Kópbalaly otbasylarǵa arnalǵan arzan baspana qalaı beriledi
Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes, jeti jyldyń ishinde 40 myńnan astam jaldamaly páter salynýy qajet. Al ondaı baspana «kópbalaly otbasylar» sanatyna kiretin barlyq azamattarǵa berilmeıdi, tek áleýmettik jaǵynan az qamtylǵan otbasylar arasynda ǵana taratylady. «Úkimetke «Nurly jer» baǵdarlamasy aıasynda 40 myńnan astam jaldamaly páterdi salyp shyǵýdy tapsyramyn. Atalǵan páterler aldymen az qamtylǵan kópbalaly otbasylarǵa berilýi shart. Osy maqsatta aldaǵy jeti jyldyń ishinde jyl saıyn 50 mıllıard teńgeden bólip otyrý qajet», - dedi Nursultan Nazarbaev.
Búginde Qazaqstanda kópbalaly otbasylardyń sany 340 myńnan asyp jyǵylady. Biraq olardyń barlyǵy birdeı baspanaǵa zárý emes. QR Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrliginiń málimetine sáıkes, respýblıka boıynsha baspana kezeginde 487 756 adam tur. Osy azamattardyń ishinde 216 464 adam - áleýmettik jaǵynan az qamtylǵandar. Al áleýmettik jaǵynan az qamtylǵandardyń arasynda 28 126 kópbalaly ana bar. Demek, Prezıdent tapsyrmasy aıasynda salynatyn jaldamaly páterler aldymen osy adamdarǵa beriledi.
Negizi, «Nurly jer» baǵdarlamasy aıasynda jaldamaly páter salý jumysy osydan eki jyl buryn bastalǵan. Sodan beri bir myńnan astam kópbalaly otbasy osyndaı baspanaǵa ıe boldy. Máselen, 2017 jyly 707 otbasy jaldamaly páter alsa, 2018 jylda 486 kópbalaly otbasy arendalyq úıge kirdi. Jalpy, eki jyldyń ishinde 6,3 myń arendalyq páter paıdalanýǵa berilipti. Demek, sonyń tek 20 protsenti ǵana kópbalaly otbasylarǵa tıip kelgen.
Al bıyl Úkimet osy sanattaǵy baspanany mamyr aıynda taratamyz dep otyr. Jańadan taǵaıyndalǵan QR Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstri Roman Sklıardyń aıtýynsha, jeti jyldyń ishinde kezekte turǵan kópbalaly otbasylardyń barlyǵy baspanaly bolady. «Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes, biz jeti jyldyń ishinde jyl saıyn 6 myń jaldamaly páterdi salyp otyramyz. Sóıtip, 2025 jylǵa deıin 40 myńnan astam jaldamaly páter turǵyzylady. Sol kezde kezekte turǵan kópbalaly otbasylardyń baspana máselesi tolyǵymen sheshiledi. Bıyl mamyr aıynda biz kópbalaly otbasylarǵa jaldamaly páterdi berýdi bastaımyz», - deıdi Roman Sklıar.
Árıne, buǵan deıingi eki jylmen salystyrǵanda, aǵymdaǵy jylda jaldamaly páter alatyn kópbalaly otbasylardyń sany kóbeıedi. Al baspana kezeginde turǵan 28 126 kópbalaly otbasyny jeti jyldyń ishinde tolyǵymen jaldamaly pátermen qamtamasyz etý úshin jyl saıyn tek osy sanatqa ǵana 4 000 páter salyp otyrý qajet. Bul degenimiz, bıyl salynatyn jaldamaly baspananyń barlyǵyn kópbalaly otbasylarǵa taratyp berýge týra keledi degen sóz.
Zań boıynsha jaldamaly baspana áleýmettik jaǵynan az qamtylǵan basqa da azamattarǵa berilýi shart. Olardyń qataryna II Dúnıejúzilik soǵystyń qatysýshylary men múgedekteri, sondaı-aq osy sanatqa teńestirilgen adamdar, múgedek balalary bar otbasylar, birqatar sozylmaly aýrýlardyń aýyr formasy bar adamdar, zeınetkerler, tolyq emes otbasylar, I men II-top múgedekteri, oralmandar, ekologııalar apattar, tabıǵı jáne tehnogendik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılar kezinde baspanadan aıyrylǵandar, memlekettik jáne qoǵamdyq qyzmetti atqarý kezinde, áskerı qyzmet, ǵaryshqa ushý nemese ushýǵa daıyndyq kezinde, adam ómirin qutqarý jáne quqyqtyq tártipti saqtaý kezinde qaza bolǵan azamattardyń otbasylary kiredi.
Ekinshiden, qazirgi kúni jaldamaly páterler kezek boıynsha taratylady. Endi, kezekte turǵan kópbalaly otbasylarǵa basymdyq berilse, 4 000 myń páter avtomatty túrde solarǵa taratylýy qajet. Onsyz jeti jyldyń josparyn oryndaý múmkin emes. Sonda jospar boıynsha jyl saıyn salynatyn 6 000 jaldamaly páterdiń 2 000 danasy áleýmettik jaǵynan az qamtylǵan basqa azamattarǵa tıedi.
Qazirgi kezde kópbalaly otbasyny áleýmettik jaǵynan az qamtylǵandardyń qataryna qosýdyń ózindik esep-qısaby da bar. Ondaı otbasynyń jyldyq tabysy bir adamǵa shaqqanda kúnkóris mınımýmnyń 3,1 eselik mólsherinen aspaýy shart. Bıylǵy kúnkóris mınımýmy 29 698 teńgeni quraıdy. Al ony 3,1-ge kóbeıtsek, 92 063 teńge bolady. Demek, kópbalaly otbasynyń bir jyldyq tabysyn alyp, barlyq múshelerge bólgende árbir adamǵa keletin soma 92 063 teńgeden aspasa, ol kópbalaly otbasy «áleýmettik jaǵynan az qamtylǵan otbasy» sanatyna jatady jáne jaldamaly páterge qujat tapsyra alady.
Al jaldamaly páterdiń bir aılyq tólemaqysyn eseptegende qurylysqa ketken shyǵyndar men nysandy paıdalaný merzimi eskeriledi. Máselen, turǵyn úıdiń bir sharshy metrine 140-180 myń teńge jumsaldy. Atalǵan qurylys nysanynyń paıdalaný merzimi 100 jyl bolsa, jaldamaly páterdiń bir aılyq tólemaqysy 117-150 teńgege shyǵady. Sonda 60 sharshy metrdi quraıtyn eki bólmeli páterdi jalǵa alý quny 7-9 myń teńgeniń kóleminde bolady.
Sonymen, Úkimet jeti jylda kezekte turǵan kópbalaly analardyń barlyǵyn baspanamen qamtamasyz etemiz dep otyr. Sońǵy eki jylda respýblıka boıynsha 6 myńnan astam jaldamaly páter salyndy. Demek, bir jylda úsh-aq myń arendalyq baspana paıdalanýǵa berildi. Bundaı qarqynmen tek kópbalaly otbasylarǵa jaldamaly páter taratý úshin baqandaı on jyl ketedi. Onyń syrtynda áleýmettik jaǵynan az qamtylǵan basqa da azamattar bar. Sosyn jaldamaly páterdiń jeke menshikke berilmeıtinin eskersek, kóp balaly otbasynda kredıttik baspana alýdy qalaıtyndardyń bolatyny anyq. Biraq ol úshin alqashqy jarnany jınaý kerek. Bálkim, kópbalaly otbasylarǵa turǵyn úı kýálikteri taratylady. Sonda Turǵyn úı qurylys jınaq bankinen 2 protsenttik ıpotekany alýǵa múmkindik bolady. Degenmen, kezekte turǵan kópbalaly otbasylardyń jartysy jaldamaly baspanaǵa qujat tapsyratyn bolsa, jeti jylda tek osy sanatqa ǵana jyl saıyn eki myń páter salyp otyrý qajet eken. Árıne, ondaı páterdi alý úshin «áleýmettik jaǵynan az qamtylǵan otbasy» sanatyna iligý kerek...