QR Bas prokýratýrasynda «túrme reformasyna» arnalǵan forým ótedi
Negizgi sessııasynan soń forým jumys osy saladaǵy sarpashylardyń qatysýymen jalǵasady, dep habarlaıdy Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýratýrasynyń baspasóz ortalyǵynan.
Forýmǵa beınekonferentsııalyq baılanys arqyly jergilikti memlekettik organdardyń jáne úkimettik emes uıymdardyń qatysýy qamtamasyz etiledi. Sonymen birge Bas prokýratýranyń www.prokuror.gov.kz veb-saıty arqyly ınternet-paıdalanýshylar úshin onlaın-kórsetilim júrgizilmek.
ІІІ forýmnyń uıymdastyrýshylary - Parlament Májilisiniń Sot-quqyqtyq reforma jáne zańnama komıteti, Joǵarǵy Sot, QR ІІM, «Nur Otan» partııasy janyndaǵy Quqyqtyq keńes, EYQU-nyń Astanadaǵy Keńsesi jáne Bas prokýratýranyń janyndaǵy Quqyq qorǵaý organdarynyń akademııasy.
ІІІ forým «Resotsıalızatsııa: Sen qoǵamǵa kereksiń! Ty nýjen obşestvý! Sosiety needs you!» jobasynyń bastaýyna arnalady, buryn sottalǵandardy zańǵa baǵynýshy azamattar retinde qoǵamǵa reıntegratsııa jasaýǵa baǵyttalǵan.
І forým 2013 jyly ótti. Ol «túrmedegilerdi» azaıtýdyń 10 sharasy» jobasyna arnaldy. Sebebi Qazaqstan uzaq jyldar túrme ındeksi boıynsha AQSh pen Reseıden keıin álemdegi jetekshilerdiń úshtiginde boldy. Osy kezeńde túrmedegiler sany 25% tómendedi. Búgin olardyń sany 90-shy jyldarǵa qaraǵanda 2 ese, al 80-shi jyldarǵa qaraǵanda 3 ese az. Qazaqstan álemdik reıtıngtegi pozıtsııasyn 55-shi orynǵa jaqsartty.
Sottar bas bostandyǵyn aıyrýǵa qatysty emes jazalardy keńinen qoldanatyn boldy. 3 000 oryndyq 3 kolonııa jabyldy, jaqynda taǵy bireýi - 500 oryndyq túzeý mekemesi jabylady. «Biraq bir nársege nazar aýdarý kerek. Maqsat tek túrmedegilerdi azaıtý ǵana emes. Ol asa aýyr qylmys jasaǵandar esebinen bolmaýy tıis. Eń bastysy - qoǵamdyq tártip, azamattardyń qaýipsizdigi men quqyqtyq qorǵalýy», dep atap ótti Bas prokýratýrada.
Osy jyly 2013 jylmen salystyrǵanda túrmeden merziminen buryn shartty túrde jáne jazasyn jeńil jazamen aýystyrylyp bosaǵandar men bostandyǵynan aıyrylmaı sottalǵandardyń jasaǵan qylmystary 33%-ǵa azaıǵan. ıAǵnı, olardyń qoǵamǵa degen qaýpi azaıyp keledi.
«10 shara» raqymshylyq jasaýdyń qajet emestigin dáleldedi. TMD-nyń bizden basqa 11 eli osy kúnge deıin raqymshylyq jasaýda. Biz budan bas tartyp otyrmyz.
2014 jylǵy 12 jeltoqsanda ótken «túrme reformasynyń» ІІ forýmy «Kolonııalardaǵylardy jumyspen qamtý-2017» jobasynyń tusaýkeserine arnaldy. Ony júzege asyrýdyń bir jyldyq nátıjesi qandaı?
Úkimet ІІ forým usynǵan is-qımyl josparyn bekitti. Kolonııalarda 133 jeke bıznes sýbektisi kásibin bastady. Buǵan deıin olardyń sany nebári 16 bolǵan. Olar 1865 qamaýdaǵylarǵa jumys berip otyr. Bul «Eńbek» RMK-da jumys jasaıtyndarynyń úshten bir bóligi.
Birinshi ret kolonııalar tarıhynda 20 qamaýdaǵy jeke kásipker retinde tirkelip, kásippen aınalysýda. Kolonııa ishinde qoıan ósiredi, aıaq kıim tigedi, sýret salady, sývenırler jasaıdy jáne t.b. 2015 jylǵy 9 aıda qamaýdaǵylar jábirlenýshilerge keltirgen shyǵynnyń 640 mln. teńgesin ótedi. Bul 2014 jylǵa qaraǵanda 2 ese kóp. Basqa da jetistikter men problemalar týraly ІІІ forýmda ashyp aıtylady.
ІІІ forýmdy biz eń ózekti ári óte kúrdeli másele - sottalǵandardy resotsıalızatsııalaýǵa arnap otyrmyz. Resotsıalızatsııa - sottalǵandardy qoǵamdaǵy ómirge qaıtarýǵa baǵyttalǵan keshendi sharalar.
«Biz buryn qamaýda bolǵandardy nátıjeli túrde áleýmettik beıimdeýge qajetti 3 shartty anyqtadyq», dep habarlady Bas prokýratýranyń baspasóz qyzmetinen.
Birinshi shart - qamaýdaǵylar qoǵamǵa qajet emes degen pikirdi ózgertý qajet. Ekinshi shart - qamaýdaǵylardyń qoǵamnyń tolyq múshesi bola alatyndaryna senýi qajet. Úshinshi shart - eks-qamaýdaǵynyń qoǵamǵa tezdetip oralýy úshin resotsıalızatsııanyń ınfraqurylymyn jetildirý.
Forýmǵa Prezıdent Ákimshiliginiń basshylyǵy, Konstıtýtsııalyq Keńestiń Tóraǵasy, Parlament depýtattary, dıplomatııalyq mıssııa basshylary, ortalyq memlekettik organdardyń basshylary, ÚEU, halyqaralyq uıymdar, ǵylymdar, sarapshylar, iri bıznes shaqyryldy.
ІІІ forým - qamaýdaǵylardy resotsıalızatsııalaý júıesin jańǵyrtý jónindegi Úkimettiń is-qımyl josparynyń jobasyn jasaý jáne sol arqyly «100 naqty qadam» Ult josparynyń 33-shi qadamyn oryndaý úshin yńǵaıly alań bolmaq.