi álemdik kompanııalardyń biri – Eurasian Resources Group-tiń (ERG) qarjylaı qoldaýymen zertteýde. Budan buryn Kúltóbe qalashyǵyndaǵy ǵylymı izdenisterdiń aralyq nátıjeleri Bakýdegi Dúnıejúzilik mura komıtetiniń otyrystarynda, Parıjde jáne Túrkistandaǵy ıÝNESKO-nyń Shtab-páterinde talqylanǵan bolatyn.