QR Prezıdenti: Qazaqstan men AQSh arasynda eshqandaı túsinispeýshilik joq
AQSh prezıdenti Donald Tramppen kezdesýi týraly suraqqa jaýap bergen Qazaqstan Prezıdenti AQSh pen Qazaqstan arasyndaǵy yntymaqtastyq ary qaraı damı beretinin atap ótti.
«Sizdiń AQSh prezıdentimen kezdesýińizge tarıhı sapar degen baǵa berilgen bolatyn. Kóptegen adamdar sol kezde Siz ben AQSh prezıdenti arasynda paıda bolǵan «hımııa» týraly jarysa jazǵan edi. Áıel men erkek arasyndaǵy «hımııa» túsinikti-aý, alaıda Prezıdentter arasyndaǵy «hımııa» degen ne? Osy týraly aıtyp bere alasyz ba? Sol kezdesýdiń tarıhı mańyzyna qalaı baǵa berer edińiz?», - degen suraq qoıyldy.
Bul suraqqa jaýabynda Nursultan Nazarbaev Donald Tramppen osy jolǵy kezdesýi - AQSh-qa 11-shi sapary bolǵanyn eske aldy.
«Ol meniń altynshy resmı saparym. AQSh-tyń san jaǵynan besinshi prezıdentimen kezdesýge bardym. Qanshalyqty ejelgi ekenimdi bile berińiz (kúldi). Tarıhı mańyzy jaǵynan alǵanda AQSh-tyń jańa prezıdentimen kezdesýge barǵan kezimdi aıtar edim. Onyń BAQ-qa degen qarym-qatynasy erekshe eken. Onyń amal-ádisi tolyǵymen bıznesmenniń is-áreketine saı keledi. Sondyqtan, onymen kezdesý maǵan paıda ákelýi kerek dep oıladym», - dedi Nursultan Nazarbaev.
Prezıdent óz sózinde Amerıka qazirgi tańda álemdegi eń iri derjava ekenin atap ótti. Elbasy Amerıkany derjava retinde moıyndaý qajettigin tilge tıek etti.
«Alaıda teketirestiń saldarynan sol baıaǵy Eýropanyń, Reseıdiń, Qytaıdyń ekonomıkasynyń álsireýi býmerang bolyp oralyp, Amerıkanyń da ekonomıkasyna soqqy bolyp tıeri anyq. Eger seniń ekonomıkańnyń ósimi joǵary bolsa, óz taýaryńdy mindetti túrde bireýge satyp, ary qaraı damýdyń jolyn izdeý kerek. Eger bul teketires búkil álemdik ekonomıkaǵa keri áserin tıgizer bolsa, seniń elińe de ońaı bolmaıdy. Sol úshin biz óte sátti kelissózderdi júrgizdik. Kezdesý óte jaıly boldy. Alǵashqy mınýttardan bastap ol bizdi jaqsy qarsy aldy. Oǵan deıin eki márte telefon arqyly sóıleskenbiz. Er-Rıadta bir márte kezdesken edik. «Hımııa» degen sóz - eki saıasatkerdiń birin-biri túsinýi der edim. Keıde prezıdentter bir-birimen til qatysyp tursa da, ishki ashýdan bir-birine birdeńe aıtqysy kelip turatyny bar. Al bizde ondaı eshteńe joq», - dedi Prezıdent.
Nursultan Nazarbaev Qazaqstan men AQSh arasynda eshqandaı túsinispeýshilik joq ekenin alǵa tartty.
«Amerıka - Qazaqstannyń iri ınvestory. Osyǵan deıin 40 mlrd AQSh dollaryn saldy. Ortaq ınvestıtsııa 300 mlrd desek, bálkim osy jyly AQSh ınvestıtsııanyń mólsheri 50 mlrd dollarǵa taqap qalýy kerek. AQSh prezıdenti de munyń bárin jaqsy bilip otyr. Bizde energetıkalyq yntymaqtastyq bar. Ekstremızmge qarsy kúreste de biz árdaıym til tabysyp kelemiz», - dedi ol.
Nursultan Nazarbaev AQSh pen Reseı arasyndaǵy sanktsııalyq daý Qazaqstanǵa jaısyz tıetinin aıtty.
«Álbette, bul bizdi de irep ótedi. Sondyqtan, áńgime sońynda men oǵan «bul bizdi irep ótpesin, bizdiń qatysymyz joq» degen edim. Biraq, bul másele bizge de báribir tıedi. Biraq, biz strategııalyq qarym-qatynasty nyǵaıtýǵa kelistik. Biz tikeleı telefon baılanysyn ornatýǵa kelistik. Qazir ol jumys júrgizilip jatyr. Ol osy aımaqtyń máseleleri boıynsha menimen aqyldasýdy jón kórip otyr. Biz Reseı men Ýkraına, Soltústik Koreıa men Qytaı, Sırııa - barlyq másele boıynsha sóılestik. Ol meniń oıymdy bilgisi keldi. Men bolsam tikeleı ne oılaıtynymdy aıttym. Ol meniń sózimdi tyńdap, óz tarapyna «kórdińder me, Qazaqstanda mańaıynda bári dos. Al bizde she?» dep surap jatty. Men bolsam «Endi buǵan kim kináli?» degim keldi», - deıdi Elbasy.
Prezıdent sonymen birge sol kezdesý barysynda quny 7 mlrd teńgeniń 20 qujatyna qol qoıylǵanyn atap ótti.
«Sodan keıin Qazaqstanǵa AQSh-tyń saýda mınıstri kelip, ózimen birge bıznesmenderdi alyp ketti. Baılanys jalǵasýda. Bizdiń mınıstrler de ol jaqqa bardy. Kóptegen suraqtar boıynsha qarym-qatynasymyzdy jalǵastyryp kelemiz. Biz Qazaqstan úshin AQSh qaraı on jyldyq vıza týraly kelisip aldyq. Meniń oıymsha, bárin durys jasaǵan sekildimiz. Sondyqtan, ózderińiz kórip otyrǵandaı, bul sapar eki el úshin óte paıdaly boldy. Sondyqtan, aradaǵy «hımııa» áli jumys istep tur», - dedi Nursultan Nazarbaev.