«Qos dóńgelekti kólik Astananyń ajaryn ashady» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, keshe Premer-Mınıstrdiń birinshi orynbasary Baqytjan Saǵyntaev Kásipkerlik qyzmetti retteý máseleleri jónindegi vedomstvoaralyq komıssııanyń otyrysyn ótkizdi. Otyrys barysynda qurylys salasyndaǵy jańa rettegish quraldar yqpalyna jasalǵan taldaýlar nátıjeleri qaraldy. Bul jańa bastama Ulttyq kásipkerler palatasy men salalyq assotsıatsııalar tarapynan oń qorytyndyǵa ıe boldy. Otyrysqa qatysýshylar kelesi rettegish quraldardy engizýge qoldaý bildirdi. Olar: tapsyrys berýshiniń fýnktsııasyn júzege asyrý jáne qurylys nysandaryn tapsyrý boıynsha qurylys jobalaryn basqarý jónindegi ınjınırıngtik kompanııalardy akkredıtteý; ǵımarattar men qurylystardyń senimdiligi men turaqtylyǵyna tehnıkalyq baıqaýdy jáne tehnıkalyq zertteýdi júzege asyratyn zańdy tulǵalardy akkredıtteý; qurylys jáne jobalaý uıymdarynyń ınjenerlik-tehnıkalyq qyzmetkerlerin attestattaý jónindegi memlekettik emes ortalyqtardy akkredıtteý. Tıisti jaǵdaılar (ózin-ózi retteý týraly zańnyń qabyldanýy, jaýapkershilikti belgileý) bolǵan jaǵdaıda akkredıtteýdiń bul túrleri keleshekte básekeles ortaǵa beriletin bolady. Atalǵan quraldardy engizý qurylys jobalaryn basqarýǵa, tehnıkalyq qadaǵalaý men zertteý salasyna, attestatsııalyq ortalyqtar jumysyna mýltıplıkatıvti áser beretin bolady. Bul jaıynda «Qurylys salasyndaǵy jańa bastama» atty materıalda berilgen.
Bas basylymda «Aqyn jerindegi saıahat áleýmettik jelide áspettelýde» degen maqala jaryq kórdi. Shyǵys óńirinde «Abaı jerindegi saıahat» atty blog-sapar ótti. Abaıdyń 170 jyldyq mereıtoıy aıasynda Shyǵys Qazaqstanǵa arnaıy kelgen blogerler qaýymy bir apta boıy óńirdegi tarıhı-mádenı eskertkishtermen tanysyp, aqynnyń týǵan jerinde boldy. Sondaı-aq, olar oblystaǵy týrıstik jáne sporttyq klasterdiń damýymen tanysty. Blog-sapar baǵdarlamasy oblys ortalyǵynda bastalyp, áleýmettik jelini belsendi qoldanýshylar Ertistiń sol jaǵalaýyndaǵy saıabaq kesheninde, etnoaýylda, ashyq aspan astyndaǵy mýzeıde, Halıfa Altaı atyndaǵy oblystyq meshitte, oblystyq drama teatrynda boldy. Sonymen birge, jańa sporttyq nysandar - O.Rypakova atyndaǵy jeńil atletıka maneji, ortalyq basseın jáne jekpe-jek saraıyndaǵy sporttyq klasterdi damytý jobasymen tanysty. - Ásirese, etnoaýyl unady. Qazaq, orys, koreı, belorýs, sheshen, ýkraın jáne basqa da ulttardyń qonysyn kórip, árqaısysynyń mádenıeti men tarıhynan habardar bola alasyz. Bul úılerdegi ár zat - baǵaly jádiger. Negizinen, etnostar ózderiniń tarıhı jádigerlerin osynda ornalastyrypty. Maǵan cheshen men grýzınniń qonystary unady, - dep jazdy aqyn T.Tańjaryq áleýmettik jelidegi jeke paraqshasynda. Blog-sapar barysynda qonaqtar oblystyń týrızm salasyn damytýdaǵy jobalarymen de tanysty. Katonqaraǵaı jáne Zyrıan aýdandarynda aýyldyq týrızmdi damytý jobalary jóninde bilgen olar Berel qorǵandary men maral sharýashylyqtarynda boldy.
***
«Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, jalǵyz ǵana avtokólik turatyn orynǵa birden on velosıped turaqtaıdy. Velosıpedshileri kóp el benzındi jylyna 900 mıllıon lıtrge deıin az tutynady. Velosıped tebý kezinde adam saǵat saıyn 600 kalorıı jaǵyp, semizdikten «qashyp» qutylady. Kún saıyn velosıpedpen 6 shaqyrym júrgen adamda mıokard ınfarktiniń qaýpi 50 paıyzǵa azaıady... Qos dóńgelekti kólik quralynyń paıdasyn ary qaraı tize berýge bolady. Muny jaqsy túsingen memleket iri qalalarda osy kólik túrin keńinen tanymal etýdiń sharalaryn qolǵa alýda. Sonyń biri Astanada iske asyrylyp jatyr.
«Samuryq-Qazyna» ulttyq ál-aýqat qory qolǵa alǵan «Astana Bike» velosıpedti jalǵa berý jobasy «Ashyq esik kúnin» jáne baspasóz-týryn ótkizdi. Komanda ókilderi jýrnalısterge kúnnen qýat alatyn velosıpedterdiń sheberhanasyn, veloquraldardy saqtaý qoımasyn jáne jańadan iske qosylǵan 22 velostansasyn kórsetti»,-dep jazady basylym búgingi sanyndaǵy «Qos dóńgelekti kólik Astananyń ajaryn ashady» atty maqalasynda.
Bul júıeniń tabystylyǵyna kóz jetkizgen «Samuryq-Qazyna» qory jobany ary qaraı keńeıtý týraly sheshim qabyldapty. Endi velostansalar Esildiń oń jaǵalaýyndaǵy Astananyń eski ortalyǵynda da ashylýda. Bul rette veloparkti 1 myń velosıpedke deıin ulǵaıtý, al jalǵa berý stansalaryn 150-ge jetkizý josparlanyp otyr eken. Osylaısha, joba elordanyń 98,35 sharshy shaqyrymyn nemese jalpy uzyndyǵy 85 shaqyrymdy quraıtyn 45 kóshesin qamtıtyn bolady.
Osy basylymda «87 úmitker «bolashaq» stıpendııasyna ıe boldy» degen maqala kópshilik nazaryna usynylyp otyr. Keshe Memlekettik hatshy Gúlshara Ábdiqalyqovanyń tóraǵalyǵymen Shetelde kadrlar daıarlaý jónindegi respýblıkalyq komıssııanyń kezekti otyrysy ótti. Komıssııa músheleri «Bolashaq» halyqaralyq stıpendııasynyń 2016-2020 jyldarǵa arnalǵan damý josparyn maquldady, sonymen birge kezekti konkýrstyq irikteýdiń úmitkerlerine stıpendııa taǵaıyndaý máselesin qarady. Sóıtip, 87 azamatqa «Bolashaq» stıpendııasy taǵaıyndaldy.
Halyqaralyq baǵdarlamalar ortalyǵynyń prezıdenti Ǵanı Nyǵymetovtiń aıtýyna qaraǵanda, «Bolashaq» stıpendııasynyń 2016-2020 jyldarǵa arnalǵan josparynda birqatar jańa bastamalar, sonyń ishinde Split-PhD baǵdarlamasy qabyldanyp otyr. - Konkýrs ashylǵaly bergi eki aıda biz magıstratýraǵa jańa tártippen qabyldap jatyrmyz. Jańa tártip boıynsha, jýrnalıster men mádenıet salasynyń qyzmetkerleri de shetelge magıstratýraǵa oqýǵa bara alady. Buryn Qazaqstanda magıstr dárejesi bar azamattar «Bolashaq» baǵdarlamasymen shetelge baryp magıstratýrada oqı almaıtyn. Al endi Qazaqstan ýnıversıtetterinde magıstr dárejesin alǵan kez kelgen azamat shetelde magıstratýrada oqýyna bolady, tek ol úshin «Bolashaq» baǵdarlamasy arqyly magıstratýrada tek basqa mamandyq boıynsha oqıdy. Elbasy tapsyrmasyna sáıkes, shetelde taǵylymdamadan ótý tártibine de ózgerister engizildi.
Taǵylymdamadan ótýge jiberiletin mamandyqtar tizimi qysqartyldy. Taǵylymdamadan ótý úshin shetelge «100 naqty qadam» ult josparynda kórsetilgen mamandyq ıeleri jiberiledi. Máselen, Esep komıteti, halyqqa qyzmet kórsetý ortalyqtarynyń qyzmetkerleri, memlekettik qyzmetkerler, sosyn Astanada qurylyp jatqan qarjy ortalyǵyna ekonomıster men jańadan qurylatyn sot júıesiniń qyzmetkerlerin de «Bolashaq» stıpendııasy arqyly daıyndaımyz, - dedi Ǵanı Nyǵymetov. Búgingi tańda «Bolashaq» stıpendııasy ıegerleri 33 memlekettiń ózi tańdaǵanyna jiberilip jatyr. Dese de, «bolashaqtyqtardyń» 45 paıyzy Ulybrıtanııaǵa tańdaý jasaǵan.
***
«Ana tili» gazetiniń sońǵy sanynda «Qazaq meıramhanasy nege joq?» degen maqala jarııalandy. «Osyndaı taqyryppen gazetimizdiń №30 (1288) sanynda jýrnalıst D.Tólebaevtyń maqalasy jaryq kórgen bolatyn. Osy maqalaǵa oraı redaktsııamyzǵa oqyrmandar tarapynan kóptegen pikirler kelip tústi»,-dep jazady basylym. Osy turǵyda bul maqalaǵa baılanysty gazet birqatar pikirlerdi oqyrmandar nazarlaryna usynyp otyr.
«Men qazaqtyń etnografııalyq qundylyqtaryn zerttep kelemin. Sonda kóz jetkizgenim, ol bizdiń ulttyq taǵamdarymyzdyń álem halyqtarynyń taǵamdarynan esh kem túspeıtindigi. Qazy-qarta, jal-jaıa, et, sorpa, aıran men shubat, qymyzdyń túr-túri shyn máninde biregeı nárseler. «Qazaq meıramhanasy nege joq?» degen másele óte oryndy qozǵalyp otyr dep oılaımyn. Biz kúndelikti ómirde ózimizdiń ulttyq taǵamdarymyzdyń, as-sýlarymyzdy paıdalanýǵa daǵdylanýymyz kerek. Sebebi onyń boıymyzǵa berer kúsh-qýaty, nári bólek. Ulttyq taǵamdarymyzdyń paıdasy týraly kóptegen ǵylymı eńbekterdi oqydym, oı eleginen ótkizdim. Qarap tursań, bári de tabıǵı, ekologııalyq turǵydan alǵanda taza. Jasandy hımııalyq qospalary joq. Demek, ulttyq taǵamdarymyzdyń paıdasyn kóre, bile tura, soǵan mán bermeı otyrǵanymyz ókinishti. Jıyn-toılarda, basqosýlarda, mereke-dýmandarda qazaqtyń barlyq taǵam túrleri tursa qandaı ǵanıbet bolar edi»,-deıdi Pavlodardan pikirin bildirgen pedagogıka ǵylymynyń kandıdaty Tileýberdi Azamat.