Kópulttylyq - bizdiń artyqshylyǵymyz

ASTANA. QazAqparat - Táýelsizdik alǵan jyldary elimizde orasan zor ózgerister oryn aldy. Sol oń ózgeristerdiń ishindegi eń mańyzdylarynyń biri - konfessııaaralyq jáne ultaralyq qatynastardyń basty nazarǵa alynýy. Ol qatynastar Qazaqstandaǵy barlyq ulttar men etnostardyń uzaq jyldar birge ómir súrýinen qalyptasqan kqópǵasyrlyq dana tájirıbege súıene otyryp damýda.

Mamandardyń aıtýynsha, búginde Qazaqstan - el Prezıdentiniń jáne búkil qoǵamnyń eresen eńbegimen, tynymsyz kúsh salýymen ultaralyq birlikti saqtap qalǵan az ǵana postkeńestik elderdiń biri. Elbasynyń «turaqtylyq pen kelisim - jylma jyl úzbeı atqarylatyn, urpaqtan urpaqqa ónege bolyp qalatyn kúndelikti eńbek deýge bolady. Kelisim men birlikti qaı etnostyń ókili ekenine qaramastan elimizdiń árbir azamaty kóziniń qarashyǵyndaı saqtaýy kerek. Óıtkeni Otanymyzdyń, árbir qazaqstandyqtyń ıgiligi men keleshegi soǵan tikeleı baılanysty» degen sózi bar.

Qazaqstanda árbir etnostyń óz tili men mádenıetin saqtaýyna jáne damytýyna barlyq jaǵdaı jasalǵan. 22 etnostyń tili jeke pán retinde mektepterde oqytylady. 100-ge jýyq mektepte sabaq ózbek, tájik, uıǵyr jáne ýkraın tilderinde júrgiziledi. Etnıkalyq aqparat quraldaryn qoldaý úshin memleketten arnaıy qarjy qarastyrylǵan jáne ol sońǵy jyldary 4 esege kóbeıtildi. Ártúrli etnostardyń ulttyq teatrlaryn, jalpy mádenıetin qoldaýdy da memleket umytqan emes.

Osylaısha elimizdiń ultaralyq qatynastar salasynda júrgizilip otyrǵan memlekettik saıasaty barlyq etnıkalyq toptardyń damýyna qolaıly jaǵdaı týǵyzyp otyr. Sonymen birge ultaralyq tatýlyqty saqtaý - ár adamnyń ózine baılanysty ekenin de umytpaǵan abzal. Óıtkeni, qoǵamdy quraıtyn biz. Demek,eldiń qazirgisi de, bolashaǵy da bizge baılanysty. Bul oraıda Memleket tarıhy ınstıtýtynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri, tarıhshy ǵalym Sáýle Baǵdatova qoǵamdaǵy kelisimdi ózimiz otbasyndaǵy tárbıeden bastap, mektepte, jastar ortasynda, bilim ordalarynda nasıhattaýǵa tıispiz dep sanaıdy: «Oqý oryndarynda jastardyń kókeıine toleranttylyqtyń dánin egip, maǵlumat berýge, tatýlyqqa tárbıeleýge tıispiz. Ózge ultty kemsitýshilik máseleleri kórinisterine qoǵamnyń nazaryn aýdara bilýimiz kerek».

Ǵalym tatýlyqty eldiń basty qundylyǵyna aınaldyra alǵan elderdi mysalǵa keltire otyryp, Elbasy aıtyp ótken Sıngapýrdyń modeliniń naǵyz bizge laıyqty úlgi ekenin aıtady. «Elbasymyz atap ótkendeı, etnosaralyq daý-damaı órship turǵan kezderi Sıngapýrdyń sol kezdegi basshysy Lı Kýan ıÝ halyqty beıbitshilikke úndep, óz sózine sendire bilgen eken. «Biz - birtutas ult, birtutas halyqpyz. Elimizde ártúrli ulttardyń jáne ártúrli tilderdiń bolýy - bizdiń kemshiligimiz emes, artyqshylyǵymyz» dedi Lı Kýan ıÝ halyqqa joldaǵan sózinde. Árıne, sol kezderi onyń sózine bári birdeı qulaq asa qoıǵan joq. «Sıngapýrlyq halyq» degen uǵym olar úshin qulaqqa jaǵymsyz, jat uǵym bolyp kórinetin. Ózderińiz bilesizder, Sıngapýr bul kezeńderdiń barlyǵynan sátti ótti. Óz ishindegi ultaralyq janjaldar oń sheshildi. Búginde bul eldiń kemeline kelgen, barlyq salada damyǵan elge aınalǵanyna eshkim daý aıta almas. Qazaqstanda da elimizdiń etnomádenı kóptúrliligin qoǵamnyń rýhanı damýynyń oń faktoryna aınaldyrýǵa barlyq alǵysharttar bar» deıdi ǵalym óz maqalasynda.