Kólik mınıstrligi: Indýstrııalandyrý baǵdarlamasy aıasynda atqarylatyn jumystar

ASTANA. Maýsymnyń 17-si. QazAqparat - Ekonomıkany ındýstrııalandyrý jónindegi Elbasy jarııa etken baǵdarlamaǵa sáıkes Kólik jáne kommýnıkatsııa mınıstrligi ınfraqurylymdyq jobalardy júzege asyrý jónindegi maqsatty jumystar júrgizýde,

dep habarlaıdy ҚazAқparat. Elbasy mәlim etkendeı, avtojol salasyndaғy negizgi joba - «Batys Eýropa ?Batys Қytaı» tranzıttik avtojol dәlizi bolyp tabylady. Dәlizdiң ұzyndyғy - 8445 shaқyrym, onyң 2 787 shaқyrymy - Қazaқstannyң aýmaғy arқyly өtedi, 2452 shaқyrym jolғa қaıta jaңartý jұmystary jүrgiziledi (onyң ishinde 1390 shaқyrymғa ? І sanattaғy, 1062 shaқyrymғa - ІІ sanattaғy jұmystar jүrgizilmek). Jobanyң құny - 825,1 mıllıard teңgeni құraıdy, onyң ishinde, 114,8 mıllıard teңge - respýblıkalyқ bıýdjetten, 422,6 mıllıard teңge ? syrttan tartylғan zaımdar, 266,6 mıllıard teңgesi- kontsessııalyқ negizdegi қarjy. 5 halyқaralyқ қarjy ınstıtýttarynan (MBRR, EBRR, ABR, IBR jәne japondyқ JIBIC agenttiginen) jalpy somasy 3,5 mıllıard dollardyң zaemdyқ қarajaty tartyldy. Alғashқy kelisimder ( EBRR jәne ABR-men) jasalyndy, қalғan kelisimderge aғymdaғy jyldyң soңyna deıin қol қoıylady. Dәlizdi damytýғa Қazaқstannyң basty saýda seriktesteri mүddeli jәne Mınıstrlik Reseımen, Қytaımen jәne Eýropalyқ odaқpen memorandýmdarғa otyrdy. Jobaғa jyl saıyn orta eseppen 25 myңdaı adam jұmyldyrylady: 2009 jyly -3,9 myң adam, 2010 jyly - 22,6 myң adam, 2011 jyly ? 28 myң adam, 2012 jyly ? 47 myң adam. Құrylys jұmystary 2009-2012 jyldardyң aralyғyn қamtıtyn bolady. Oғan қosa, «Astana-Қaraғandy», «Almaty-Қapshaғaı», «Almaty-Қorғas», Үlken Almaty aınalma joly sııaқty 4 kontsessııalyқ jobalardy jүzege asyrý jөnindegi jұmystar jүrgizilýde. Daғdarysқa қaramastan, jobalardyң tartymdylyғy joғary - bүginde AҚSh, Frantsııa, Germanııa, Avstrııa, Italııa, Қytaı, Tүrkııa, Koreıa, Reseı, Izraıl elderiniң 72 iri kompanııasy konkýrstyқ құjattardy aldy. Konkýrstyқ amaldardy aғymdaғy jyldyң maýsym-қyrkүıek aılarynyң aralyғynda өtkizý josparlanýda. Құrylys jұmystary 2010 jyly bastalady. Bүginde өtkizý mүmkindikteri syn kөtermeı otyrғan, jol-kөlik oқıғalary jıi oryn alatyn jәne jedel jaңartýdy қajet etetin ýchaskelerdi kontsessııalyқ negizde қaıta jaңartý josparlanýda. Kontsessııa ұzyndyғy 846 shaқyrymdy құraıtyn barlyқ jobanyң jұmystaryn jedeldetip, 2013 jyldary aıaқtaýғa, bıýdjetke tүsetin salmaқty jeңildetýge, қaýipsizdikti arttyrýғa, paıdalanýғa ketetin shyғystardy қysқartýғa mүmkindik beredi. Үkimettiң Jol kartasynda sondaı-aқ, jergilikti joldardy damytýғa da aıryқsha nazar bөlinip otyr, ol jobalardy jүzege asyrý jergilikti joldar men kөshelerdiң (2700 shaқyrymdaı bөliginiң) jaғdaıyn jaқsartýғa mүmkindik beredi. Jol kartasy aıasynda jergilikti jeliler boıynsha jol jөndeý jұmystaryna 49 mıllıard teңge bөlinýde, osynyң arқasynda 55 myңdaı adamdy jұmysқa tartý josparlanýda. Ekonomıkany ındýstrııalandyrýdaғy taғy bir maңyzdy baғyt - қazaқstandyқ үlesti arttyrý mәselesi. Өzimizde avtojol jұmystarynda қoldanatyn geosıntetıka өnimderiniң, metall құrylғylarynyң (қorshaýlar, belgiler, armatýralar), tirek baғandary men syr-boıaý өnimderiniң өndirisi jolғa қoıylғan. Importtalatyn negizgi materıal ? bıtým. Elbasynyң tapsyrmasy boıynsha Aқtaýdaғy plastıkalyқ massa zaýytynyң negizinde bıtým өndirisiniң құrylysy bastaldy. Temirjol salasynda da eksporttyқ jәne tranzıttik tasymaldardy arttyrýғa, marshrýttardy oңtaılandyrýғa, aımaқaralyқ қatynastardy damytýғa, jyldamdyқty arttyrý men өzindik құndy arzandatýғa baғyttalғan birқatar jobalar қolғa alynýda. Қorғas-Jetigen jobasy (ұzyndyғy 398 shaқyrym) Қytaımen aradaғy temirjol өtkelinde ekinshi shekara beketin ashýғa jәne Dostyқ stansysynyң jүgin birshama jeңildetýge mүmkindik beredi, jұmystar shilde aıynda bastalady. Sonymen қatar Dostyқ-Aқtoғaı ýaskesi men Dostyқ stansysyn damytý jobalary jүzege asyrylýda. Dostyқ jәne Қorғas stansylarynda jүk өtkiziliminiң jyldyқ kөrsetkishin keleshekte 35-40 mıllıon tonnaғa deıin jetkizý josparlanyp otyr. Aғymdaғy jyly sәýirdiң 12-sinde Eraly-Құryқ temirjol ýchaskesiniң құrylysy bastaldy, bұl jobanyң maқsaty - Kaspıı jaғalaýynyң ınfraқұrylymyn damytý. Қazaқstan, Tүrikmenstan jәne Iran basshylarynyң tapsyrmalaryna sәıkes, aғymdaғy jyldyң IV toқsanynan bastap respýblıkalyқ bıýdjet esebinen Tүrikmenstan shekarasymen shektesetin Өzen temirjol jelisiniң құrylysy bastalady. «Soltүstik-Oңtүstik» halyқaralyқ dәliziniң bir bөligi bolyp tabylatyn bұl jeli Қazaқstandy Parsy shyғanaғy elderimen tikeleı baılanystyrýdy қamtamasyz etetin bolady. Aıta keteıik, Өzen ? Tүrikmenstan shekarasy temirjol jelisi Қazaқstan, Tүrikmenstan jәne Irannyң bir mezgilde iske asyryp jatқan Өzen (Қazaқstan) ? Қyzylқııa ? Bereket ? Etrek (Tүrikmenstan) ? Gorgan (Iran) jobasynyң bөligi bolyp tabylady. Atalғan temirjol arқyly Қazaқstannyң Tүrikmenstan, Iran jәne Parsy shyғanaғy elderimen tikeleı baılanysy қalyptasady. Paıdalanýdyң birinshi jylynda tasymal kөlemi 5,5 mln. tonnaғa deıin jetedi dep josparlanýda. Өzen-Bereket-Gorgan temirjolynyң jalpy ұzyndyғy 678 shaқyrym, onyң 138 shaқyrymy Қazaқstan aýmaғynda jatyr. Jalpy bұl jeliniң құrylysyn 2012 jyly aıaқtaý josparlanyp otyr.Otandyқ kөliktik mashına jasaý salasyn damytýda da serpin bar. Astana қalasynda lokomotıv құrastyratyn zaýyttyң құrylysy aıaқtalyp keledi. Қazirgi taңda құrylys-montaj jұmystary jүrgizilýde. Zaýytty 2009 jyldyң shildesinde iske қosý josparlanyp otyr. Aғymdaғy jyly «Evolution» serııasymen teplovozdyң jaңa үlgisin shyғarý kөzdelýde. Kelesi jyldyң ishinde 27 lokomotıv shyғarý josparda bar. Jobalyқ қýaty - jylyna 100 lokomotıv. Birinshi kezeңde jұmysқa 150, ekinshi kezeңde 900 adam tartylatyn bolady. Bұdan bөlek 2011 jyly Almaty қalasynda ? jolaýshylar vagondaryn jasaý өndirisi, 2010 jyly Ekibastұz қalasynda - jүk vagondaryn jasaý, al Atbasarda - elektrovoz өndirisi bastalady. Azamattyқ avıatsııa salasynda aғymdaғy jyly Aқtaýdaғy jaңa aerovokzal құrylysy aıaқtalady, jaңa jolaýshylar termınaly men қaıtadan tөselip jatқan ұshý-қoný jolaғyndaғy jұmystar kezeң boıynsha jүrgizilýde. Joba kontsessııalyқ negizde jүzege asyrylýda. Құrylysyn Tүrkııanyң «Týrkýaz Invest» JShS jүrgizip jatқan jaңa jolaýshylar termınalynda tөlқұjattyқ kabınalar, avtomattandyrylғan қaýipsizdik jүıesi, VIP, CIP zaldary, dәmhana, meıramhana, dүkender, ana men bala bөlmesi, namazhana, ashana sııaқty қajetti nysandardyң bәri қarastyrylғan. Saғatyna 450-500 jolaýshy қabyldaıtyn әýejaı ғımaraty elimizde kontsessııalyқ tetikpen salynyp jatқan alғashқy әýejaıdyң biri. Қyzylorda әýejaıynda da қaıta jaңartý jұmystary jalғasýda.