Qosbarmaqtan túlep ushqan batyr

KÓKShETAÝ. QazAqparat - Búgin - Jeńiske 73 jyl tolyp otyr. 1941 jyldyń maýsymynda bastalyp, 1 418 kúnge sozylǵan surapyl soǵysqa sol kezdegi Keńes odaǵy quramyndaǵy respýblıkalardyń azamattarymen qatar qazaqstandyqtar da qatysty. Sonyń ishinde jaýmen urysta erlik tanytqan aqmolalyq Keńes Odaǵynyń Batyry Aqan Qurmanovtyń erligi jas urpaqtyń janynda máńgi saqtalǵan, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

Aqan Qurmanov 1918 jyldyń 15 shildesinde Atbasar aýdanyndaǵy Qosbarmaq aýylynda dúnıege kelgen. Atbasar qazaq mektep-ınternatynda bilim alyp, 1939 jyldyń kúzinde Qyzyl Armııa qataryna mindetti áskerı boryshyn óteýge shaqyrylǵan. Kommýnıstik partııa qataryna ótken pýlemetshiler bólimshesiniń komandıri, gvardııa serjanty Aqan Qurmanov 1943 jyldyń 28 qyrkúıeginde Dnepr ózeninen ótý kezindegi qııan-keski shaıqasta erlikpen kóz jumdy. Súıegi Chernıgov oblysy Repkınskıı aýdanynyń Mysy selosynda jerlengen. Aqan Qurmanovqa qaza tapqan soń, 1944 jyldyń 15 qańtarynda KSRO Joǵarǵy Keńesiniń Jarlyǵymen Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵy berildi.

Atbasar tarıhı-ólketaný mýzeıiniń Uly Otan soǵysyna arnalǵan zalynda Aqan Qurmanovtyń jeke qoldanǵan zattary saqtalǵan. Munda fotosýretterin, bylǵary plaşy, áskerı bıleti jáne Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵy berilgeni týraly qaýlyny kórýge bolady. Aqan Qurmanov - ortalyq maıdannyń 61-armııasynda, 76-gvardııalyq atqyshtar dıvızııasynyń 234-atqyshtar polkiniń 2-rotasyndaǵy pýlemetshiler bólimshesiniń komandıri bolǵan. Murajaıǵa qoıylǵan hatynyń birinde jaýynger bylaı dep jazypty: «KPSS músheligine óttim, Chernıgov atyndaǵy gvardııalyq 76-shy atqyshtar dıvızııasynyń quramynda urysqa kiristim. Fashısterdi ózderi qazǵan kórine ózderin kómemiz».
 

Keńes Odaǵynyń Batyry Aqan Qurmanovtyń esimin máńgi este saqtaý maqsatynda Atbasar qalasyndaǵy ortalyq kóshelerdiń birine erjúrek jaýyngerdiń aty berilgen. Týǵan aýyly Qosbarmaqta dańqty jerlesimizdiń eskertkish bıýsti ornatyldy. Astana qalasyndaǵy Keńes Odaǵynyń Batyry Aqan Qurmanov atyndaǵy mektep-lıtseıde «Dańq» murajaıy jumys isteıdi. Sondaı-aq, Atbasar aýdanynda batyrdy eske alý qurmetine dástúrli sport jarystary ótkizilip turady. Qurmanov týraly óleńder, poemalar, ocherkter jazylǵan.

Osy oraıda, jergilikti turǵyndardyń biri Samat Qusaıynov bastaǵan top 1930 jyly qurylǵan ujymshardy Aqan Qurmanov esimimen ataý jóninde ótinish jazyp, sol kezderi Qazaqstandy basqarǵan Shaıahmetovke deıin baryp, zańdastyryp alǵanyn aıtýymyz kerek. Keıin bul sharýashylyq «Samar» keńsharyna biriktirilgen.

A.Qurmanovpen maıdan joldaryn birge júrip ótken Aqkól aýdanynyń Jalǵyztaý aýylynyń týmasy, Keńes Odaǵynyń Batyry Jálel Qızatovtyń 1980 jyldyń ortasynda maıdandas dosynyń amanatyn oryndap, otbasymen Qosbarmaq aýylyna taǵzym ete kelgeni batyr rýhynyń máńgi óshpeıtininiń bir dáleli ispettes.